Rík­is­stjórnin skuld­bindur sig einnig, í sam­vinnu vð Sam­band íslenskra sveit­ar­fé­laga og aðila vinnu­mark­að­ar­ins, til að skapa bætt skil­yrði fyrir upp­bygg­ingu á hús­næð­is­mark­aði. Þetta er eitt af því sem nefnt er sér­stak­lega í frétta­til­kynn­ingu frá rík­is­stjórn­inni vegna aðgerða sem miða að því að liðka fyrir gerð kjara­samn­inga á vinnu­mark­aði.

Meðal þess sem áformað er að gera, er að byggja 2.300 félags­legar íbúðir á tíma­bil­inu 2016 til 2019. Með því er stuðlað að því að fjölga ódýrum og litlum íbúð­um, einkum fyrir þá sem lágar tekjur hafa og telj­ast til efna­minni leigj­enda.  Þá verður „skatt­lagn­ingu breytt í þeim til­gangi að lækka leigu­verð og auka fram­boð á leigu­mark­aði“ segir í til­kynn­ingu frá rík­is­stjórn­inni. Þá er einnig frá því greint að komið verði sér­stak­lega til móts við þá sem kaupa sína fyrstu íbúð, en vísað er sér­stak­lega til þess að fólk geti nýtt sér­eigna­sparnað sinn í þeim til­gangi að liðka fyrir við­skipt­um. Það úrræði er nú þegar fyrir hendi, og var hluti af leið­rétt­ing­unni svo­nefndu þar sem heim­ilt var að ráð­stafa sér­eigna­sparn­aði sínum inn á fast­eigna­lán sín.

Félags­lega leigu­kerfið verður fjár­magnað með stofn­fram­lögum ríkis og sveit­ar­fé­laga og með beinum vaxta­nið­ur­greiðslum rík­is­ins sem nema núvirt 30 pró­sent af stofn­kostn­aði, að því er segir í til­kynn­ingu rík­is­stjórn­ar­inn­ar. „Slíkt fram­lag ríkis og sveit­ar­félga ætti að jafn­aði að leiða til þess að leiga ein­stak­lings með lágar tekjur nemi ekki hærra hlut­falli en 20 til 25 pró­sent af tekj­u­m,“ segir í til­kynn­ing­unni. Ekki liggur fyrir í nákvæm­is­at­riðum hvernig þetta verður útfært, enda þurfa sveit­ar­fé­lög að sam­þykkja upp­leggið fyrir sitt leyti, til þess að það geti orðið að veru­leika.

Þá kemur fram að unnið verði að fram­an­greindum mark­miðum í sam­ráði rík­is, sveit­ar­fé­laga og heild­ar­sam­taka aðila á vinnu­mark­aði með „hlið­sjón af fyr­ir­liggj­andi vinnu stjórn­valda við umbætur á hús­næð­is­mark­aði og hug­myndum sem komið hafa upp í sam­ráðs­hópn­um“ eins og orð­rétt segir í til­kynn­ingu rík­is­stjórn­ar­inn­ar.

Bank­arn­ir, Arion banki, Íslands­banki og Lands­bank­inn, hafa að mestu veit­ingu hús­næð­is­lána á sinni könnu, en sam­eig­in­lega mark­aðs­hlut­deild þeirra hefur verið um eða yfir 90 pró­sent und­an­farin miss­eri. Hámarks­lán til kaupa á hús­næði er 85 pró­sent af kaup­verði hjá bönk­un­um, en hjá Íbúða­lána­sjóði, sem hefur litla sem enga mark­aðs­hlut­deild á lána­mark­aði þessi miss­er­in, er lánað að hámarki 80 pró­sent af kaup­verði.

Spár gera ráð fyrir tölu­verðri hækkun á fast­eigna­verði á næstu þremur árum, eða um 20 til 25 pró­sent að nafn­virði, sam­kvæmt spám.