Að ljúga með penslinum

Danskur listmálari hefur fyrir skömmu lokið við gerð sjö málverka sem eiga að sýna sögu Danska jafnaðarmannaflokksins. Efnistök listamannsins hafa verið gagnrýnd harðlega og eitt dönsku dagblaðanna sagði að þarna væri logið með penslinum.

Hér er Jens Otto Krag við málaratrönurnar og við borðið má sjá Anker Jörgensen. Þeir voru báðir forsætisráðherrar Danmerkur á sínum tíma.
Hér er Jens Otto Krag við málaratrönurnar og við borðið má sjá Anker Jörgensen. Þeir voru báðir forsætisráðherrar Danmerkur á sínum tíma.
Auglýsing

Löng hefð er fyrir því að á veggj­u­m fund­ar­her­bergja ­þing­flokk­anna á Krist­jáns­borg hangi mál­verk. Þing­flokk­arnir eru að mestu sjálf­ráðir um hvað hengt er á vegg­ina en til að fá styrk til að kaupa slík verk þarf við­kom­andi þing­flokkur að fá sam­þykki sér­stakrar „lista­verka­nefnd­ar“ á Krist­jáns­borg. Fyrir nokkrum árum vakti  athygli þegar Frjáls­ræð­is­banda­lag­inu (Li­ber­al Alli­ance) var neitað um slíkan styrk, vegna kaupa á fimm mál­verkum eft­ir Johnn­y Mad­sen. Nefndin skoð­aði ekki verkin áður en hún synj­aði um styrk­inn en byggði afstöðu sína á þeirri stað­reynd að málar­inn væri ekki mennt­aður sem slík­ur. Það er rétt en hins veg­ar er við­kom­andi bæði virtur og vin­sæll í heima­landi og hefur feng­ist við mynd­list frá unga aldri. Hann er þó lík­lega þekkt­ari sem tón­list­ar­maður og hefur gefið út 20 sóló­plöt­ur. Af mál­verk­unum fimm er það að segja að Frjáls­ræð­is­banda­lagið keypti þau, fyrir eigið fé, og þau hanga nú á veggjum þing­flokks­her­berg­is­ins. 

Hug­mynd Hen­rik Sass L­ar­sen

Fyrir rúmum tveimur árum fékk Hen­rik Sass L­ar­sen ­for­maður þing­flokks jafn­að­ar­manna þá hug­mynd að skipta út myndum sem Maja Lise Eng­el­hardt hafði málað árið 2001. Hún er þekktur lista­maður og myndir hennar í þing­flokks­her­berg­inu voru af lands­lagi á mis­mun­andi árs­tíma. Hug­mynd Hen­rik Sass var að nýju mál­verkin myndu segja sögu flokks jafn­að­ar­manna sem var stofn­aður árið 1871. Hen­rik Sass vildi fá tvo menn til þessa verks: mál­ar­ann Jac­ob Brostr­up og  sagn­fræð­ing­inn Mart­in E.O. Grunz. Jac­ob Brostr­up var til­tölu­lega lítið þekktur en Mart­in E.O. Grunz hins veg­ar þekktur á sínu sviði. Þeir hófust þegar handa við að skipu­leggja vinn­una og ákváðu fljót­lega að yfir­skrift verks­ins skyldi vera „Fol­kets Tid“ ­sem er fengin úr bar­áttu­söng jafn­að­ar­manna „Dan­mark ­for ­fol­ket“ eft­ir Oskar Han­sen. Lagið varð til um sama leyti og jafn­að­ar­menn, undir for­ystu Thor­vald Staun­ing, kynntu nýja stefnu­skrá „Dan­mark for ­fol­ket“ árið 1934.

Auglýsing
Sjö stórar myndir

Þegar þeir Jac­ob Brostr­up og Mart­in E.O. Grunz ­byrj­uðu að skipu­leggja efn­is­tökin varð þeim fljót­lega ljóst að ekki yrði vinn­andi vegur að hafa allt með. Þótt vegg­plássið væri all­mikið yrðu þeir að velja og hafna. Í blaða­við­tali sögð­ust tví­menn­ing­arnir hafa fengið mjög frjálsar hendur varð­andi efn­is­tök­in. Þeir, og Henn­ing Sass L­ar­sen, hefðu verið sam­mála um að mynd­irnar ættu ekki að vera ein­hvers­kon­ar ­tím­an­leg ­skrá­setn­ing þar sem reynt yrði að fylgja sögu flokks­ins frá stofnun til dags­ins í dag. Og þetta ættu ekki að ver­a por­trett­mynd­ir af for­mönnum og ráð­herrum, nóg væri til af slíku.

