Hvers vegna má ekki veita Erlu Bolla­dóttur efn­is­lega með­ferð fyrir dómi á ný vegna sak­fell­ingar hennar fyrir rangar sak­ar­giftir í Geir­finns­mál­inu? Vegna þess að ef málið verður tekið upp á ný og hún sýkn­uð, þá verður ástæðan sú að mála­til­bún­að­ur­inn sem leiddi til bæði allskyns sak­bend­inga og loks dóma fyrir morð, hafi ekki komið að frum­kvæði hennar heldur þeirra sem áttu að gæta rétt­vís­innar en mis­fóru illi­lega með þá aðstöðu sína. 

Eftir ára­langa bar­áttu þar sem allt dóms­kerfið stóð þvert á móti, tókst loks að fá end­ur­upp­töku á morð­mál­unum í Guð­mund­ar- og Geir­finns­mál­inu. Þá þurfti að skipa sér­stakan sak­sókn­ara til að sækja það mál og leggja fyrir hæsta­rétt. Sak­sókn­ar­inn komst að þeirri nið­ur­stöðu að ekki væri efni til að halda fram ákæru í mál­inu þar sem gildar for­sendur í nútíma rétt­ar­fari skorti og málið verið á sandi byggt á sínum tíma. Hæsti­réttur tók málið til dóms og dæmdi snar­lega að þar sem sak­sókn­ar­inn legði ekki fram ákæru og verj­endur krefð­ust sýknu, þá væri ekki annað hægt en að sýkna þá sem áður höfðu verið dæmdir fyrir morð. Þarna slapp hæsti­réttur fim­lega við að taka málið til efn­is­legrar með­ferð­ar. Þjóðin stendur eftir með marg­falt morð­mál sem allt í einu var með enga morð­ingja sem þó höfðu afplánað margra ára fang­els­is­refs­ingu fyrir morð og enga skýr­ingu á því hvað fór úrskeið­is. Í ofaná­lag eru þau sem sýknuð voru af morð­unum ennþá sek um að hafa logið þeim upp á sjálfa sig og aðra, öll þeirra en ekki bara Erla sem var aldrei dæmd fyrir morð.

Við úrskurð end­ur­upp­töku­dóms, sem hafnar beiðni Erlu Bolla­dóttur um end­ur­upp­töku á dómi yfir henni fyrir rangar sak­ar­gift­ir, er margt að athuga. Of margt til að taka það fyrir í einni grein. Byrja samt. Meira vænt­an­legt.

Kvik­sögur úr Kefla­vík

Í 3. lið seg­ir:

„Lög­reglan í Kefla­vík hóf rann­sókn á hvarfi Geir­finns Ein­ars­sonar í kjöl­far þess að til­kynnt var um hvarf hans 21. nóv­em­ber 1974 en þá hafði ekk­ert til hans spurst síðan að kvöldi 19. nóv­em­ber sama ár.“ Þetta er ekki alls kostar rétt. Félagar í björg­un­ar­sveit­inni Stakki hófu eft­ir­grennslan að beiðni konu Geir­finns á mið­viku­dag 20. og fundu þá bíl hans og köll­uðu til spor­hund og létu lög­reglu vita.

Þá seg­ir: „Miklar kvik­sögur urðu til í kringum rann­sókn­ina, meðal ann­ars sú að Magnús Leó­polds­son og Sig­ur­björn Eiríks­son hafi verið viðriðnir hvarf Geir­finns eða valdir að því.“ Hvað höfðu kvik­sög­urnar með lög­reglu­rann­sókn­ina að gera? Jú, lög­reglan í Kefla­vík bar myndir af ýmsum mönnum undir vitni og þá sem fengnir voru til að teikna og móta í leir eft­ir­myndir af ókunn­ugum manni sem lög­reglan taldi hafa hringt í Geir­finn og þar á meðal mynd af Magn­úsi Leó­polds­syni. Þá spurði lög­reglan líka marga þá sem þeir töl­uðu við hvort þeir teldu að eitt­hvað hefði gerst í Klúbbnum þegar Geir­finnur var þar á sunnu­dags­kvöld­inu á und­an, ásamt fjölda Suð­ur­nesja­manna. Líka það að lög­reglan í Kefla­vík fól lög­regl­unni í Rang­ár­valla­sýslu að gera hús­leit á býli í eigu Sig­ur­björns Eiríks­sonar í þágu manns­hvarfs­rann­sókn­ar­inn­ar. 

Og áfram: „Gáfu sögu­sagn­irnar til­efni til bréfa­skrifa lög­manns Magn­úsar og Sig­ur­björns til dóms­mála­ráðu­neyt­is­ins þar sem hann fór þess á leit að ráðu­neytið gæfi ann­að­hvort út opin­bera yfir­lýs­ingu sem myndi eyða þessum sögu­sögnum eða hlut­að­ist til um opin­bera rann­sókn á sann­leiks­gildi þeirra og upp­runa.. Engin gögn eru fyr­ir­liggj­andi um við­brögð ráðu­neyt­is­ins.“ Jú, það eru til gögn. Ráðu­neytið neit­aði að hlut­ast til um málið en áframsendi það til fóget­ans í Kefla­vík sem fór með stjórn lög­regl­unnar þar. Eftir það sendi fóget­inn frá sér yfir­lýs­ingu um að löggan hans væri sko ekk­ert að ofsækja Klúbb­menn þótt eitt­hvað smá­vegis áfeng­is­mis­ferli hefði verið upp­lýst í tengslum við rann­sókn­ina á manns­hvarf­in­u. 

