Viku síðar var þriðji pakk­inn kynnt­ur, en hann sner­ist að meg­in­stefnu um að greiða hluta launa starfs­fólks sem yrði sagt upp úr opin­berum sjóð­u­m. 

Nú, fimm mán­uðum síð­ar, liggja fyrir upp­lýs­ingar um hversu vel aðgerð­irnar sem áttu að telja strax hittu í mark. Árang­ur­inn af því er mjög mis­mun­andi. Sumar hafa staðið undir þeim vænt­ingum sem til þeirra, en aðrar hafa geig­að. 

Fyrsti pakk­inn: 

Hluta­bóta­leið­in: Átti að vera 22 millj­arðar en er 18 millj­arðar

Í kynn­ingu stjórn­valda í mars var gert ráð fyrir að hluta­bóta­leiðin myndi kalla á 22 millj­arða króna við­bót­ar­þörf fyrir atvinnu­leys­is­trygg­inga­sjóð. Í henni fólst að fyr­ir­tæki gátu feng­ið, að ákveðnum skil­yrðum upp­fyllt­um, greiðslur úr opin­berum sjóðum til að standa straum af launa­kostn­aði starfs­manna. Fyrst voru hámarks­greiðslur allt að 75 pró­sent af launum upp að ákveðnu þaki, en það var síðar lækkað niður í 50 pró­sent. Sam­hliða þeirri lækkun var tekið fyrir að fyr­ir­tæki sem ætl­uðu að greiða arð, kaupa eigin bréf, greiða óum­s­anda bónusa eða borga helstu stjórn­endum yfir þrjár millj­ónir króna á mán­uði gætu nýtt sér leið­ina. 

Það var gert vegna þess að mörg stöndug fyr­ir­tæki höfðu gert slíkt. Gagn­rýni vegna þess leiddi af sér að 61 fyr­ir­tæki til­kynnti að það ætl­aði sér að end­ur­greiða hluta­bætur upp á 306 millj­ónir króna. Af þeim hafa 44 fyr­ir­tæki nú þegar end­ur­greitt 210 millj­ónir króna. 

Þegar mest var nýttu 33.637 manns hluta­bóta­leið­ina. Í júlí var sú tala komin niður í 3.862 sem leiddi af sér 300 millj­óna króna kostn­að, sam­kvæmt minn­is­blaði fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra dag­sett 14. ágúst sem lagt var fyrir rík­is­stjórn fyrr í mán­uð­in­um. Þar segir að búast megi við því að tæp­lega helm­ingur þeirra sem nýttu úrræðið í júlí hafi gert það í ágúst.

Hluta­bóta­leiðin átti að renna út um kom­andi mán­aða­mót. Hún hefur hingað til kostað 18 millj­arða króna og við­búið er að kostn­aður í ágúst verði undir 150 millj­ónum króna. Því var raun­nýt­ing á leið­inni um 83 pró­sent af þeirri upp­hæð sem lagt var upp með að eyða.

Ákveðið var að fram­lengja leið­ina í vik­unni út októ­ber­mán­uð. Í grein­­ar­­gerð frum­varps­ þess efnis kemur fram að áætl­­aður kostn­aður sé um tveir millj­­arðar króna. 

Brú­ar­lán til atvinnu­lífs­ins: Átti að vera 80 millj­arðar en er 1,2 millj­arðar

Ein helsta aðgerðin sem rík­is­stjórnin kynnti til leiks í mars var að veita fyr­ir­greiðslu til að auð­velda við­bót­ar­lán lána­stofn­ana til fyr­ir­tækja. Þetta átti að gera þannig að ríkið semdi við Seðla­banka Íslands um að færa lána­stofn­unum aukin úrræði til að veita við­bót­ar­fyr­ir­greiðslu til fyr­ir­tækja, í formi brú­ar­lána, sem orðið hefðu fyrir veru­legu tekju­tapi vegna yfir­stand­andi aðstæðna. Seðla­bank­inn myndi þannig veita ábyrgðir til lána­stofn­ana sem þær nýta til að veita við­bót­ar­lán upp að um 70 millj­arða króna. 

Aðal­við­skipta­bankar fyr­ir­tækja áttu að veita þessa fyr­ir­greiðslu og aðgerðin var í heild metin á um 80 millj­arða króna að teknu til­liti til auk­innar útlána­getu banka vegna lækk­unar á banka­skatti, sem átti að aukast um tæp­lega 11 millj­arða króna. 

Í dag hefur eitt brú­ar­lán verið veitt. Það lán fékk Icelandair hótel frá Arion banka og lánið var 1,2 millj­arðar króna. Vextir þess voru svim­andi háir, en bank­inn tók 25 pró­sent vexti af sínum hluta láns­ins.

Frestun skatt­greiðslna: Átti að vera 92 millj­arðar en er 19 millj­arðar

Ein af fyrstu aðgerð­unum sem íslensk stjórn­­völd gripu til vegna efna­hags­­legra afleið­inga af kór­ón­u­veiru­far­ald­inum var að veita fyr­ir­tækjum í land­inu frest á greiðslu á helm­ingi trygg­ing­­ar­gjalds og stað­greiðslu opin­berra gjalda sem voru á gjald­daga í mars. Þetta var ákveðið 12. mars, fjórum dögum áður en að eindagi þeirra gjalda átti að vera. Þeim eindaga var frestað um mánuð upp­­haf­­lega, og síðar þangað til í jan­úar á næsta ári. Gert var ráð fyrir að þetta myndi seinka tekjum til rík­­is­­sjóðs upp á 22 millj­­arða króna.

Þegar rík­­is­­stjórnin kynnti svo fyrsta efna­hag­s­­pakka sinn 21. mars var ein dýrasta aðgerðin þar sú að fresta mætti þremur gjald­­dögum stað­greiðslu og trygg­ing­­ar­gjalds á tíma­bil­inu 1. apríl til 1. des­em­ber til við­­bótar ef fyr­ir­tæki gæti mætt ákveðnum skil­yrð­­um. Áætluð áhrif þess voru tæpir 70 millj­arðar króna.

Þessar for­­sendur gengu ekki eft­­ir. Umfang frestaðra greiðslna hefur þvert á móti verið 19 millj­­arðar króna frá mar­s­mán­uði og út júlí.

Laun í sótt­kví: Átti að vera tveir millj­arðar en er 191 milljón

Rík­­­is­­­stjórn­­­in, Sam­tök atvinn­u­lífs­ins og Alþýð­u­­­sam­­­band Íslands komust að sam­komu­lagi um hvernig staðið verði að launa­greiðslum til fólks sem þarf að vera í sótt­­­­­kví vegna COVID-19 5. mars síð­­ast­lið­inn, þegar kór­ón­u­veiru­far­ald­­ur­inn var farin að láta veru­­lega á sér kræla hér­­­lend­­is. 

Í fyrsta efna­hag­s­pakka rík­is­stjórn­ar­innar var gert ráð fyrir að kostn­aður rík­­is­­sjóðs vegna launa­greiðslna í sótt­­­kví yrði um tveir millj­­arðar króna.

Í minn­is­­blaði Bjarna Bene­dikts­­son­­ar, fjár­­­mála- og efna­hags­ráð­herra, sem inn­i­heldur yfir­­lit yfir stöðu stærstu efna­hags­að­­gerða stjórn­­­valda vegna COVID-19, og var lagt fyrir rík­­is­­stjórn fyrr í þessum mán­uði, kemur fram að alls hafi verið greiddar út 191 milljón króna vegna launa fólks sem þurft hefur að fara í sótt­kví. Hægt var að sækja um slíkar greiðslur til 1. júlí síð­ast­lið­ins. Ákveðið var að fram­lengja þetta úrræði í lið­inni viku. 

Barna­bóta­auki: Átti að kosta 3,1 millj­arð

Greiða átti út sér­stakan barna­bóta­auka upp á 40 þús­und krónur fyrir hvert barn sem for­eldri eða for­eldrar sem eru með undir 11,1 milljón krónur í sam­eig­in­legar tekj­ur, og 20 þús­und krónur til þeirra sem eru með tekjur yfir þeim mörk­um. Þetta átti að gera vegna „rask­ana af völdum far­ald­urs­ins“. 

