„Ef núverandi reglur verða áfram í gildi og ekkert liggur fyrir um nýja og fyrirsjáanlega aðferðafræði gagnvart sóttvörnum og ferðamönnum munu forsendur fjárlaga um tekjuöflun ríkisins og hagvöxt á næsta ári verða brostnar áður en árið 2021 er gengið í garð, því að sala ferða til Íslands á næsta ári mun þá að stærstum hluta liggja niðri vegna óvissu um sóttvarnareglur.“ Þetta kemur fram í umsögn Samtaka ferðaþjónustunnar (SAF) um fjárlagafrumvarp næsta árs sem skilað var inn til fjárlaganefndar í gær, en frestur til að skila slíkum inn rann út þá.
Ein lykilforsendan í fjárlögum næsta árs, eins og þau eru lögð fram í frumvarpinu, er að 900 þúsund erlendir ferðamenn komi til landsins. Sá fjöldi á að tryggja öfluga viðspyrnu í tekjum þegar líður á árið og er grundvöllur þeirrar verðmætasköpunar sem frumvarpið byggir á.
SAF segir að sú verðmætasköpun muni hins vegar ekki geta hafist ef núverandi reglur um tvöfalda skimun á landamærum, sem hafa verið í gildi frá 19. ágúst, haldi sér. Fjöldin sem muni koma verði einfaldlega aldrei nálægt þessum 900 þúsund erlendu ferðamönnum.
Samtökin kalla eftir því að settar verði „fyrirsjáanlegar og varanlegar reglur um sóttvarnir á landamærum sem ferðamenn, ferðaskrifstofur og flugfélög geta treyst á og unnið með.“
Telja að aðgerðir hafi tekist misjafnlega
Í umsögn SAF er einnig óskað eftir því að stjórnvöld styðji betur við fyrirtæki með beinum rekstrarstyrkjum og aðgerðum sem takmarka eigi skuldavanda sem safnast hafi upp hjá mörgum fyrirtækjum í geiranum.
Samtökin telja að þær aðgerðir sem þegar hefur verið gripið til frá því að kórónuveirufaraldurinn skall á hafi tekist misjafnlega. Uppsagnarstyrkir, greiðsluskjól og smærri stuðningslán hafi reynst ferðaþjónustufyrirtækjum vel en aðrar aðgerðir hafi virkað síðar. Þar nefna þau sérstaklega brúarlánin svokölluðu, sem einungis eitt fyrirtæki hefur nýtt sér til þessa, og öðrum stuðningslánum. „Það er álit SAF að til að þessar tvær aðgerðir nái markmiðum sínum miðað við núverandi stöðu er nauðsynlegt að lengja tímalengd ríkisábyrgðar á stærri stuðningslánum (40 m.kr.) í a.m.k. 36 mánuði og tímalengd ríkisábyrgðar á viðbótarlánum (brúarlánum) í 6 ár.“
Þá leggja samtökin „afar mikla áherslu“ á að beinir rekstrarstyrkir til fyrirtækja sem hafi orðið fyrir tekjuhruni vegna faraldursins, samtals upp á sex milljarða króna, komi til framkvæmda sem fyrst. Þeir styrkir voru kynntir í lok síðasta mánaðar sem hluti af pakka stjórnvalda til að koma í veg fyrir að Samtök atvinnulífsins létu á það reyna að segja upp Lífskjarasamningnum.
Vilja losna við gistináttaskatt til frambúðar
SAF kallar líka eftir ýmiskonar viðbótaraðgerðum stjórnvalda. Samtökin vilja til að mynda að tímabundið afnám gistináttaskatts, sem á að renna út í byrjun árs 2022 að óbreyttu, verði framlengt óendanlega. „SAF telja að engin rök mæli með endurupptöku gistináttaskatts í ársbyrjun 2022 og hvetja stjórnvöld eindregið til að leggja skattinn af til frambúðar.“
Þá telja samtökin það augljósa leið fyrir stjórnvöld til að aðstoðar fyrirtæki sem orðið hafa fyrir tekjuhruni að fella tímabundið niður fasteignaskatt á þau. „Önnur vægari úrræði eru tæk þó þau séu ekki jafn áhrifarík en það er að fresta greiðslu þessara gjalda til lengri tíma. SAF hvetur eindregið til þess að Alþingi veiti sveitarfélögum heimild til að fresta eða fella niður greiðslu þessara gjalda. Að öðrum kosti eykst hættan á því að mörg ferðaþjónustufyrirtæki sem þurfa að leiða viðspyrnuna verði hrakin í gjaldþrot vegna byrða sem sveitarfélögin leggja á herðar þeirra.“
Vilja að vörugjöld á bílaleigubíla verði lækkuð
Með umsögninni fylgir einnig sérstakt erindi til Bjarna Benediktssonar, fjármála- og efnahagsráðherra, þar sem farið er fram á lækkum vörugjalds á bílaleigubílum á árunum 2021, 2022 og 2023.
Í tillögunni felst að SAF vilja að stjórnvöld lækki skráða losun bílaleigubíla um 30 prósent en þó að hámarki þannig að „mismunur á nýju vörugjaldi og þess upphaflega verði ekki umfram 500.000 Til að koma í veg fyrir misnotkun á niðurfellingu er lagt til að lækkun vörugjalda verði aðeins heimil ökutækjaleigum sem voru skráðar með leyfi hjá Samgöngustofu 1.4.2020 og urðu þannig fyrir miklum neikvæðum áhrifum vegna Covid-19.“
Ástæður þess að þetta sé nauðsynleg aðgerð segja SAF meðal annars vera þá að bílaleigur hafi verið að selja nýrri bíla og hækka þannig kolefnislosunargildi sín, en nýrri bílar eru almennt umhverfisvænni og losa minna. Samkvæmt tölum SAF hefur skráðum bílaleigubílum fækkað um 9.300, eða 37 prósent, á milli ára í júlí. Það telja samtökin að jafngildi um 465 töpuðum störfum.
