Söguleg sígaretta

Magnús Hrafn Magnússon lögmaður sem sérhæfir sig í hugverkarétti veltir fyrir sér lögfræðinni í því að afmá sígarettu af andslitsmynd af Bubba Morthens.

Auglýsing

Í októ­ber 1981 birt­ist mynd af Bubba Morthens með sígar­ettu í munn­vik­inu á for­síðu tíma­rits­ins Sam­úel. Hún er nú notuð sem hluti af kynn­ing­ar­efni sýn­ing­ar­innar 9 líf í Borg­ar­leik­hús­inu. Þar hefur sígar­ettan verið fjar­lægð í þeim til­gangi að unnt sé að birta mynd­ina á Face­book. Eyrna­lokkur hefur einnig verið fjar­lægð­ur. Björg­vin Páls­son ljós­mynd­ari tók ­mynd­ina og hefur lýst því í fjöl­miðlum að tíma­ritið Sam­úel hafi keypt hana til að birta í blað­inu. Hann hefur einnig upp­lýst að Borg­ar­leik­húsið hafi fengið leyfi fyrir notkun mynd­ar­innar en ekki óskað eftir heim­ild til að breyta henni.

Við þetta vakna spurn­ingar um hvort eða hvernig sé heim­ilt að breyta ljós­myndum af þessu tagi án sam­þykkis ljós­mynd­ara og hvort breyt­ingar geti falið í sér brot á rétt­indum ljós­mynd­ar­ans skv. höf­unda­lög­um. 

Um höf­und­ar­rétt af ljós­myndum fer eftir höf­unda­lög­um. Sú vernd sem ljós­myndum er veitt sam­kvæmt þeim lögum getur verið mis­mun­andi eftir því hvort til­tekin mynd telj­ist list­rænt verk eða ekki. Það mat heyrir undir dóm­stóla. Til eru í það minnsta þrjú til­vik þar sem hér­aðs­dómur hefur hafnað því að myndir af fólki birtar án leyfis höf­undar geti talist lista­verk sem njóti verndar höf­unda­rétt­ar­laga sem slík. Í tveimur til­vikum var um að ræða ljós­myndir sem voru teknar af MySpace síðum ein­stak­linga og birtar í Séð og Heyrt og í einu til­viki taldi dóm­ur­inn að ein­göngu væri um að ræða „ein­faldar and­lits­mynd­ir“ sem ekki gætu talist lista­verk í skiln­ingi höf­unda­laga. Í öllum til­vikum var hins vegar fall­ist á að notkun mynd­anna án leyfis fæli í sér brot á 49. gr. höf­unda­laga sem er ætlað að veita ljós­mynd­um ­sem ekki telj­ast lista­verk í skiln­ingi lag­anna til­tekna þrengri vernd. 

Auglýsing
Ef myndin af Bubba telst list­rænt verk í skiln­ingi höf­und­ar­réttar nýtur höf­undur hennar sæmd­ar­réttar á grund­velli 4. gr. lag­anna. Í sæmd­ar­rétti höf­undar lista­verks fellst meðal ann­ars að óheim­ilt er án heim­ildar að „breyta verki höf­undar eða birta það með þeim hætti eða í því sam­hengi, að skert geti höf­und­ar­heiður hans eða höf­und­ar­sér­kenn­i.“ 

Í Dan­mörku hefur verið talið að afbökun lita á ljós­mynd, ef ein­göngu hluti myndar er sýndur eða jafn­vel staf­ræn lag­fær­ing á ljós­mynd geti hugs­an­lega falið í sér brot á sam­bæri­legum rétti skv. dönskum lög­um. 

Í við­tali við ljós­myndar­ann er haft eftir honum um breyt­ing­una: „Þetta er viss frels­is­svipt­ing, að taka sígar­ett­una því hún var nú kannski stærsti hlut­inn af mynd­inn­i.“

Bubb­i telur breyt­ing­una rit­skoðun

Val ­Borg­ar­leik­húss­ins á ljós­mynd­inni í þeim til­gangi að kynna leik­rit um líf Bubba fel­ur í sér ákveðna vís­bend­ingu um að leik­húsið telji hana hafa list­rænt gild­i. 

Hér renna saman menn­ing­ar­saga, list­fræði, lög­fræði og lýð­heilsa tengd not­enda­skil­málum á Face­book. Við­brögð við þess­ari sér­stöku blöndu hafa ekki dregið úr áhuga á sýn­ing­unn­i. 

Höf­undur er lög­­­maður sem sér­­hæfir sig m.a. í hug­verka­rétt­i. 

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiAðsendar greinar