Í áætlun stjórn­valda var gert ráð fyrir því að stuðn­ing­ur­inn myndi nema 3,1 millj­arði króna og ekk­ert hefur verið birt opin­ber­lega sem gefur annað til kynna. Í ljósi þess að um bein fjár­út­lán úr rík­is­sjóði er að ræða, og að nokkur ein­falt ætti að vera að reikna út hvað hvert for­eldri ætti að fá út frá skatt­skýrslum þeirra, þá verður að ætla að þessi kostn­að­ar­á­ætlun hafi stað­ist.

Úttekt sér­eign­ar­sparn­að­ar: Átti að vera tíu millj­arðar en verður 20 millj­arðar

Líkt og eftir hrunið ákváðu stjórn­völd að heim­ila lands­mönnum að nýta eigin sér­eign­ar­sparnað til að takast á við yfir­stand­andi efna­hags­þreng­ing­ar. 

Heim­ildin felur í sér að ein­stak­l­ingum er gert kleift að ganga á eigin sparn­að, en þeir þurfa hins vegar að greiða skatt af honum við útgreiðslu líkt og ef þeir tækju hann út á efri árum. Aðgerðin er því tekju­öfl­un­­ar­að­­gerð fyrir rík­­is­­sjóð. Margir lands­­menn nýta nú þegar sér­­­eign­­ar­­sparnað sinn til að greiða niður hús­næð­is­lán, en ef sú leið er valin nýtur útgreiðslan skatt­frels­­is.

Í upp­­hafi var reiknað með að umfang þessa úrræðis yrði tíu millj­­arðar króna á 24 mán­aða tíma­bili. Alls hafa hins vegar tæp­­lega sjö þús­und lands­­menn tekið úr 14,5 millj­­arða króna af sér­­­eign­­ar­­sparn­aði sínum eftir að það var heim­ilað og fram til næstu ára­móta er búist við að útgreiðslur verði 18 millj­arðar króna. Í heild­ina eru áætl­­aðar útgreiðslur sem nema 19,8 millj­­örðum króna sem dreifast fram í mars 2022.

Því stefnir í að úttekt á sér­­­eign­­ar­­sparn­aði verði tvisvar sinnum það sem búist var við. 

Styrk­ing ferða­þjón­ustu: Ferða­gjöfin átti að vera 1,5 millj­arður en hefur kostað undir 500 millj­ónum

Alls átti styrk­ing ferða­þjón­ustu að kosta á fimmta millj­arð króna, sam­kvæmt kynn­ingu ráða­manna í Hörpu í mars. Sá hluti þessa pakka sem vakti mesta athygli var það sem síðar fékk nafnið Ferða­gjöf­in. Í henni fólst að gefa Íslend­ingum eldri en 18 ára sam­tals 1,5 millj­­arð króna til að örva vilja þeirra til inn­­­lendrar neyslu og ferða­laga. 

Sam­kvæmt síð­ustu birtu tölum hefur þjóðin sam­tals eytt 437 millj­­ónum króna af ferða­­gjöf­un­um, eða tæp­lega þriðj­ungi af þeirri upp­­hæð sem stjórn­­völd kynntu að aðgerðin ætti að kosta.

Rúmur helm­ingur þeirra um 280 þús­und Íslend­inga sem áttu rétt á fimm þús­und króna ferða­­gjöf stjórn­­­valda hafa sótt hana og af þeim hefur rúm­­lega helm­ingur þegar notað hana nú þegar sum­­­ar­­leyf­­is­­tíma­bili Íslend­inga fer að ljúka. 

Ferða­­gjöfin gildir út árið 2020 og því verða þeir sem ekki nýta hana fyrir þann tíma af henn­i. Að með­al­tali hafa um tvö þús­und ferða­gjafir verið nýttar á dag. 

Auk þess átti að fella niður gistin­átta­gjald sem átti að kosta rík­is­sjóð 1,6 millj­arða króna á tveimur árum. Sú tala er þó fengin úr for­tíð­inni þegar Ísland tók við um og yfir tveimur millj­ónum ferða­manna árlega. Fyrir liggur að gríð­ar­leg fækkun hefði orðið á fjölda ferða­manna sem hingað mun koma í ár hvort sem gjaldið hefði verið fellt niður eða ekki, en það er 300 krónur á hverja gistinótt. Því til stuðn­ings voru ferða­menn í júní aðeins þrjú pró­sent af fjöld­anum í fyrra. 

