Mestu þurrkar í fjóra áratugi – dýrin falla í hrönnum

Fyrst skrælnar gróðurinn. Svo þorna vatnsbólin upp. Þá fara dýrin að falla. Fyrst grasbítarnir. Svo rándýrin. Og manneskjur. Hamfarir vegna þurrka eru yfirvofandi í austurhluta Afríku.

Hræ af fíl í Samburu nyrst í Kenía.
Hræ af fíl í Samburu nyrst í Kenía.
Auglýsing

512 gný­ir, 205 fíl­ar, 381 sebra­hest­ur, 51 buffalói, 49 grevy-­sebr­ar, teg­und sem er í útrým­ing­ar­hættu. Þessi dýr og tugir til við­bótar hafa týnt lífi í frið­löndum Aust­ur-Afr­íku­rík­is­ins Kenía á síð­ustu mán­uð­um. Hafa drep­ist úr hor eða ofþorn­að. Gríð­ar­legir þurrkar, þeir mestu í ára­tugi, geisa í land­inu. Búfén­aður hefur líka strá­fallið og bændur hafa keppst við að selja frá sér grind­hor­aðar skepnur sem þeir geta ekki fóðrað eða útvegað vatn. Margar þeirra hafa drep­ist á leið­inni á mark­að­inn eða dregið sinn síð­asta and­ar­drátt þegar þangað er kom­ið.

Þegar dýrin falla er stutt í ham­farir meðal manna.

Auglýsing

Í skýrslu sem þjóð­garða­stofnun Kenía sendi frá sér á föstu­dag birt­ist myrk mynd af ástand­inu. Þurrka­tímar eru tvisvar á ári í lönd­unum við mið­baug, en þegar þeir drag­ast á lang­inn, líkt og nú hefur ger­st, er voð­inn vís.

Á stórum svæðum í Kenía hefur vart fallið deigur dropi úr lofti í að verða tvö ár. Þetta hefur eins og gefur að skilja áhrif á allt vist­kerfið og hrísl­ast niður fæðu­p­íramíd­ann hraðar og hraðar eftir því sem þurrk­arnir drag­ast á lang­inn.

Smábændur reyna að selja grindhoruð dýr sín á markaði. Lítið verð fæst fyrir þau og mörg drepast á leiðinni á markaðinn eða á meðan þau bíða þar nýrra eigenda. Mynd: EPA

Fyrst skrælnar gróð­ur­inn. Svo þurrkast ár og önnur vatns­ból upp. Dýrin fara að falla. Fyrst gras­bít­arn­ir. Svo rán­dýr­in. Og mann­eskj­ur.

Full­orð­inn fíll drekkur um 240 lítra af vatni á dag. Þá er að finna í mörgum friðlanda Kenía og í nokkrum þeirra allra vin­sælustu, m.a. Ambos­eli-­þjóð­garð­in­um, Laikipi­a-­Sam­buru og Tsavo hafa þurrkað geisað mán­uðum sam­an. Í Kenía eru aðeins um 36 þús­und fíl­ar. Þeim stafar orðið meiri ógn af lofts­lags­breyt­ingum en veiði­þjóf­um, sagði Najib Bala­la, fyrr­ver­andi ráð­herra umhverf­is- og ferða­mála, lands­ins í við­tali við BBC í júlí.

Auglýsing

Grípa þarf til neyð­ar­að­gerða svo að hor­fellir verði ekki enn útbreidd­ari, segja sam­tök sem fylgj­ast vel með gangi mála. Stjórn­völd í Kenía segj­ast þegar hafa reynt að bregð­ast við, m.a. með því að bora eftir vatni og flytja vatn á tank­bílum frá einu svæði til ann­ars.

Þurrk­arnir eru ekki bundnir við Ken­ía. Þeir geisa í öllum löndum hins svo­kall­aða Horns Afr­íku, m.a. í Sómalíu og Eþíóp­íu. Þar búa átján millj­ónir manna við mat­ar­skort í augna­blik­inu.

Veð­ur­stofnun Sam­ein­uðu þjóð­anna segir þurrk­ana þá lengstu á svæð­inu í fjóra ára­tugi.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiErlent