Í vik­unni birti Mask­ína könnun þar sem mæld var ánægja og óánægja með störf þeirra ráð­herra sem sitja í þeirri rík­is­stjórn sem nú er við völd.

­At­hygli vekur að þeir þrír ráð­herrar sem mest ánægja er með eru allt kon­ur, ein frá hverjum stjórn­ar­flokki. Hinar tvær kon­urnar sem setið hafa í rík­is­stjórn­inni eru hins vegar á meðal óvin­sæl­ustu ráð­herr­anna.

Þá sýnir könn­unin að hjá tveimur stjórn­ar­flokkum er mun meiri ánægja með störf vara­for­manna þeirra en þá sem leiða flokk­anna. Eini flokks­for­mað­ur­inn sem nýtur mestra vin­sælda af ráð­herrum síns flokks er Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra.

Stjarna Lilju rís hratt

Mest er ánægjan með Lilju Dögg Alfreðs­dótt­ur, vara­for­mann Fram­sókn­ar­flokks­ins og mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra. Alls segj­ast 67,6 pró­sent aðspurðra vera ánægðir með störf henn­ar. Hún er líka sá ráð­herra sem minnst óánægja er með, en 9,6 pró­sent sögð­ust ekki ánægðir með störf Lilju.

Lilja hefur látið tölu­vert til sín taka frá því að hún sett­ist í mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neyt­ið. Hún hefur meðal ann­ars látið vinna nýja aðgerð­ar­á­ætlun til að fjölga kenn­ur­um, kynnt frum­varp um stuðn­ing stjórn­valda við rekstur einka­rek­inna fjöl­miðla, unnið að nýju stuðn­ings­kerfið fyrir náms­menn og látið auka sam­an­tekt á hag­tölum svo hægt sé að greina hvort að speki­leki sé frá Íslandi.

Lilja var einnig ein þeirra sem varð hvað mest fyrir barð­inu á drykkju­tali sex þing­manna á Klaust­ur­bar 20. nóv­em­ber. Við­brögð hennar við því sem um hana var sagt vöktu mikla athygli og mælt­ust afar vel fyr­ir. Í við­tali við Kast­ljós 5. des­em­ber 2018 var hún mjög afger­andi í afstöðu sinni gagn­vart fram­ferði Klaust­ur­fólks­ins., sagði tal þeirra vera „al­gjört ofbeldi“ og að hún væri „of­boðs­lega“ ósátt við það. Lilja sagði enn fremur að „of­beld­is­menn hafa ekki dag­skrár­vald í íslensku sam­fé­lag­i“.

Það stendur líka upp úr í könn­un­inni að Lilja er lang­vin­sæl­asti ráð­herra Fram­sókn­ar­flokks­ins. Sig­urður Ingi Jóhanns­son, for­maður flokks henn­ar, mælist með 27,8 pró­sent ánægju og Ásmundur Einar Daða­son, félags- og barna­mála­ráð­herra, með enn minni, eða 22,3 pró­sent. Óánægja með störf þeirra er auk þess mun meiri en með störf Lilju.

Í könnun Mask­ínu kemur fram að ánægja með störf Lilju aukast hjá stuðn­ings­mönnum allar flokka nema eins. Hjá stuðn­ings­mönnum Mið­flokks­ins, klofn­ings­flokks úr Fram­sókn undir for­ystu Sig­mundar Dav­íðs Gunn­laugs­son­ar, hefur ánægjan dal­að. Lík­lega má rekja það að hluta til Klaust­ur­máls­ins, en fjórir helstu þing­menn hans voru í aðal­hlut­verki í því máli. Það er óneit­an­lega athygl­is­vert að rúm­lega helm­ingur kjós­enda Flokks fólks­ins, Pírata og Sam­fylk­ing­ar, sem sitja í stjórn­ar­and­stöðu, eru ánægðir með störf Lilju. Hjá Við­reisn er ánægjan enn meiri, en 85,8 pró­sent. Það er meiri ánægja en hjá kjós­endur Sjálf­stæð­is­flokks, sem þó situr í stjórn með Fram­sókn.

Á meðal Fram­sókn­ar­manna nýtur Lilja þó 100 pró­sent stuðn­ings, og er eini ráð­herr­ann þar sem allir kjós­endur ákveð­ins flokks segj­ast ánægðir með störf hans. Þannig segj­ast ein­ungis 76,9 pró­sent kjós­enda Fram­sóknar ánægðir með störf for­manns síns, Sig­urðar Inga, og 34,7 pró­sent þeirra eru ánægðir með Ásmund Ein­ar.

Þór­dís vin­sælli en Bjarni

Næst vin­sæl­asti ráð­herr­ann er Þór­dís Kol­brún Reyk­fjörð Gylfa­dótt­ir, vara­for­maður Sjálf­stæð­is­flokks. Hún tók nýverið við stjórn­ar­taumunum í dóms­mála­ráðu­neyt­inu til við­bótar við emb­ætti ferða­­mála-, iðn­­að­­ar- og nýsköp­un­­ar­ráð­herra.

Þór­dís er yngsti ráð­herr­ann í rík­is­stjórn lands­ins – verður 32 ára í lok árs – og þykir einna lík­leg­ust til að verða næsti for­maður Sjálf­stæð­is­flokks þegar Bjarni Bene­dikts­son ákveður að stiga til hlið­ar, sem alls óljóst er hvort verður í náinni fram­tíð. Hann hefur raunar sagt það nýlega að hann sé ekki far­inn að hugsa um að hætta. Litlar sem engar líkur eru á að ein­hver skori Bjarna á hólm.

Þór­dís hefur á sínum herðum helstu efna­hags­stoð íslensk efna­hags­lífs, ferða­þjón­ust­una, og hefur auk þess þurft að há flókna bar­áttu innan flokks og utan vegna þriðja orku­pakk­ans svo­kall­aða.

Alls segj­ast 43,2 pró­sent lands­manna vera ánægð með störf hennar og 19 pró­sent vera óánægð. Þar eru skilin milli ánægju kjós­enda stjórnar og stjórn­ar­and­stöðu þó mun skýr­ari með þeirri einu und­an­tekn­ingu að rúm­lega tveir af hverjum þremur kjós­endum Við­reisnar eru ánægðir með Þór­dísi.

Einungis kjós­endur Sjálf­stæð­is­flokks eru ánægð­ari með hana en Við­reisn­ar­fólk­ið. Á meðal þeirra eru hins vegar 87,5 pró­sent aðspurðra ánægðir með Þór­dísi en 81 pró­sent segj­ast vera ánægðir með Bjarna, for­mann flokks­ins.

Sá sem oft­ast er nefndur sem lík­legur mót­fram­bjóð­andi Þór­dísar í for­manns­slag fram­tíð­ar­innar innan Sjálf­stæð­is­flokks­ins, Guð­laugur Þór Þórð­ar­son utan­rík­is­ráð­herra, siglir nokkuð lygnan sjó sam­kvæmt könn­un­inni, og þriðji hver þátt­tak­andi sagð­ist ánægður með hans störf en rúm­lega fjórði hver lýsti yfir óánægju. Innan Sjálf­stæð­is­flokks­ins segj­ast 80,1 pró­sent vera ánægðir með störf hans.

For­sæt­is­ráð­herra með varn­ar­sigur

Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra hefur lengi notið mik­illar lýð­hylli þvert á flokka. Í könnun sem gerð var árið 2015 naut hún mest trausts alls for­ystu­fólks í stjórn­mál­um. Sex af hverjum tíu sögð­ust treysta henni. Ýmsar kann­anir sem gerðar voru fyrir til­urð sitj­andi rík­is­stjórnar sýndu einnig að flestir Íslend­ingar vildu Katrínu sem for­sæt­is­ráð­herra. Í maí 2016 gerði Frétta­blaðið meira að segja skoð­ana­könnun um með hvaða stjórn­mála­menn lands­menn myndu helst vilja búa með og þar var Katrín einnig hlut­skörpust. Alls vildu 13 pró­sent aðspurðra búa með Katrínu.

Skömmu áður hafði Stundin gert skoð­ana­könnun um hvaða Íslend­ing þjóðin vildi helst sem for­seta. Þar mæld­ist Katrín með mestan stuðn­ing allra sem komust á blað.

Við­búið var að umdeilt stjórn­ar­sam­starf við Sjálf­stæð­is­flokk­inn myndi hafa áhrif á vin­sældir Katrín­ar, bæði innan flokks og utan. Samt sem áður er hún sá ráð­herra sem er í þriðja sæti yfir þá sem mest ánægja með, en 38,6 pró­sent lands­manna segj­ast vera það með störf Katrín­ar. Hún er hins vegar umdeild­ari en flestir ráð­herrar líkt og oft vill verða með leið­toga rík­is­stjórna og þegar kemur að hinni hlið­inni þá eru nán­ast jafn margir, eða 34,4 pró­sent, óánægðir með Katrínu.

Í sam­an­burði við hina tvo stjórn­ar­leið­tog­anna, Bjarna Bene­dikts­son og Sig­urð Inga Jóhanns­son, er staða Katrínar þó ansi sterk. Um fjórð­ungur aðspurðra var ánægður með þeirra störf og Bjarni er auk þess að glíma við að vera sá ráð­herra sem næst mest óánægja er með, á eftir Sig­ríði Á. And­er­sen. Alls sögð­ust 51,6 pró­sent aðspurðra í könnun Mask­ínu vera óánægð með störf Bjarna.

Fleiri óánægðir með Svandísi en ánægðir

Svan­dís Svav­ars­dóttir heil­brigð­is­ráð­herra er sá kvenn­ráð­herra sem enn situr í rík­is­stjórn sem nýtur minnstrar hylli hjá lands­mönn­um. Ólíkt hinum sitj­andi kvenn­ráð­herrum þá eru fleiri óánægðir með Svandísi en ánægð­ir. Ein­ungis Sig­ríður Á. And­er­sen, fyrr­ver­andi dóms­mála­ráð­herra, og Krist­ján Þór Júl­í­us­son, sjáv­ar­út­vegs- og land­bún­að­ar­ráð­herra, mæl­ast óvin­sælli en Svan­dís. Alls seg­ist ein­ungis fimmt­ungur aðspurðra vera ánægð með hana.

Þegar kemur að óánægju er staðan aðeins skárri. Þá bæt­ist Bjarni Bene­dikts­son við þá tvo flokks­fé­laga sína, Sig­ríði og Krist­ján Þór, sem sitja í þremur efstu sætum óánægju­list­ans. En þar á eftir kemur Svan­dís.

Lík­ast til spilar inn í að Svan­dís situr í einu erf­ið­asta ráðu­neyt­inu og því fjár­frekasta. Heil­brigð­is­mál eru ofar­lega á baugi í íslenskum stjórn­málum og erfitt að gera öllum til geðs. En Svan­dís er sann­ar­lega umdeild og hefur meðal ann­ars tekið harða afstöðu gegn auknum einka­rekstri í heil­brigð­is­mál­um. Hinir tveir ráð­herrar Vinstri grænna, Katrín Jak­obs­dóttir og Guð­mundur Ingi Guð­brands­son, mæl­ast með mun betri ánægju­tölur en Svan­dís og mun færri eru líka óánægðir með störf þeirra. Um þriðj­ungur aðspurðra er til að mynda ánægður með Guð­mund en fjórð­ungur óánægð­ur.

Hún hefur líka talað opin­skátt um rík­is­stjórn­ar­sam­starfið og sagði meðal ann­ars í sjón­varps­þætti Kjarn­ans fyrir rúmu ári að hún væri þeirrar skoð­unar að Sjálf­­stæð­is­­flokk­­ur­inn hafi ráðið allt of miklu á Íslandi allt of miklu allt of lengi. „Ég var mjög efins um þessa leið, að vinna með Sjálf­­stæð­is­­flokknum og fara svona þvert yfir. En ég er algjör­­lega sann­­færð um það núna að þetta var mjög góð hug­mynd[...]Mér finnst við pín­u­­lítið skulda Íslend­ingum að reyna þetta. Auð­vitað er það þannig að undir slíkum kring­um­­stæðum erum við ekki að fara fram með ítr­­ustu póli­­tísku sýn Vinstri grænna. Og heldur ekki ítr­­ustu póli­­tísku sýn sjálf­­stæð­is­­manna. En á sama tíma verð ég ekki sjálf­­stæð­is­­mað­­ur. Og Bjarni [Bene­dikts­­son] verður mjög seint Vinstri grænn.“

Það kemur enda í ljósi að Sjálf­stæð­is­menn eru síst ánægðir með störf hennar af öllum ráð­herrum í rík­is­stjórn, en ein­ungis 19,1 þeirra segj­ast ánægðir með Svandísi. Að sama skapi sögð­ust 51,6 pró­sent þeirra vera ánægðir með hana. Það mæld­ist meiri ánægja, og minni óánægja, með störf Svan­dísar á meðal kjós­enda stjórn­ar­and­stöðu­flokks­ins Sam­fylk­ingar en á meðal Sjálf­stæð­is­manna.

Sig­ríður í sér­flokki

Sig­ríður Á. And­er­sen sagði af sér sem dóms­mála­ráð­herra 13. mars vegna nið­ur­stöðu Mann­rétt­inda­dóm­stóls Evr­ópu í Land­rétt­ar­mál­inu svo­kall­aða. Það gerði hún ekki af fúsum og frjálsum vilja, enda hafði Sig­ríður sagt í við­tölum dag­inn áður en hún sagði af sér, að það kæmi ekki til greina.

Heim­ildir Kjarn­ans herma hins vegar að Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra hafi gert Bjarna Bene­dikts­syni og Sig­urði Inga Jóhanns­syni ljóst að Sig­ríður gæti ekki setið áfram að hennar mati. Þeim skila­boðum þyrfti að koma skýrt til henn­ar. Þegar Katrín fór á þing­flokks­fund síðar saman þennan dag lá enn ekki skýrt fyrir hvort Sig­ríður ætl­aði að segja af sér eða ekki. Sam­kvæmt við­mæl­endum Kjarn­ans innan úr Vinstri grænum kom til greina að slíta stjórn­ar­sam­starfi ef Sig­ríður yrði ekki látin víkja.

Klukkan 13:49 síð­degis mið­viku­dag­inn 13. mars var boðað til blaða­manna­fundar í dóms­mála­ráðu­neyti sem skyldi hefj­ast 41 mín­útu síð­ar. Þar flutti Sig­ríður nokkuð sam­heng­is­lausa ræðu sem vakti mikla furðu á meðal ýmissa innan rík­is­stjórn­ar­sam­starfs­ins. Þegar leið á ræð­una kom í ljósi að dóms­mála­ráð­herr­ann ætl­aði að stíga til hliðar sem ráð­herra á meðan að verið væri að fjalla meira um Lands­rétt­ar­málið og vinna úr þeirri stöðu sem upp var kom­in. Hún hefði skynjað að hennar per­sóna kynni að hafa trufl­andi áhrif á frek­ari með­ferð máls­ins.

Svo virt­ist sem Sig­ríður teldi ráð­stöf­un­ina tíma­bundna, en slíkt gengur þó ekki upp sam­kvæmt stjórn­skipun lands­ins. Ráð­herra getur ekki vikið tíma­bund­ið, heldur segir af sér og fer úr rík­is­stjórn. Það hefur Sig­ríður nú gert.

Þórdís Kol­brún Reyk­fjörð Gylfa­dóttir bætti við sig dóms­mála­ráðu­neyt­inu um stund í kjöl­far­ið. Fyrir liggur þó að nýr dóms­mála­ráð­herra verður skip­að­ur. Heim­ildir Kjarn­ans herma að Sig­ríður sæki það fast að snúa aftur þótt að ekk­ert hafi annað gerst í Lands­rétt­ar­mál­inu frá afsögn hennar utan þess að stjórn­völd hafa ákveðið að láta reyna á hvort efri deild Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins vilji taka málið fyr­ir.

Könnun Mask­ínu sýnir að Sig­ríður nýtur ekki mik­illar hylli hjá almenn­ingi. Hún er sá ráð­herra þeirrar rík­is­stjórnar sem setið hefur á þessu kjör­tíma­bili sem fæstir eru ánægðir með 13,8 pró­sent, og lang­flestir óánægðir með, 65,8 pró­sent. Auk þess er hún sá ráð­herra sem flestir höfðu fast­mót­aða skoðun á. Þ.e. hlut­fall þeirra sem voru hvorki ánægðir né óánægir með Sig­ríði var lægst allra ráð­herra. Þegar skoðað er ein­ungis þeir sem taka afstöðu í könn­un­inni er nið­ur­staðan sú að tæp­lega 83 pró­sent voru óánægðir með störf Sig­ríð­ar.

Óvin­sældir Sig­ríðar eru ekki nýtil­komn­ar. Í könnun sem Mask­ína gerði fyrir Stund­ina í febr­úar í fyrra kom fram að 72,5 pró­sent lands­manna vildu að hún myndi segja af sér emb­ætti vegna Lands­rétt­ar­máls­ins.

End­ur­koma hennar í rík­is­stjórn verður því að telj­ast afar lang­sótt.