Í fyrra­dag voru kynnt gögn um mögu­lega lagn­ingu sæstrengs milli Íslands og Bret­lands. Þar á meðal var ítar­leg skýrslu bank­ans Kviku, en ­Sig­urður Atli Jóns­son, for­stjóri bank­ans, kynnti hana á blaða­mann­fundi, sem Ragn­heið­ur­ Elín Árna­dótt­ir, iðn­að­ar- og við­skipta­ráð­herra, hélt. Í skýrsl­unni frá Kviku var farið yfir sæstrengs­verk­efnið heild­stætt.

Helstu atriði sem tengj­ast sæstrengnum voru til umfjöll­un­ar­, í kjöl­far fund­ar­ins, en mörg atriði til við­bótar við þau sem tengj­ast kostn­að­i og verk­fræði­legum for­sendum verk­efn­is­ins geta einnig haft mikið um fram­gangs ­máls­ins.

1.       Brex­it-­kosn­ing­arnar í Bret­landi, sem þegar hafa ­valdið miklum póli­tískum glund­roða í Bret­landi, geta haft mikil áhrif á verk­efn­ið. Með form­legri útgöngu Bret­lands úr Evr­ópu­sam­band­inu, sem ekki hef­ur átt sér stað ennþá og óvissa er um hvernig verður útfærð, missir Bret­land aðgang að nið­ur­greiðslu­sjóðum Evr­ópu­sam­bands­ins þegar kemur að upp­bygg­ing­u orku­mann­virkja, nema sér­stak­lega verði um það samið. Þessi nýi póli­tíski veru­leiki Bret­lands gæti því haft áhrif á fram­hald máls­ins, af hálfu Breta.

2.       Sæstreng­ur­inn milli Íslands og Bret­lands yrði um ­þús­und kíló­metra lang­ur, og sá lengsti í heim­inum miðað við núver­andi stöð­u. Bretar eru hins vegar með mörg verk­efni á teikni­borð­inu, þegar kemur að ­sæ­strengj­um, eða níu tals­ins. Þetta var eitt af því sem var nefnt á blaða­manna­fund­in­um.

3.       Hvers vegna eru mörg risa­vax­in ­sæ­strengja­verk­efni nú í skoðun hjá Bretum og raunar mörgum fleiri þjóð­u­m? Á­stæðan er meðal ann­ars krafa um að styrkja orku­kerfi þjóða heims­ins, með­ teng­ing­um, til að stuðla að betri nýtni orkunnar og skapa for­sendur fyr­ir­ um­hverf­is­vænni orku, sem svo stuðlar að minni meng­un. Par­ís­ar­sam­komu­lag­ið svo­nefnda, þar sem þjóðir heims­ins skuld­bundu sig til aðgerða gegn hlýn­un jarðar og mengun af manna­völd­um, ýtir enn frekar undir lagn­ingu sæstrengja.

4.       Kostn­aður við sæstreng­inn milli Íslands og Bret­lands er álit­inn á bil­inu 750 til 1000 millj­arðar króna, sé heild­ar­fram­kvæmdin skoð­uð. Það er tengi­mann­virki, við­bót­ar­virkjarnir og ­styrk­ing raf­orku­kerf­is­ins á Íslandi. Hægt er að fara ýmsar leiðir við fjár­mögnun verk­efn­is­ins. Ekki er gert ráð fyrir að ríkið fjár­magni sæstreng­inn og eigi hann.

5.       Verk­efn­is­stjórn sæstrengs hefur nú skil­að loka­skýrslum til iðn­að­ar- og við­skipta­ráð­herra vegna umræddra verk­efna. Með­al­ þess sem þær skýrslur fela í sér er heild­stæð kostn­að­ar- og ábata­grein­ing og ­mat á áhrifum sæstrengs á efna­hag, heim­ili og atvinnu­líf, kort­lagn­ing á eft­ir­spurn eftir raf­orku næstu árin, raf­orku­þörf sæstrengs og hvernig mæta eig­i henni, mat á afgangsorku, áhrif á flutn­ings­kerfi raf­orku, ýmis tækni­leg atrið­i, ­mat á nýt­ingu jarða og rekstri smærri virkj­ana, umhverf­is­á­hrif, þró­un orku­stefnu Evr­ópu­sam­bands­ins og reynsla Nor­egs.

6.       Ragn­heiður Elín lagði áherslu á aðrík­is­stjórn­in ­sem nú heldur um þræð­ina, myndi ekki taka neina ákvörðun um verk­efn­ið, held­ur frekar reyna að stuðla að meiri upp­lýs­ingu og dýpri umræðu.

7.       Kostn­að­ar- og ábata­grein­ing á sæstreng til­ Bret­lands leiðir í ljós að verk­efnið nær ekki lág­marks­arð­semi nema til kom­i beinn stuðn­ingur frá breskum stjórn­völd­um, segir í til­kynn­ingu stjórn­valda. Þessi staða, það er að Bretar þurfi að borga með því að eða að styrkja það ­sér­stak­lega, hefur raunar legið fyrir frá því sæstrengs­hug­myndin var rædd á nýjan leik. Á síð­ustu sex ára­tugum hefur sæstrengs­hug­myndin komið til umræð­u ­reglu­lega, en núna þykir alveg óum­deilt að verk­efnið er tækni­lega mögu­legt.

8.       Vegna sér­stöðu verk­efn­is­ins þarf að sér­sníða við­skipta­lík­an, stuðn­ings­kerfi og reglu­verk fyrir verk­efn­ið. Að því gefnu að það gangi eftir geta jákvæði áhrif á lands­fram­leiðslu verið umtals­verð (1,2-1,6%). Miðað við for­sendur verk­efn­is­ins, sem horft er til í skýrslu ­Kviku um það, þá gæti ábati fyrir Íslands og Bret­land numið tæp­lega 200 millj­örðum króna.

9.       Ramma­á­ætlun um virkjun og vernd­un, þar sem lín­urnar eru lagðar til fram­tíðar lit­ið, mun skipta sköpum um ­sæ­strengs­verk­efn­ið, og raun segja til um hvort það er yfir höfuð mögu­leiki.

10.   „Það er ekki þörf á tveimur Kára­hnjúka­­virkj­un­­um. Og það hefur hvergi komið fram að mér vit­andi, og svo sann­­ar­­lega ekki í þess­­ari skýrslu og ekki í nein­u ­sem við höfum lagt til. Skýrslan ­­gerir ein­­göngu ráð fyrir að það séu um 250 mega­vött úr hefð­bundnum virkj­unum eins og við þekkjum þær, sem er ígild­i einnar Hraun­eyj­­ar­­foss­­virkj­unnar eða innan við helm­ing af einni Kára­hnjúka­­virkj­un.“ Þetta sagði Hörður Arn­ar­son, for­stjóri Lands­virkj­un­ar, þegar hann var spurð­ur­ út í hvað þyrfti að virkja mikið til að sæstreng­ur­inn gæti orðið að veru­leika.