Þolmarkadagur jarðarinnar er í dag, tveimur dögum fyrr en í fyrra

Til að standa undir auðlindanotkun jarðarbúa þyrfti 1,75 jörð samkvæmt útreikningum samtakanna Global Footprint Network. Margar leiðir eru færar til þess að minnka auðlindanotkun og seinka þannig deginum.

loftslagsbreytingar loftslagsmál orkuframleiðsla orka verksmiðja pexels-photo-221012.jpg
Auglýsing

Þol­marka­dagur jarð­ar­innar (e. Earth Overs­hoot Day) er í dag. Dag­setn­ingin mið­ast við þann tíma þegar jarð­ar­búar hafa nýtt sér þær auð­lindir sem jörðin er fær um að end­ur­nýja á heilu ári en sam­tökin Global Foot­print Network halda utan um þá útreikn­inga sem þar liggja að baki. Til þess að standa undir núver­andi auð­linda­notkun jarð­ar­búa þarf 1,75 jörð sam­kvæmt útreikn­ingum sam­tak­anna.

Dag­setn­ing þol­marka­dags­ins fær­ist til um tvo daga milli ára en hann rann upp þann 30. júlí í fyrra. Einu sinni áður hefur þol­marka­dag­ur­inn runnið upp jafn snemma á árinu og í ár, það var árið 2018. Það ár rann dag­ur­inn upp í fyrsta sinn í júlí. Á und­an­förnum ára­tug hefur þró­unin verið á þá leið að dag­ur­inn hefur færst hægt og bít­andi fjær kom­andi ára­mót­um.

Á hverju ári frá árinu 1970 hefur heims­byggðin notað meira af auð­lindum en jörðin er fær um að end­ur­nýja á einu ári. Árið 1970 bar þol­marka­dag­inn upp á jóla­dag, 25. des­em­ber.

Auglýsing

Jörðin rekin á yfir­drætti

Sam­tökin Global Foot­print Network skoðar bæði fram­boð af auð­lindum og eft­ir­spurn þjóða eftir þeim en á meðal auð­linda eru fiski­stofn­ar, skóg­lendi, beiti­land og ræktað land.

Á vef sam­tak­anna er notkun auð­linda umfram þær sem jörðin er fær um að end­ur­nýja á ári líkt við yfir­drátt og jörðin því sögð rekin með vist­fræði­legum halla. Ríki sem búa við slíkan halla mæta honum með inn­flutn­ingi eða með því að ganga á sínar eigin auð­lind­ir, til að mynda með ofveiði eða brennslu á jarð­efna­elds­neyti.

Þegar allt hefur verið talið til eru ríki heims rekin með tölu­verðum vist­fræði­legum halla en til þess að koma út á sléttu þyrfti 1,75 jörð til að brúa bil­ið, líkt og áður seg­ir.

Minni akst­ur, minna kjöt og orku­spar­andi tækni

Á heima­síðu sam­tak­anna eru raktar ýmsar lausnir sem hefðu í för með sér minni notkun á auð­lindum jarðar og þar með seinka deg­in­um. Ein af þeim aðgerðum sem nefndar eru er minnkun á akstri. Ef akstur á heims­vísu yrði minnk­aður um helm­ing og fólk myndi fara heldur ferða sinna með almenn­ings­sam­göng­um, gang­andi eða hjólandi væri hægt að seinka þol­marka­degi jarðar um 13 daga.

Sami árangur næð­ist ef mann­fólkið myndi minnka mat­ar­sóun um helm­ing – það myndi seinka þol­marka­degi jarðar um 13 daga. Ljóst er að matar­æði getur skipt máli því ef kjöt­neysla myndi drag­ast saman um helm­ing á heims­vísu og aukin áhersla yrði lögð á græn­met­is­fæði væri hægt að færa þol­marka­dag jarðar aftur um 17 daga.

Orku­notkun hefur einnig sitt að segja. Ef orku­spar­andi tækni sem nú þegar er til væri hag­nýtt til hins ýtrasta í bygg­ing­um, við iðn­að­ar­ferla og við fram­leiðslu raf­magns væri hægt að seinka þol­marka­degi jarðar um þrjár vik­ur, án þess að það hefði áhrif á fram­leiðni eða þæg­indi, eins og það er orðað á vef Global Foot­print Network.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiErlent