Þann 17. mars síðastliðinn lék Sinfóníuhljómsveit Íslands verk Jóhanns Jóhannssonar og fleiri þekktra kvikmyndatónlistarhöfunda fyrir fullu húsi í Eldborgarsal Hörpu. Mikill áhugi var fyrir tónleikunum og fjöldi erlendra ferðamanna voru viðstaddir. Tónleikunum var útvarpað í beinni útsendingu á Rás 1 og eru nú aðgengilegir á Sarpinum á heimasíðu RÚV. Tónlistarstjórnandinn var Adrian Prabava frá Indónesíu sem stýrði hljómsveitinni í fyrsta sinn. Hann nam tónlist í Hollandi og Þýskalandi og hefur síðan stýrt hljómsveitum víða um heim. Stjórn hans þykir einstaklega lífleg og frumleg.
Í upphafi tónleikanna var einblínt á tónverk Jóhanns sem sinfónían var að flytja í fyrsta skipti. Fluttar voru svítur, eða samtíningur, úr þremur þekktustu verkum hans. Fyrsta svítan var úr kvikmyndinni Prisoners frá árinu 2013. Myndin er magnþrungin spennumynd sem fjallar um barnarán og róttækar aðgerðir örvæntingarfullra foreldra. Tónlist Jóhanns endurspeglar vel andrúmsloft myndarinnar og hún byggir mikið á einsleitum, köldum og tregafullum strengjahljómum. Það má segja að Prisoners hafi komið Jóhanni á kortið meðal kvikmyndatónlistarskálda og hann fékk verðlaun hjá ASCAP, félagi amerískra tónskáldarétthafa, fyrir vikið.
Sicario frá árinu 2015 er spennumynd sem fjallar um eiturlyfjastríðið á landamærum Bandaríkjanna og Mexíkó. Tónlistin í Sicario var tilnefnd til bæði óskars og BAFTA verðlauna. Hún grípur algerlega stemninguna í myndinni og manni er haldið í heljargreipum. Tónlistin byggir á endurtekningum, lágstemmdum trumbuslátti og drungalegum strengjaleik. Jóhann segir:
“Ég vildi búa til tónlist sem hafði undirliggjandi spennu og þá tilfinningu að hún kæmi neðan úr jörðinni, eins og taktfastur púls sem hljómar neðanjarðar eða hjartsláttur villidýrs sem ræðst á mann. Ég vildi einnig kalla fram sorgina og depurðina frá landamærunum, landamæragirðingunum og þeim harmleik sem eiturlyfjastríðið er.”
Jóhann notar elektróník að miklu leyti í verkum sínum, samtvinnaða við hefðbundin sinfóníuhljóðfæri. Sinfóníuhljómsveit Íslands þurfti því að útfæra tónlistina á sérstakan hátt og gerði það meistaralega vel. Í Sicario voru t.a.m. kontrabassarnir nýttir á einstaklega skemmtilegan máta.
Þriðja svíta Jóhanns var úr kvikmyndinni The Theory of Everything. Myndin er ævisaga breska stjarneðlisfræðingsins Stephen Hawking og kom út árið 2014. Fyrir tónlistina í þeirri mynd var Jóhann tilnefndur til bæði óskars-og BAFTA verðlauna og vann Golden Globe verðlaun. Tónlistin í þeirri mynd er af allt öðrum og léttari toga en hin tvö verkin. Mætti segja að hún sé nokkuð hefðbundin kvikmyndatónlist með auðkennanlegu og léttu meginstefi og áherslu á píanóleik. Tónlistin verður svo hægari og látlausari eftir því sem líður á myndina, samfara því sem heilsu Hawkings hrakar.
Til viðbótar við þessi þrjú verk Jóhanns valdi tónskáldið sjálft verk eftir tvo aðra höfunda á efnisskrá tónleikanna. Það eru þau Mica Levi og Jonny Greenwood sem Jóhann hefur mikið dálæti á. Sinfónían flutti tónlist úr kvikmyndinni Under the Skin, breskri vísindaskáldsögu frá árinu 2013 en það er eina myndin sem Levi hefur samið tónlist fyrir. Einnig voru flutt nokkur lög úr kvikmyndinni There Will Be Blood frá 2007. Greenwood, sem er betur þekktur sem meðlimur hljómsveitarinnar Radiohead, vakti mikla athygli fyrir tónlistina úr þeirri mynd. Bæði verkin eru mjög óhefðbundin, nokkuð tregafull og einkennast af löngum og frekar óþægilegum strengjahljómum. Þegar hljómsveitin flutti There Will Be Blood fóru allir nema strengjasveitin og Frank Aarnink slagverksleikari af sviði. Aarnink spilaði á hið nýstárlega hljóðfæri ondes martenot [http://120years.net/wordpress/wp-content/uploads/ondes_martenot-01.jpg] sem er nokkurs konar blanda af hljómborði og þeramíni og gefur frá sér hrollvekjandi tóna. Greenwood hefur einmitt spilað sjálfur á þetta hljóðfæri með hljómsveitinni Radiohead. Hápunkturinn á þessum flutningi var þó án nokkurs vafa á laginu “Proven Lands” þar sem strengjasveitin lagði niður bogana og plokkaði allt saman.
Öll þessi ofangreindu verk eru í eðli sínu nokkuð þung áheyrnar þó að vissulega séu þau einstaklega falleg og flutningur Sinfóníuhljómsveitarinnar stórbrotinn. Því var það vel úthugsað að grípa til nokkurra gamalkunnra slagara kvikmyndatónskáldsins Johns Williams til að ljúka kvöldinu. Williams er einn af verðlaunuðustu listamönnum kvikmyndasögunnar og mörg af verkum hans þekkir hvert einasta mannsbarn. Tónlist hans er ákaflega hefðbundin kvikmyndatónlist þar sem öll hljómsveitin er nýtt og stefin eru mikilfengleg og ævintýraleg. Sérstaklega á það við verkin sem hann vann fyrir leikstjórann Steven Spielberg sem eru mýmörg.
Sinfónían hóf leik með aðalstefinu úr Jurassic Park frá árinu 1993. Hér fengu slagverksleikarararnir loks að njóta sín með symbölum og öllu. Þetta ógleymanlega stef skall á tónleikagestum eins og veggur af hljóði. Næst var komið að Schindler´s List frá sama ári og það var eini einleikur kvöldsins. Fiðluleikarinn Sigrún Eðvaldsdóttir túlkaði þetta þema, sem Itzhak Perlman gerði víðfrægt fyrir 23 árum síðan, stórkostlega og fékk mikið lófatak fyrir. Það var einn af hápunktum kvöldsins. Seinustu lög efnisskrárinnar voru úr kvikmyndunum E.T. frá 1982 og Superman frá 1978, bæði vel þekkt og upplífgandi stef. Gestir voru vitaskuld hæstánægðir og heimtuðu meira. Prabava taldi því inn í uppklappslagið, meginþemað úr Raiders of the Lost Ark frá 1981, eða betur þekkt sem Indiana Jones. Ekki amalegt að vera með það á heilanum á leiðinni heim.