Nið­ur­staðan varð sjö stórar myndir þar sem, í hverri fyrir sig, er lögð  áhersla á ákveðna þætti í dönsku þjóð­lífi og  jafn­að­ar­manna­flokk­ur­inn hefur komið við sög­u. Brostr­up ­sagð­ist hafa reynt að hafa hverja mynd þannig að í henni rúm­að­ist margt og ekki væri allt aug­ljóst ef litið væri á mynd­ina í skynd­ingu. Sér hefði líka þótt nauð­syn­legt að mynd­irnar yrðu, hvað lita­valið varð­aði, líf­leg­ar, eins og hann orð­aði það.   

Helle Thorning Schmidt gengur yfir lestateinana í átt Mette Frederiksen, eftirmanni sinum á formannsstóli. Mynd: BrostrupEkki setið auðum hönd­um 

Mynd­irnar sjö voru fyrir skömmu hengdar upp í fund­ar­her­berg­i ­jafn­að­ar­manna á Krist­jáns­borg. Af því til­efni voru þar sam­an­komnir nokkrir fyrr­ver­andi ráð­herrar flokks­ins og þing­menn, auk frétta­manna. Óhætt er að taka undir þau orð lista­manns­ins að í hverri mynd rúmist margt og þar er að finna fjöl­mörg smá­at­riði sem ekki blasa við né eru aug­ljós við fyrstu sýn. Og málar­inn hefur ekki setið auðum höndum enda sagð­ist hann hafa unnið nótt og dag síðan hann hófst handa.

Það sem er og það sem ekki er

Danskir gagn­rýnendur eru ekki vanir að taka á hlut­unum með silki­hönsk­um. Og það á sann­ar­lega við um mynd­irnar sjö sem nýlega voru afhjúpað­ar. Hjá þeim fékk „Fol­kets Tid“ væg­ast sagt blendnar mót­tök­ur. Sum blað­anna hafa eytt miklu púðri í umfjöllun um mynd­irn­ar, þar hef­ur Politi­ken verið fremst í flokki en þar hafa birst margar greinar um mynd­irn­ar. Það er ekki hin tækni­lega hlið mynd­anna, vinna mál­ar­ans, sem einkum er gagn­rýnd heldur efn­is­tök­in. Í mynd­unum sé dregin upp ákveðin glans­mynd af sögu jafn­að­ar­manna, lögð áhersla á allt sem jákvætt getur talist í tæp­lega 150 ára sögu flokks­ins en lítt eða ekki það nei­kvæða. For­mönnum og for­sæt­is­ráð­herrum flokks­ins sé gert mis­hátt undir höfði, sumir sjá­ist hrein­lega ekki meðan aðrir fái mikla athygli í mynd­un­um.

Þegar blaða­menn Politi­ken ­gengu á Hen­rik Sass L­ar­sen varð­andi valið á þeim for­ingjum Jafn­að­ar­manna­flokks­ins sem sýndir eru á mynd­unum svar­aði hann því til að hann hefði í sam­tölum við mál­ar­ann nefnt ákveðin nöfn, meira hefði það nú ekki ver­ið. „Það er kannski í eðli okkar allra að muna frekar það sem vel er gert en hitt“ sagði Hen­rik Sass L­ar­sen þegar hann var spurður um söl­una á raf­orku­fyr­ir­tæk­in­u DONG, á öðrum ára­tug þess­arar ald­ar, í stjórn­ar­tíð Helle T­horn­ing-Schmidt. Sú sala var geysi­lega umdeild og er eitt­hvert mesta hita­mál í dönskum stjórn­málum um margra ára skeið. Eftir á við­ur­kenna flestir að ákvörð­unin um söl­una á DONG hafi verið röng, verð­ið allt of lágt og kaup­and­inn, ­Gold­man Sachs, hagn­að­ist um millj­arða danskra króna þegar hann seldi hlut­inn tveimur árum síð­ar. Mörgu fleiru þótti blaða­mönn­um Politi­ken hafa verið stungið undir stól á lérefti Jac­ob Brostr­up. Meðal ann­ars er lítið gert úr hlut Helle T­horn­ing-Schmidt, á einni af mynd­unum sést hún ganga yfir lesta­teina, í átt að ­Mette Frederiksen eft­ir­manni sínum á for­manns­stóli. Það að lista­mað­ur­inn láti fyrr­ver­andi for­sæt­is­ráð­herra ganga yfir lesta­teina þótti blaða­mönn­um Politi­ken ærið gild­is­hlað­ið. Þótt mörgum jafn­að­ar­mönnum hafi þótt stjórn­ar­stefna Helle T­horn­ing- Scmid­t hall­ast nokkuð til hægri má ekki líta fram hjá því að frá alda­mótum hefur jafn­að­ar­mönnum ein­ungis einu sinni tek­ist að vera í rík­is­stjórn, það var frá 2011 -2015, undir stjórn­ Helle T­horn­ing- Schmidt.

