Eins og fram kemur í Kjarn­anum 11. febr­úar sl., er Lands­virkjun í umsögn sinni um þings­á­lykt­un­ar­til­lögu 3. áfanga vernd­ar- og orku­nýt­ing­ar­á­ætl­unar ósátt við flokkun m.a. Búr­fellslundar. Lands­virkjun vill að fyr­ir­hugað vind­orku­ver verði fært úr bið­flokki í orku­nýt­ing­ar­flokk og þykir þykir ljóst að við fram­kvæmd ramma­á­ætl­unar hafi verk­efna­stjórn á ýmsan máta ekki farið lög­um, m.a. með því „að ganga fram­hjá valdsviði Orku­stofn­unar og ákvarða sjálf hvaða virkj­un­ar­kostir voru teknir til umfjöll­un­ar.“ Undir þetta má taka með Lands­virkj­un, en það er Búr­fellslund­ur, sem ég vil gera að umtals­efni.

­For­senda þess að verk­efn­is­stjórn fjalli um virkj­un­ar­kost er sú að kost­ur­inn sé að mati Orku­stofn­unar nægi­lega skil­greind­ur. Brú­fellslund­ur, sem Lands­virkjun lagði til sem vind­orku­kost og verk­efna­stjórn tók til umfjöll­unar vegna 3. áfanga ramma­á­ætl­un­ar, nota bene, að ósk Lands­virkj­un­ar, var ekki skil­greindur og met­inn af Orku­stofn­un. Sama á við um Blöndu­lund sem lagt er til að fari í orku­nýt­ing­ar­flokk. Orku­stofnun og fleiri aðilar töldu og telja enn að lög um vernd­ar- og orku­nýt­ing­ar­á­ætlun gildi ekki um vind­orku. Verk­efna­stjórn­inni væri því óheim­ilt að taka umrædda kosti til skoð­unar og gera um þá til­lögu. En Lands­virkjun vildi ekki „rugga bátn­um,“ hnýtti sér hnút og óskaði þess að verk­efna­stjórnin fjall­aði um Búr­fellslund „vegna óvissu um túlkun lag­anna.“ Verk­efna­stjórnin ákvað í fram­hald­inu að taka virkj­un­ar­kost­inn til skoð­unar og rað­aði honum í bið­flokk, sem Lands­virkjun er nú ósátt við. 

Gildissvið laga um ramma­á­ætlun var upp­haf­lega ætlað að nái til fall­vatns og háhita­svæða. Í með­förum þings­ins kom fram sú [van­hugs­aða] ábend­ing að gild­is­svið lag­ana yrði of þröngt. Iðn­að­ar­nefnd Alþingis fellst á þetta sjón­ar­mið, án þess þó að kanna á sjálf­stæðan hátt rétt­ar­á­hrif þeirrar útvíkk­unar að teknu til­liti til ákvæða stjórn­ar­skrár­innar um eigna­rétt, atvinnu­frelsi, skipu­lags­vald sveit­ar­fé­laga, EES reglu­gerða, mark­miðs raf­orku­laga og laga um mat á umhverf­is­hárif­um. Nefndin lagði því til, án ígrund­un­ar, „breytt heiti“ frum­varps­ins að lögum um vernd­ar- og orku­nýt­ing­ar­á­ætlun og „víð­tækara gild­is­svið“ um land­svæði þar sem væri að finna virkj­un­ar­kosti til orku­vinnslu. Það gæti átt við um kol og mó auk fall­vatns og jarð­varma? En vindur blæs um allt land og er ekki „land­svæð­i,“ í lög­fræði­legum skiln­ingi, heldur fellur and­rúms­loftið undir þau verð­mæti sem kölluð eru „res communes“ og eng­inn telst eiga einka­rétt á.

Hafði það verið vilji Alþingis að tak­marka vind­orku­orku­nýt­ingu við til­tekin skil­greind land­svæði i ramma­á­ætlun og um leið stjórn­ar­skrár­varin rétt ein­stak­linga til að velja sér að búa til raf­magn úr vind­orku í atvinnu­skini á eign­ar­landi sínu og í sam­ræmi við skipu­lag sveit­ar­fé­lags, hefði þurft að tryggja jafna stöðu manna á skíran og ótví­ræðan hátt, til að koma í veg fyrir hvers kyns mis­munun með lög­gjöf sem stæð­ist stjórn­skip­un­ar­lög. M.ö.o. lög um ramma­á­ætlun þarf að hugsa upp á nýtt standi vilji til þess að vind­orka falli þar undir með öllum þeim tak­mörk­unum sem sveit­ar­fé­lögum og borg­ur­unum eru þá sett – sem engin þörf er á.

Skil­yrði virkj­un­ar­leyfis sam­kvæmt raf­orku­lögum er að virkjun sé í skipu­lagi sveit­ar­fé­lags, að fyrir liggi mat á umhverf­is­á­hrifum og tengi­samn­ingur við Lands­net. Fyr­ir­hug­aður Búr­fellslundur er í skipu­lagi Skeiða- og Gnúp­verja­hrepps, með nálæga teng­ingu við háspennu­lín­ur. Fyrir liggur mat á umhverf­is­á­hrifum Búr­fellslundar þar sem brugð­ist var við ábend­ingum Skipu­lags­stofn­unar varð­andi stærð vind­orku­vers­ins, upp­sett afl þess var minnkað og vind­myllum fækk­að. Það er því ekk­ert sem mælir gegn því að Lands­virkjun sæki um virkj­un­ar­leyfi vegna Búr­fellslundar til Orku­stofn­un­ar, óháð ramma­á­ætl­un, enda upp­fyllir verk­efnið öll skil­yrði raf­orku­laga fyrir slíku leyfi. Telji ein­hver slíka leyf­is­veit­ingu Orku­stofn­unar ólög­mæta, vegna ramma­á­ætl­un­ar, mætti sá hinn sami láta á það reyna fyrir dóm­stól­um. Það er ekki vanda­mál Lands­virkj­un­ar. Lands­virkjun verður hins vegar að gera upp við sig hvort heldur hún vill lúta raf­orku­lögum um Búr­fellslund eða una ólög­mætri máls­með­ferð verk­efna­stjórnar um þann kost. Skil­virkast væri auð­vitað fyrir Lands­virkjun að sækja um bara virkj­un­ar­leyfi fyrir Búr­fellslund, höggva á hnút laga­túlk­unar sé hann enn að þvæl­ast fyrir mönnum þar á bæ.

Höf­undur er lög­fræð­ing­ur.