Sósíalistaflokkurinn sækir vinstrafylgið fast og heggur í stöðu Vinstri grænna

Í borgarstjórnarkosningunum fyrir tveimur árum sigraði Sósíalistaflokkurinn baráttuna um vinstri vænginn og fékk fleiri atkvæði en Vinstri græn. Skýrar vísbendingar eru um að sú sókn í vinstrafylgið getið haldið áfram í komandi þingkosningum.

Af vetrarfundi Sósíalistaflokks Íslands sem fór fram í Dósaverksmiðjunni í Borgartúni í janúar 2020.
Af vetrarfundi Sósíalistaflokks Íslands sem fór fram í Dósaverksmiðjunni í Borgartúni í janúar 2020.
Auglýsing

Eng­inn einn flokkur hefur tekið til sín meira nýtt fylgi það sem af er kjör­tíma­bili en sá flokkur í mæl­ingum MMR sem á ekki full­trúa á þingi, Sós­í­alista­flokkur Íslands. Með­al­tal fylgis hans í síð­ustu tveimur könn­unum MMR er 4,3 pró­sent. Sá flokkur á Alþingi sem hefur bætt mestu við sig á kjör­tíma­bil­inu, Pírat­ar, hefur náð í 3,4 ný pró­sentu­stig af fylg­i. 

Það er eft­ir­tekt­ar­verður árangur hjá Sós­í­alista­flokknum í ljósi þess að ekk­ert liggur opin­ber­lega fyrir um hverjir verða í fram­boði fyrir hann haustið 2021. Eina sem liggur fyrir er skýr stjórn­mála­stefna og ákvörðun um að bjóða fram. 

Í stefn­unni segir meðal ann­ars að mark­mið flokks­ins séu sam­fé­lag frels­is, jöfn­uð­ar, mann­helgi og sam­kennd­ar. „Þessi mark­mið nást ein­göngu með því að færa völdin í hendur fólks­ins í land­inu. Sós­í­alista­flokkur Íslands er flokkur launa­fólks og allra þeirra sem búa við skort, ósýni­leika og valda­leysi. And­stæð­ingar Sós­í­alista­flokks Íslands eru auð­valdið og hand­bendi þess. Vett­vangur Sós­í­alista­flokks Íslands er breið stétta­bar­átta sem hafnar mála­miðl­unum og falskri sam­ræð­u.“

Sterkastur á höf­uð­borg­ar­svæð­inu

Sós­í­a­lista­­­flokk­­­ur­inn var stofn­aður 1. maí 2017. Hvata­­maður að stofnun hans var Gunnar Smári Egils­­son, ­blaða­­maður og fyrrum rit­­stjóri. 

Flokk­­ur­inn bauð í fyrsta sinn fram í sveit­­ar­­stjórn­­­ar­­kosn­­ing­unum 2018. Þar náði flokk­­ur­inn 6,4 pró­­­sent atkvæða í borg­­­ar­­­stjórn­­­­­ar­­­kosn­­­ing­unum í Reykja­vík og Sanna Magda­­­lena Mört­u­dóttir tók í kjöl­farið sæti í borg­­ar­­stjórn fyrir hönd hans. 

Sós­í­a­lista­­flokk­­ur­inn var eini flokk­­­ur­inn sem náði inn kjörnum full­­­trúa sem er ekki með full­­­trúa á Alþingi í dag, og hafði því ekki aðgengi að þeim hund­ruð millj­­­óna sem hinir sjö flokk­­­arnir sem náðu inn er skammtað af fjár­­­lögum ár hvert.

Með­al­tals­fylgi Sós­í­alista­flokks­ins í síð­ustu tveimur könn­unum MMR var 4,3 pró­sent, sem er meira en Flokkur fólks­ins mælist með um þessar mund­ir. Hann nýtur mest fylgis á höf­uð­borg­ar­svæð­inu þar sem hann myndi fá slétt fimm pró­sent atkvæða ef kosið yrði í dag, eða rétt aðeins minna en þau 5,9 pró­sent sem Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn myndi fá í dag. Þá er heldur ekki langt í Mið­flokk­inn (7,1 pró­sent) og Vinstri græn (7,6 pró­sent) á höf­uð­borg­ar­svæð­inu.

Auglýsing
Sósíalistaflokkurinn mælist líka með ágætis stuðn­ing á Norð­ur­landi, eða 4,1 pró­sent. Fylgi við flokk­inn er hins vegar hverf­andi á öðrum stöðum á land­in­u. 

Tekjur og menntun lyk­il­breytur

Menntun og tekjur eru breytur sem skipta máli þegar kemur að stuðn­ingi við Sós­í­alista­flokk­inn, enda skil­greinir flokk­ur­inn sig bein­línis sem málsvari verka­fólks í stétta­bar­áttu þess við auð­vald­ið. Hjá þeim sem hafa lokið skyldu­námi og engu öðru mælist stuðn­ingu við Sós­í­alista­flokk­inn 5,7 pró­sent. Stuðn­ingur við flokk­inn fer svo lækk­andi eftir því sem menntun eykst og mælist 3,1 pró­sent hjá þeim sem lokið hafa háskóla­námi. 