Þá átti að eyða 1,5 millj­örðum króna í alþjóð­legt mark­aðsá­tak fyrir Ísland sem áfanga­stað. Það verk­efni verður lík­lega sett á ís á meðan landið er nán­ast lokað fyrir komu erlendra ferða­manna. 

Útvíkkun á „Allir vinna“: Átti að vera átta millj­arðar en eru um hálfur millj­arður

Meðal þeirra ráð­staf­ana sem stjórn­­völd hafa gripið til í kjöl­far kór­ón­u­veiru­far­ald­­ur­s­ins er að hækka end­­ur­greiðslu virð­is­auka­skatts tíma­bundið úr 60 pró­­sentum upp í 100 pró­­sent vegna end­­ur­­bóta á íbúð­­ar­hús­næði sem og að útvíkka end­­ur­greiðslu­heim­ild­irn­­ar. 

Nú fæst til dæmis virð­is­auka­skattur sem greiddur hefur verið vegna vinnu við bíla­við­­gerðir og heim­il­is­hjálp og -þrif að fullu end­­ur­greidd­­ur.

Áætluð áhrif aðgerð­ar­innar voru metin á átta millj­arða króna. 

Kjarn­inn greindi frá því í síð­ustu viku að búið væri að afgreiða 1.631 umsóknir vegna bíla­við­gerða upp 25 millj­ónir króna, en alls hafa rúm­lega 5.200 umsóknir borist. 

Vegna end­ur­bóta og við­halds á hús­næði hafði Skatt­ur­inn greitt út um 470 millj­ónir króna vegna 3.434 afgreiddra umsókna, en alls höfðu borist um átta þús­und umsóknir frá 1. maí. 

Annar pakk­inn:

Lok­un­ar­styrkir: Átti að vera 2,5 millj­arðar en eru 197 millj­ónir

Þegar stjórn­­völd kynntu annan aðgerða­­pakka sinn vegna efna­hags­á­hrifa heims­far­ald­­urs kór­ón­u­veiru var kynntur til leiks sér­­stakur pakki fyrir lítil fyr­ir­tæki. 

Í honum voru meðal ann­ars svo­­kall­aðir lok­un­­ar­­styrkir sem áttu að greið­­ast til fyr­ir­tækja eða ein­yrkja sem þurftu að loka starf­­semi sinni vegna lög­­­boðs stjórn­­­valda í tengslum við sótt­­varn­­ar­að­­gerðir vegna útbreiðslu veirunnar sem veldur COVID-19 sjúk­­dómn­­um.

Styrkirnir voru í boði fyrir þau fyr­ir­tæki sem gátu sýnt fram á að minnsta kosti 40 pró­­sent tekju­­fall og að þau væru með opin­ber gjöld í skil­­um. Hver aðili myndi geta fengið allt að 800 þús­und krónur fyrir hvern starfs­­mann en 2,4 millj­­óna króna styrk að hámarki. Áætlað var að styrkirnir myndu geta náð til allt að tvö þús­und fyr­ir­tækja og að þeir myndu kosta 2,5 millj­arða króna.

28. ágúst höfðu 170 umsóknir borist með reikn­uðum styrk upp á 196,5 millj­­ónir króna. Af þeim hafa 125 umsóknir verið sam­­þykktar og útgreiðslur nema 137 millj­­ónum króna.

Stuðn­ings­lán: Áttu að vera 28 millj­arðar en er 3,1 millj­arður

Hitt megin úrræðið í aðgerð­­ar­­pakka stjórn­­­valda fyrir lítil fyr­ir­tæki voru svokölluð stuðn­­ings­lán, einnig kölluð sér­­­stök lán til lít­illa fyr­ir­tækja. Til að telj­­ast til slíkra fyr­ir­tækja þurfti að vera með tekjur undir 500 millj­­ónum króna á ári. Lán­in, sem njóta 100 pró­­sent rík­­is­á­­byrgð­­ar, standa ein­ungis fyr­ir­tækjum sem hafa orðið fyrir að minnsta kosti 40 pró­­sent tekju­­falli til boða, sem er sama skil­yrði og gildir fyrir hin svoköll­uðu brú­­ar­lán til stærri fyr­ir­tækja sem kynnt voru til leiks mán­uði áður.

