Vegagerðin áformar að breikka Reykjanesbraut í Hafnarfirði, frá Krýsuvíkurvegi að enda fjögurra akreina brautarinnar á Hrauni vestan Straumsvíkur. Lengd vegkaflans er um 5,6 kílómetrar og er þetta eini kaflinn á Reykjanesbraut, frá Ásbraut í Hafnarfirði að Njarðvík, sem ekki hefur verið breikkaður.
Bæjarstjórn Hafnarfjarðar hefur auglýst tillögu að breytingu á aðalskipulagi vegna hinnar áformuðu framkvæmdar. Samtímis er frummatskýrsla um mat á umhverfisáhrifum hennar auglýst.
Áformað er að breikka veginn í 2+2 aðskildar akreinar, breyta mislægum vegamótum við álverið í Straumsvík, ISAL, útbúa vegtengingar að Straumi og Álhellu, byggja mislæg vegamót við Rauðamel og útbúa tengingu að dælu- og hreinsistöð austan Straumsvíkur. Einnig er áformað að byggja undirgöng fyrir gangandi og hjólandi rétt austan við álverið sem og eftirlitsstaði fyrir umferðareftirlit beggja megin Reykjanesbrautar, austan við Straumsvík.
Ein megin ástæða framkvæmdarinnar er að auka umferðaröryggi á umræddum vegkafla, þar sem mikil umferð er um Reykjanesbrautina og slys nokkuð algeng. Á kaflanum eru sex vegamót eða vegtengingar. Núverandi vegkafli er með eina akrein í hvora átt og eru þær ekki aðskildar.
Samkvæmt umferðaspá er gert ráð fyrir að árdagsumferð við Krýsuvíkurvegamótin aukist úr um 19 þúsund ökutækjum á sólarhring árið 2019 í um 43 þúsund ökutæki á sólarhring árið 2039.
Reykjanesbraut, eða þjóðvegur 41, liggur frá Sæbraut að Flugstöð Leifs Eiríkssonar á Reykjanesi í gegnum Hafnarfjörð. Umræddur vegkafli er eini kafli brautarinnar sem ekki hefur verið tvöfaldaður, en land svæðisins er í eigu Hafnarfjarðarbæjar og nokkurra einkaaðila.
Landslagið á þessum slóðum einkennist af sléttlendi, hraunum og ísöltum tjörnum og er hluti svæðisins í nálægð við byggingar og iðnaðarsvæði, þ.e. álverið í Straumsvík, Hellnahraun og geymslusvæðið Álhellu. Þá liggur Reykjanesbraut fram hjá útivistarsvæðum. Þrjú svæði innan áhrifasvæðis fyrirhugaðrar breikkunar Reykjanesbrautar eru á náttúruminjaskrá: Strandlengjan frá Fögruvík að Straumi, Straumsvík og Hvaleyrarlón og fjörur Hvaleyrarhöfða.
Vegstæðið verður ekki fært, heldur stendur einungis til að breikka núverandi veg.
Í frummatsskýrslu Vegagerðarinnar, sem verkfræðistofan Mannvit vann, segir að framkvæmdin muni hafa bein áhrif á jarðmyndanir, þar sem þeim yrði raskað með vega- og stígagerð. Jarðmyndanir innan framkvæmdasvæðisins eru aðallega hraun en þau njóta sérstakrar verndar samkvæmt lögum um náttúruvernd. Framkvæmdin myndi hafa nokkuð neikvæð varanleg áhrif á Skúlatúnshraun en engin áhrif á Kapelluhraun „þar sem ekkert er eftir til að vernda innan áhrifasvæðis framkvæmdarinnar”. Þá er framkvæmdin talin hafa talsvert neikvæð varanleg áhrif á Hrútagjárdyngjuhraun en framkvæmdin myndi raska hrauninu talsvert, bæði vegna breikkunar vegarins, vegtengingu að Álhellu og vegna mislægra vegamóta við Rauðamel.
Áhrif framkvæmdarinnar á fuglalíf við Reykjanesbraut, að Straumsvík og Straumstjörnum undanskildum, eru metin óveruleg til talsvert neikvæð. Í frummatsskýrslu segir að gera megi ráð fyrir að nú þegar séu áhrif Reykjanesbrautar neikvæð á þéttleika varpfugla, en framkvæmdinni mun engu að síður fylgja varanlegt búsvæðatap, m.a. á óröskuðu svæði.
Umhverfi tjarnanna og strandarinnar við Straum er sérstakt, m.a. vegna hraunsins og þess mikla grunnvatnsstreymis sem þar er. Eitt helsta einkenni tjarnanna í Straumsvík er að þar gætir áhrifa sjávarfalla. Framkvæmdin mun hafa í för með sér rask í nágrenni við tjarnirnar í Straumsvík og hugsanlegt er að áhrifa á grunnvatnsstreymi gæti meira norðan megin við veginn. Ætla má að áhrif breikkunarinnar á vatnalíf tjarnanna í Straumsvík verði talsvert neikvæð, og mjög líklega varanleg og óafturkræf, ef einstakt lífríki tjarnanna raskast. Þá mun tenging Reykjanesbrautar við Álhellu hafa óbein og nokkuð neikvæð áhrif á vatnalíf Gerðistjarnar og Brunntjarnarinnar.
Skráðar hafa verið 70 fornleifar á 48 minjastöðum innan athugunarsvæðis framkvæmdarinnar, og í frummatsskýrslu segir að gera megi ráð fyrir að hún geti haft áhrif á flestar þeirra. Áhrifasvæði tvöföldunarinnar fer yfir stóran hluta af friðhelgunarsvæði Kapellutóftar, sem er friðlýst fornleif, og yfir heimatún þriggja kotbýla: Péturskots, Gerðis og Litla-Lambhaga. Í og við heimatún er minjadreifin hvað þéttust, og möguleiki á að óþekktar minjar komi í ljós þegar framkvæmdir hefjast.
Almenningi gefst kostur á að kynna sér fyrirhugaða framkvæmd og frummatsskýrslu í dag, fimmtudaginn 15. júlí. Kynningin verður haldin í húsakynnum Vegagerðarinnar (Mótorskálanum), Borgartúni 5-7 í Reykjavík. Húsið verður opið á milli kl. 14 og 18. Á staðnum verða fulltrúar frá Vegagerðinni og Mannviti.
Allir geta skilað inn athugasemdum við frummatskýrsluna og tillögu að aðalskipulagsbreytingum. Þær skulu vera skriflegar og berast eigi síðar en 23. ágúst næstkomandi til Skipulagsstofnunar bréfleiðis eða með tölvupósti á skipulag@skipulag.is.
