Komdu sæl Sabína, mikið var athyglisvert að lesa grein þína „Kannt þú að beygja kýr?“ Sem mannvera fædd á Íslandi þar sem íslenska var mitt besta fag í skóla sé ég að það hafa orðið allskonar breytingar á málinu, og mest kannski sjáanlegt héðan frá í Ástralíu að það er mun meiri linkind í gangi hvað varðar beygingar, endi á orðum og stafsetningu en var þegar ég var í skóla á árunum um miðja síðustu öld en ég er 73 ára gömul núna. Afi minn sem var prentari fyrir um öld síðan væri trúlega gargandi yfir því í dag.
Þetta með íslenskusnobbið er svo önnur saga, og ég lifði við það. Það að svo margir héldu því fram að það væri ekki til sú hugsun í heiminum sem þetta mál hefði ekki orð fyrir er í raun alls ekki satt eða rétt. Það lærði ég enn betur eftir að koma til Ástralíu og eiga samræður við allskonar einstaklinga, lesa bækur og horfa á sjónvarp og spyrja hvað þetta og hitt orð meinti af því að enskan mín var ekki komin með það orð í safnið.
Ég hef lært, eins og hún Vigdís Finnbogadóttir fyrrverandi forseti benti á um árið, að hvert tungumál hafi sína sérstöðu. Við hjónin hlæjum oft þegar við þýðum orðin fram og til baka. Ég þýði íslensk orð yfir á ensku sem þá hljóma svo illa eða fyndin og sum ensk orð og íslensk eru í raun óþýðanleg og krefjast þá annarskonar útskýringa.
Ég fór á námskeið í ensku fljótlega eftir að koma hingað árið 1987 og var kennslan frí. Kennarinn var meiriháttar og heyrði hvert okkar sem var frá ótal hljóðkerfum um tuttugu tungumála rétt í fyrsta skipti. Það var meiriháttar af því að á kaffihúsum spurði fólk mig oft hvort ég vildi mjólk út í „cappuccinoið“ af því að þau héldu að ég væri að panta te. Hér beygi ég það orð af því að ég skrifa það á þessu máli.
Auðvitað ætti nám í íslensku að vera frítt fyrir alla sem koma frá öðrum löndum sem vilja verða hluti af þjóðinni. Allavega nógu lengi til að geta verið samræðufær, og til að geta skilið réttindi sín.
Það er mjög merkilegt og athyglisvert að lesa upplifun þína af þessum hlutum í fæðingarlandi mínu þar sem ég var í nær fjörtíu ár, mínus þau sem ég sem barn var í öðrum löndum þangað til ég var sjö ára.
Já, beygingarkerfið í þessu máli er trúlega einstakt, en kannski svipað í hinum norðurlandamálunum? Ég hef ekki lagt næga stund á að læra þau til að ná að vita það. Til dæmis er nafnið Anna flókið. Hún heitir Anna. Svo ef þú ert að tala um hana ertu að tala um Önnu, og ef þú færð gjöf frá henni er það gjöf frá Önnu. Ef þú ætlar að heimsækja hana ertu að fara til Önnu.
Svo er það mitt nafn Matthildur: Hér er Matthildur, þegar þú segir öðrum hvað ég heiti, og þegar þú talar um mig þá er það um Matthildi, en ef þú ætlar að heimsækja mig þá er það að þú sért að fara til Matthildar. Ef ég gef þér gjöf þá er hún frá Matthildi.
Hvernig eiga innflytjendur að skilja þetta nema fá góða útskýringu og kennslu í af hverju það sé og eigi að vera svona og hafi verið um aldir?
Það er leitt að sjá að þjóð og þá er ég að tala meira um þá sem hafa ekki búið í öðrum löndum sáu þetta mál sem svo spes og flestir gerðu sér far um að tala og skrifa rétt eins og reglur og formúlur sögðu til um.
En núna er málið oft ansi mikill kokteill þar sem enskan hefur fengið að læðast inn og áherslur ekki á réttar beygingar eða stafsetningu, af því að kannski hefur einstaklingurinn ekki fengið góða kennslu eða nennir ekki að hugsa um það eða er innflytjandi.
Og auðvitað er það til, hvort sem það er meðvitað eða ómeðvitað, að fólki sem flytur til lands með annað tungumál er haldið í vanþekkingu til að þurfa ekki að veita þeim sömu kjör og þeim innfæddu. Það gerist víða um heim því miður og við heyrum líka um þau tilfelli hér í Ástralíu.
Þegar ég var í Menntaskólanum við Hamrahlíð í öldungadeildinni áttaði ég mig á að íslenskan væri ansi fátæk hvað varðaði orð um tilfinningar af því að ritgerðin sem við áttum að skrifa þurfti meira af slíkum orðum, og viðurkenndi kennarinn það. Það vantar eitt og annað í orðaforða hins íslenska máls. En það hafa þó verið sköpuð ýmis ný orð, eins og til dæmis sjónvarp og tölva. Ég er viss um að faðir minn sem fór að læra rússnesku um fimmtugt myndi vera sammála þér um hana. En sú kunnátta sem hann hafði í því máli, varð þó til þess að hann gat hjálpað Rússa sem kom til landsins.
Héðan koma svo baráttukveðjur til þín um að vinna að því að bæta kennslu í málinu fyrir alla innflytjendur.