Lánin til fyr­ir­tækj­anna átti að verða hægt að sækja um með ein­­földum hætti á Island.is en þau nema að hámarki sex millj­­ónir krónur á hvert fyr­ir­tæki. Heild­­ar­um­­fang lán­anna átti að geta orðið allt að 28 millj­­arðar króna í heild, að mati stjórn­­­valda. 

Þann 28. ágúst höfðu alls 714 umsóknir um stuðn­­ings­lán borist og heild­­ar­fjár­­hæð umsókna var 6,2 millj­­arður króna. Búið var að afgreiða 430 umsóknir og greiða út alls 3,1 millj­­arð króna í stuðn­­ings­lán. 

Styrkir til fjöl­miðla: Átti að vera 350 millj­ónir en eru 400 millj­ónir

Ákveðið var að salta frum­varp um að koma upp árlegum styrkja­greiðslum til einka­rek­inna fjöl­miðla og búa þess í stað til ein­skipt­is­að­gerð undir hatti neyð­ar­að­gerða vegna COVID-19. Upp­haf­lega átti að greiða 350 millj­ónir króna til þeirra sem upp­fylltu sett skil­yrði en sú upp­hæð var síðar hækkuð upp í 400 millj­ónir króna. 

Stuðn­­ing­­ur­inn verður að hámarki 25 pró­­sent af stuðn­­ings­hæfum rekstr­­ar­­kostn­aði umsækj­enda en stuðn­­ingur til hvers umsækj­enda getur ekki orðið hærri en sem nemur 25 pró­­sent af þeirri fjár­­veit­ingu sem Alþingi hefur úthlutað til sér­­staks rekstr­­ar­­stuðn­­ings, eða 100 millj­ónir króna. Umsóknir áttu að afgreið­ast fyrir 1. sept­­em­ber 2020.

Alls sóttu 25 aðilar um styrki og sam­kvæmt heim­ildum Kjarn­ans er heild­ar­upp­hæð umsókna hærri en sú upp­hæð sem er til útdeil­ing­ar. Því mun greiðsla til hvers fjöl­mið­ils verða lægri en sem nemur 25 pró­sentum af stuðn­ings­hæfum rekstr­ar­kostn­aði en þó liggur fyrir að uppi­staðan af upp­hæð­inni mun fara til þriggja stærstu einka­reknu fjöl­miðla­fyr­ir­tækja lands­ins: Árvak­urs, Torgs og Sýn­ar. 

Þótt 1. sept­em­ber sé á þriðju­dag þá hafa fjöl­miðlar sem upp­fylla sett skil­yrði enn ekki fengið upp­lýs­ingar um hversu háan styrk þeir fá, né hvenær hann muni ber­ast. 

Þriðji pakk­inn: 

Upp­sagn­ar­styrkir: Átti að vera 27 millj­arðar en eru 3,9 millj­arð­ar 

Þann 28. apr­íl var til­­­kynnt um að rík­­­is­­­stjórnin ætl­­­aði að veita ákveðnum fyr­ir­tækj­um, sem hefðu orðið fyrir umfangs­­­miklu tekju­tapi, eða að minnsta kosti 75 pró­­sent, styrki til að eyða ráðn­­­ing­­­ar­­­sam­­­böndum þeirra við starfs­­­fólk sitt. 

Þegar frum­varp um upp­­sagn­­ar­­styrki var lagt fram um miðjan maí var gert ráð fyrir því að bein útgjöld rík­­is­­sjóðs vegna úrræð­is­ins yrðu 27 millj­­arðar króna. Enn sem komið hefur því um 14 pró­­sent af áætl­­uðum kostn­aði vegna upp­­sagn­­ar­­styrkja fallið til.

Þann 7. ágúst síð­­ast­lið­inn höfðu alls 332 umsóknir borist um svo­­kall­aða upp­­sagn­­ar­­styrki úr rík­­is­­sjóði, en um slíka geta fyr­ir­tæki sem orðið hafa fyrir veru­­legu tekju­­falli sótt um til að standa straum af 85 pró­­sent af kostn­að­inum við að segja upp fólki. 

Þegar er búið að afgreiða 265 umsóknir vegna 158 rekstr­­ar­að­ila og af þeim umsóknum sem afgreiddar hafa verið nemur greiddur stuðn­­ingur um 3,7 millj­­örðum króna vegna launa og 160 millj­­ónir króna vegna orlofs.