Fylgi Sós­í­alista­flokks­ins er lang­mest hjá þeim lands­mönnum sem til­heyra lægsta tekju­hóp­um, þeim sem eru með undir 400 þús­und krónur í heim­il­is­tekjur á mán­uði. Þar segj­ast 8,6 pró­sent að þeir myndu kjósa flokk­inn. Stuðn­ing­ur­inn er líka yfir heild­ar­fylgi, alls fimm pró­sent, hjá þeim sem eru með 400-799 þús­und krónur á mán­uði í heim­il­is­tekjur en mjög lít­ill hjá tekju­hæstu hóp­unum tveimur (1,7-2,2 pró­sent). Sanna Magdalena Mörtudóttir náði inn í borgarstjórn Reykjavíkur í kosningum fyrir rúmum tveimur árum.

Karlar (5,7 pró­sent) eru lík­legri til að styðja Sós­í­alista­flokk Íslands en konur (2,4 pró­sent) og flokk­ur­inn er mun vin­sælli hjá yngra fólki en því eldra. Raunar er það svo að í ald­urs­hópnum 18-29 ára mælist hann með sjö pró­sent fylgi og er fimmti stærsti flokkur lands­ins innan hans. Þar, líkt og á höf­uð­borg­ar­svæð­inu, mælist stuðn­ingur við Sós­í­alista­flokk­inn meiri en stuðn­ingur við Vinstri græn, þann flokk sem stað­setur sig næst lengst til vinstri.  

Sós­í­alista­flokk­ur­inn virð­ist ekki ná vel til eldri lands­manna en hjá 68 ára og eldri segj­ast ein­ungis 1,6 pró­sent styðja hann. 

Taka frá Vinstri grænum

Vinstri græn hafa átt svæðið yst til vinstri á hinum hefð­bundna stjórn­mála­kvarða að mestu síð­ast­liðna rúmu tvo ára­tugi. Sós­í­alista­flokk­ur­inn sækir nú sitt fylgi í sama hólf. Í borg­ar­stjórn­ar­kosn­ing­unum fyrir rúmum tveimur árum tókst sú sókn vel upp og flokk­ur­inn fékk meira fylgi en Vinstri græn, sem biðu afhroð og fengu ein­ungis 4,6 pró­sent atkvæða. Alls fengu Sós­í­alistar rúm­lega eitt þús­und fleiri atkvæði en hinn skil­greindi vinstri­flokk­ur­inn og, líkt og áður sagði, 6,4 pró­sent atkvæða.

Það sést vel að í þeim hópum sem Vinstri græn hafa tapað mörgum kjós­end­um, þar gengur Sós­í­alistum best og því eðli­legt að draga þá ályktun að síð­ar­nefndi flokk­ur­inn sé að taka umtals­vert vinstra­fylgi af flokki for­sæt­is­ráð­herra. 

Í yngsta kjós­enda­hópn­um, þeim sem eru undir þrí­tugu, er Sós­í­alista­flokk­ur­inn (7,0 pró­sent) til að mynda með meira fylgi en Vinstri græn (5,4 pró­sent) og þar hefur síð­ar­nefndi flokk­ur­inn tapað 6,9 pró­sentu­stigum frá mæl­ingum í kringum síð­ustu kosn­ing­ar. 

Þegar fylgi vinstri­flokk­anna tveggja er skoðað eftir mennt­un­ar­stigi er Sós­í­alista­flokk­ur­inn (5,7 pró­sent) líka stærri en Vinstri græn (3,8 pró­sent) hjá þeim sem lokið hafa grunn­skóla­menntun ein­vörð­ungu. Hjá þeim hópi hefur fylgi Vinstri grænna skroppið saman um 6,4 pró­sentu­stig frá 2017. 

Að síð­ustu ber að nefna þá lands­menn sem eru með lægstu tekj­urn­ar, undir 400 þús­und krónur á mán­uði. Þar mæl­ast Sós­í­alista­flokk­ur­inn (8,6 pró­sent) og Vinstri græn (8,8 pró­sent) nán­ast jafn stór en stuðn­ingur við Vinstri græn í þeim hópi hefur minnkað um alls 6,9 pró­sentu­stig það sem af er kjör­tíma­bili.

Úttekt á bakgrunni stuðningsmanna flokka

Kjarn­inn hefur fengið aðgang að gögnum um bak­grunns­breytur þeirra sem svarað hafa könn­unum MMR um fylgi stjórn­mála­flokka. Þær breytur sem um ræðir eru kyn, ald­ur, búseta, menntun og heim­il­is­tekj­ur. Gögnin eru ann­ars vegar úr síð­ustu tveimur könn­unum MMR, sem gerðar voru 23-28. októ­ber og 6-11. nóv­em­ber 2020 (sam­tals 1.858 svar­end­ur), og hins vegar úr tveimur könn­unum sem gerðar voru öðru hvoru megin við síð­ustu þing­kosn­ingar árið 2017. Með því að skoða þær kann­an­ir, sem fram­kvæmdar voru 26-27. októ­ber og 14.-17. nóv­em­ber 2017 (sam­tals 1.924 svar­end­ur), er hægt að sjá þær breyt­ingar sem orðið hafa á bak­grunns­breytum stuðn­ings­manna flokk­anna frá þeim tíma. Næstu daga mun Kjarn­inn birta umfjöllun um alla þá átta flokka sem mældir eru í könn­unum MMR og í kjöl­farið ýmis konar aðra umfjöllun byggða þeim upp­lýs­ingum sem gagna­safnið geym­ir.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar