Sjáv­ar­út­vegs­ráðu­neyti Nor­egs hefur form­lega fyr­ir­skipað Fiski­stofu (Fisker­i­di­rekt­ora­tet) þar í landi að herða reglur sem snúa að erlendu eign­ar­haldi á fisk­veiði­skipum sem úthlutað hefur verið fisk­veiði­kvóta í Nor­egi. Fiski­stofa á nú að leggja sér­stakt mat á hvort reglur séu brotn­ar. Til við­bótar stendur til að setja nýja reglu­gerð sem mun gera það að verkum að norsk stjórn­völd verða að veita sér­staka heim­ild fyrir slíkum kaup­um. Eins og er þá er nóg að til­kynna um kaup erlendra aðila á skipum með fisk­veiði­kvóta, en ekki þarf að sækja sér­staka heim­ild. 

Í til­kynn­ingu sem birt­ist á vef norska stjórn­ar­ráðs­ins í dag vegna þessa er haft eftir Odd Emil Ingebrigt­sen, sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra Nor­egs, að hann reyni ekki að fela að fyr­ir­skip­unin eigi rætur sínar að rekja til kaupa íslenska sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæk­is­ins Sam­herja, eins stærsta sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækis Evr­ópu, á 40 pró­sent hlut í norskri útgerð, Eskøy í Finn­mörku í Norð­ur­-Nor­egi. „Sam­herji er þegar með við­veru í fjöl­mörgum evr­ópskum fisk­veiði­þjóðum og hefur veitt í okkar lög­sögu undir mis­mun­andi fán­um, og slík alþjóð­leg sam­þjöppun á eign­ar­haldi leiðir af sér sér­stakar stjórn­unar­á­skor­an­ir.“

Hann segir enn fremur að reglu­verk um þátt­töku í veiðum og eign­ar­hald á fisk­veiði­flot­anum þar í landi miði að því að virkir fisk­veið­endur eigi fisk­veiði­skip, og að strand­byggðir í Nor­egi njóti góðs af sjáv­ar­út­vegi. „Það er þess vegna góð ástæða til þess að skoða gaum­gæfi­lega þá erlendu eig­endur sem þrátt fyrir þetta eru við­ur­kennd­ir. Ég sé enga ástæða til að vera sér­stak­lega hjálp­legur þeir hópum sem eru að reyna að safna eins miklum kvóta þvert á landa­mæri eins og þeir kom­ast yfir fyrir sjálfa sig.“

Sagði Sam­herja með laskað mann­orð

Seint á síð­asta ári var gert sam­komu­lag um að Icefresh GmbH, dótt­­ur­­fé­lag Sam­herja í Þýska­landi, myndi leggja Eskøy til nýtt fé og fá í stað­inn 40 pró­sent hlut í Eskøy. Greint var form­lega frá frá­gangi við­skipt­anna á vef vef Icefresh seint í apr­íl, eftir að norska Fiski­stofan hafði vottað ráða­hag­inn. Eskøy hefur um ára­bið verið í sam­starfi við Icefresh sem rekur fisk­vinnslu nálægt Frank­furt am Main í Þýska­land­i. 

Lög í Nor­egi segja til um að skip með úthlut­uðum fisk­veiði­kvóta verði að vera í að minnsta kosti 60 pró­sent eigu Norð­manna. Eig­endur 60 pró­sent hlutar í Eskøy eru íslenskir bræður sem hafa hlotið norskan rík­is­borg­ara­rétt. 

Kjarn­inn greindi frá því fyrr í dag að norsk stjórn­völd gruni Sam­herja um að vera að reyna að kom­ast fram­hjá þeim lögum með því að fela raun­veru­legt eign­ar­hald á Eskøy með lán­veit­ing­um. 

Ingebrigt­sen sagði við Dag­ens Nær­ingsliv í gær að hann væri ekki jákvæður í garð Sam­herja. „Þetta fyr­ir­tækið er með laskað mann­orð. Í Nor­egi hafa skip sem þeir eiga oft­sinnis verið stöðvuð af land­helg­is­gæsl­unni, sem er auð­vitað óheppi­legt. Meiri áhersla verður lögð á slík mál í fram­tíð­inni þegar sam­þykki verður veitt fyrir breyt­ingum á eign­ar­hald­i.“

Í skrif­legu svari til norska við­skipta­blaðs­ins sagði Mar­grét Ólafs­dótt­ir, tals­kona Sam­herja, að það valdi Sam­herja von­brigðum að norski sjáv­ar­út­vegs­ráð­herr­ann segi að sam­stæðan sé með „laskað mann­orð“. Hún segir orð ráð­herr­ans vera „mjög ósann­gjörn“. 

Fjár­fest­ingin í Eskøy var ekki fyrsta fjár­fest­ing Sam­herja í norskum útgerð­um. Fyrir um sjö árum síðan keypti sam­stæð­an, í gegnum dótt­ur­fé­lög, fimmt­ungs­hlut í út­­gerð­ar­fé­lag­inu Nergård, sem er meðal stærstu út­­gerða Nor­egs.