Enn seg­ir: „Rann­sókn á hvarfi Geir­finns stóð yfir hjá lög­regl­unni í Kefla­vík fram til 4. júní 1975.“ Rann­sókn máls­ins lauk reyndar fyrir miðjan des­em­ber 1974 og ekk­ert nýtt kom fram sem varð­aði hvarf Geir­finns og lög­reglan sneri sér að spíra og smygl­málum og allskyns rugli í leit að Leir­finni. Málið var form­lega lagt upp 4. júní 1975, en rann­sóknin var þá löngu runnin út í sand­inn.

Raus í Reykja­vík

Í lið 4 seg­ir: 

„Næst dró til tíð­inda í rann­sókn á hvarfi Geir­finns í októ­ber 1975, en þá gáfu aðstand­endur A sig fram og til­kynntu lög­regl­unni í Reykja­vík um frá­sögn hans um aðild að hvarfi Geir­finns.“ Þarna er rak­inn stutt­lega sögu­þráð­ur­inn í drykkju­rausi manns sem dró frá­sögn sína jafn skjótt til baka og það rann af hon­um. Af hverju er verið að rekja þessa sögu án þess að geta þess á hvern hátt hún kom mál­inu raun­veru­lega við? Það eina í sög­unni sem kemur mál­inu við er að sagan berg­mál­aði síðar í frá­sögnum sak­born­inga um að þeir hafi verið með Klúbb­mönnum og fleirum að þvæl­ast í Drátt­ar­braut­inni í Kefla­vík og ýmist drepa Geir­finn þar eða verða vitni að því að hann drukkni. Nafn­greindir ein­stak­lingar og aðstæður voru kópía með til­briðgum af sögu drykkju­rafts­ins. Frá þessu máli var ekki sagt opin­ber­lega fyrr en löngu seinna. 

Póst­á­vís­anir í pækli

Í 5. lið seg­ir:

„Allt frá byrjun nóv­em­ber 1974 hafði rann­sókn­ar­lög­reglan í Reykja­vík haft til rann­sóknar fjár­svik gagn­vart Pósti og Síma, í svoköll­uðu póst­svika­máli. Í byrjun des­em­ber­mán­aðar 1975 veitti refsi­fangi á Litla - Hrauni, B, lög­reglu upp­lýs­ingar um að Sævar Mar­inó Ciesi­elski og end­ur­upp­töku­beið­andi stæðu að baki fjársvik­un­um. Leiddi rann­sókn lög­reglu til þess að Sævar var úrskurð­aður í 30 daga gæslu­varð­hald og fluttur í Síðu­múlafang­els­ið.“

Hvað gerð­ist á þessu tíma­bili frá nóv­em­ber 1974 til des­em­ber 1975? Skiptir það ein­hverju máli?

Já. Lög­reglan vissi um aðkomu Erlu að póst­á­vís­ana­svik­unum í heilt ár áður en Erla og Sævar voru hand­tekin vegna máls­ins. Það er því rangt að upp­hafið að því að hand­taka Erlu og Sævar fyrir póst­á­vís­ana­svikin hafi verið fram­burður Malaga­fang­ans (B) á Litla-Hrauni.

Njörður Snæ­hólm aðal­varð­stjóri og rann­sókn­ar­lög­reglu­maður í Reykja­vík rann­sak­aði málið í nóv­em­ber og des­em­ber 1974 og bar þá myndir af nokkrum stúlkum undir vitni, sem bentu á mynd af Erlu Bolla­dótt­ur. Hann vissi þá að hún hafði unnið hjá Pósti og síma og myndi því þekkja hvaða aðferðir þyrfti að við­hafa til að svíkja út póst­á­vís­an­ir. Fyrri fjár­svikin áttu sér stað 23. og 28. ágúst og voru kærð 6. nóv­em­ber og rann­sökuð af N.Snæ­hólm 8. - 13. nóv­em­ber. Síð­ari fjár­svikin voru framin 18. októ­ber, kærð 29. nóv­em­ber og rann­sökuð til 17. des­em­ber 1974. Njörður lét síðan kyrrt liggja þar til heilu ári síð­ar, í des­em­ber 1975, þegar lög­reglan lét til skarar skríða á ný. Af hverju?

Á vef­síð­unni mal214.com eru pdf.skjöl tengd Guð­mund­ar- og Geir­finns­mál­inu, þar sem eru tölu­settar bækur með ýmsum máls­skjölum sem lögð voru fyrir Saka­dóm Reykja­vík­ur. Þar á meðal er í bók VII „Máls­skjöl vegna ætl­aðra þjófn­að­ar­brota“ Sæv­ars og Erlu, þar sem póst­á­vís­ana­svikin voru stærsta mál­ið. 

Á milli fyrri og seinni atrennu Njarðar Snæ­hólm í að upp­lýsa póst­á­vís­ana­svik­in, kom hann til liðs við lög­regl­una í Kefla­vík við rann­sókn­inni á hvarfi Geir­finns. Þess er ekki getið í lög­reglu­skjöl­um, en gögn og vís­bend­ingar hafa samt fund­ist. Njörður átti þar áhuga­verða aðkomu og aftur á síð­ari stigum Geir­finns­máls­ins. Þess má geta að Njörður Snæ­hólm tók skýrsl­unar um drykkju­raus­ið. Hann rann­sak­aði líka hvarf Guð­mundar Ein­ars­sonar í jan­úar 1974. Það tók hann þrjá daga.