Hér er kútterinn Henny og Vilhelm Buhl stendur í stýrishúsinu. Mynd: Brostrup.dkAð ljúga með pensl­inum

Þótt margir blaða­menn, og sagn­fræð­ingar hafi gagn­rýnt efn­is­tök þeirra Jac­ob Brostr­up og Mart­in E.O. Grunz og sneytt fram hjá ­mörgu því sem jafn­að­ar­menn vilja kannski gleyma er þó sýnu alvar­leg­ast þegar „bein­línis er logið með pensl­in­um“ eins og kom­ist er að orði í þremur dönsku dag­blað­anna. Þarna vísa þeir í mynd af kútt­ern­um Henny, sem er í for­grunni einnar mynd­anna. Myndin er máluð eftir ljós­mynd sem tekin var í maí árið 1945, þar er Henn­y á leið til Dan­merkur frá Sví­þjóð. Henn­y var einn þeirra báta sem flutti um það bil sjö þús­und Gyð­inga frá Dan­mörku til Sví­þjóðar og forð­aði þeim þannig úr klóm nas­ista. Málar­inn Jac­ob Brostr­up hefur skipt út eða fjar­lægt nokkra þeirra sem eru á ljós­mynd­inni. Aftan við stýr­is­húsið á mynd Brostr­up standa hjónin Ella og Hans Hed­toft. Hans Hed­toft var einn helsti áhrifa­maður í danskri póli­tík og vann leynt og ljóst gegn nas­istum á her­náms­árunum í Dan­mörku. Það eru Kútterinn Henny á Eyrarsundi í maí 1945þó ekki Hed­toft hjónin sem vekja mesta athygli á mál­verki Brostr­up heldur er það ­skip­stjór­inn ­sem stendur í stýr­is­hús­inu. Þar hefur málar­inn gert sér lítið fyrir og skip­stjór­inn er eng­inn annar en Vil­helm Bu­hl ­sem var for­sæt­is­ráð­herra um skeið árið 1942 og aftur í nokkra mán­uði eftir að stríð­inu lauk. Það að Jac­ob Brostr­up skuli hafa valið að gera Vil­helm Bu­hl að skip­stjóra á fiski­bátnum hefur sætt harðri gagn­rýni. Árið 1942, þegar Vil­helm Bu­hl var for­sæt­is­ráð­herra, hélt hann ræðu þar sem hann hvatti landa sína til að segja til þeirra sem ynnu gegn Þjóð­verj­um. Þessi ræða sætti mik­illi gagn­rýni. Hann neydd­ist til að segja af sér skömmu síð­ar, að kröfu Þjóð­verja sem þrátt fyrir áður­nefnda ræðu töldu hann ekki „sinn mann“. 

Rétt er að geta þess að fund­ar­her­berg­i ­jafn­að­ar­manna, frekar en önnur slík á Krist­jáns­borg, er að jafn­aði ekki opið almenn­ingi. Hins vegar er af og til boð­ið ­upp á skoð­un­ar­ferðir um höll­ina og þá geta þátt­tak­end­ur oft­ast nær fengið að sjá fund­ar­her­berg­i ­flokk­anna

Á hlekknum hér fyrir neðan má sjá allar mynd­irnar sem Jac­ob Brostr­up ­mál­aði fyrir þing­flokk jafn­að­ar­manna og hanga uppi í fund­ar­her­berg­i þeirra á Krist­jáns­borg.

www.brostr­up.dk

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnBorgþór Arngrímsson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar