Fangelsidómur, 4 krónur gerðar upptækar

Rúmenskur maður var í liðinni viku dæmdur í 14 daga fangelsi í Kaupmannahöfn. Fyrir betl. Fjórar krónur sem maðurinn hafði betlað voru gerðar upptækar. Margir danskir stjórnmálamenn segja dóminn ganga gegn úrskurði Mannréttindadómstóls Evrópu.

Myndin tengist fréttinni ekki með beinum hætti.
Myndin tengist fréttinni ekki með beinum hætti.
Auglýsing

Í Dan­mörku eru þrjú dóms­stig: Bæj­ar­rétt­ur, Lands­réttur og Hæsti­rétt­ur. Öll mál sem rata fyrir dóm­stóla fara fyrst fyrir Bæj­ar­rétt­inn, nema í und­an­tekn­inga­til­vikum og sér­stakar reglur gilda um fram­hald­ið, hvort hægt sé að áfrýja til æðra dóms­stigs. Í Bæj­ar­rétti eru á hverjum degi kveðnir upp dómar sem vekja ekki sér­staka athygli. Það eru einkum þeir sem kalla mætti „stærri mál“ sem rata í fjöl­miðl­ana. Málið sem vitnað var til í upp­hafi þessa pistils flokk­ast ekki undir það sem kalla mætti stór­mál, en nið­ur­stöð­unnar hefur verið beðið um nokk­urra mán­aða skeið og nið­ur­staða Bæj­ar­réttar hefur vakið athygli og fyrir því eru nokkrar ástæð­ur.

Betl­ara­lögin

Árið 2017 sam­þykkti danska þing­ið, Fol­ket­in­get, breyt­ingar á lögum um betl. Sam­kvæmt nýju lög­unum var heim­ilt að hand­taka, án und­an­geng­innar áminn­ing­ar, fólk sem staðið var að betli á götum og torg­um. Jafn­framt var í nýju lög­unum heim­ild til fang­els­is­dóms, tvær vikur að hámarki. Fyrir betl.

Auglýsing
Ástæðan fyrir þessum hertu ákvæðum lag­anna var stór­auk­inn fjöldi betl­ara á götum borga og bæja. Árið 2017 voru heim­il­is­lausir í Dan­mörku um það bil eitt þús­und og hafði fjöld­inn um það bil tvö­fald­ast á tveimur árum. Stærstur hluti þessa hóps hafði komið til Dan­merkur frá Aust­ur- Evr­ópu og  dró fram lífið á betli og snöp­um. Í umræðum á danska þing­inu kom fram að þing­menn höfðu áhyggjur af sívax­andi fjölda betl­ara og þótt ýmsir úr hópi þing­manna hefðu orðið til að gagn­rýna herta lög­gjöf var hún sam­þykkt í þing­inu, með stuðn­ingi Sós­í­alde­mókrata, flokks Mette Frederik­sen. Stuðn­ings­flokkar núver­andi rík­is­stjórnar greiddu atkvæði gegn frum­varp­inu. Síðan lögin tóku gildi árið 2017 og fram til síð­ustu ára­móta hafa 67 hlotið fang­els­is­dóm fyrir betl og 17 til við­bótar skil­orðs­bund­inn dóm. 

Mann­rétt­inda­dóm­stóll­inn og Sviss

Í jan­úar á þessu ári sneri Mann­rétt­inda­dóm­stóll Evr­ópu í Strass­borg við dómi sviss­nesks dóm­stóls í máli rúm­enskrar konu (svoköll­uðu Lacatus máli) sem dæmd var í fimm daga fang­elsi. Hún gat ekki borgað sekt sem hún hafði verið dæmd til að greiða og var þess vegna gert að sitja inni. Konan kærði úrskurð­inn til Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins á þeim for­sendum að hún gæti ekki sinnt börnum sínum ef henni yrði gert að sitja inni. Mann­rétt­inda­dóm­stóll­inn tók, eins og áður sagði, undir þessi sjón­ar­mið og sviss­nesk yfir­völd ákváðu að una nið­ur­stöð­unni og áfrýja ekki til yfir­deildar Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins. 

Dóms­mála­ráð­herra vill ekki breyta lög­un­um 

Dóm­ur­inn vakti mikla athygli í Dan­mörku. Fjöldi þing­manna og Danska Mann­rétt­inda­stofn­unin hvöttu Nick Hækk­erup dóms­mála­ráð­herra til að breyta lög­unum um betl, sem eru strang­ari en sviss­nesku lög­in. Eftir ítar­lega skoðun ráð­herr­ans og lög­fræð­inga hans ákvað ráð­herr­ann að lögin skyldu standa óbreytt.

Í svari við fyr­ir­spurn þing­manns Sós­íal­íska Þjóð­ar­flokks­ins sagði Nick Hækk­erup að réttur lög­regl­unnar til að bregð­ast við betli væri mik­il­vægur til að borg­ar­arnir í land­inu gætu verið öruggir þegar þeir væru á ferð­inni á almanna­færi (i det offent­lige rum). Ráð­herr­ann sagði í svari við fyr­ir­spurn þing­manns að Dan­mörk gæti hugs­an­lega tapað hlið­stæðu máli og Sviss gerði ef sam­bæri­legt danskt mál kæmi til kasta Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins. 

Rík­is­lög­maður beið átekta 

Þegar dóm­ur­inn í Strass­borg var kveð­inn upp biðu all­margar „betl­ara­á­kær­ur“ með­ferðar hjá danska ákæru­vald­inu. Rík­is­lög­maður Dan­merkur ákvað að á meðan dóms­mála­ráðu­neytið væri að skoða dóm Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins skyldu ákærur settar í bið. Eftir að dóms­mála­ráð­herr­ann til­kynnti að dönskum lögum yrði ekki breytt var rykið dustað af ákær­un­um. 

Þegar til­kynnt var fyrir nokkru að dómur yrði kveð­inn upp í fyrsta „betl­ara­mál­in­u“  í Dan­mörku, eftir úrskurð Mann­rétt­inda­dóm­stóls­ins  frá í jan­ú­ar, ríkti nokkur eft­ir­vænt­ing hvernig Bæj­ar­réttur Kaup­manna­hafnar myndi dæma. Dómur féll fyrir þrem dög­um, 12. ágúst.  

14 daga fang­elsi og fjórar krónur gerðar upp­tækar

Rúm­en­inn sem hlaut dóm sl. fimmtu­dag hafði setið á Strik­inu í Kaup­manna­höfn með útrétta hönd og poka með tómum flöskum fyrir framan sig þegar hann var hand­tek­inn. Í lóf­anum lágu fjórar krónur sem ein­hverjir sem fram­hjá fóru höfðu rétt hon­um. Þegar lög­regla spurði hvers vegna hann sæti þarna svar­aði mað­ur­inn því til að hann hefði verið þreyttur og sest þarna til að hvíla sig og fólk ein­fald­lega rétt honum þessar fjórar krón­ur. „Ég er með fimm börn á mínu fram­færi“ bætti hann við. 

Við upp­kvaðn­ingu dóms­ins lagði for­seti dóms­ins áherslu á að Rúm­en­inn hefði með hegðan sinni, þar sem hann sat á gang­stétt­inni, sýnt þeim sem fram­hjá fóru áreitni. Á þessum stað er Strikið fremur mjótt og Rúm­en­inn valið þann stað til að ná athygli fólks. 

Nið­ur­staða dóm­ar­ans var fjórtán daga fang­elsi auk þess sem Rúm­en­anum var gert að borga máls­kostnað og loks voru fjórar krón­ur, sem hann hélt á, gerðar upp­tæk­ar. 

Eins og hraða­hindrun

Lög­maður Rúm­en­ans sagði dóm­inn von­brigði og líkti honum við hraða­hindrun (et bump på vej­en). Hann sagði jafn­framt að skjól­stæð­ingur sinn hefði strax ákveðið að áfrýja til Lands­réttar og væri jafn­framt til­bú­inn til að fara með málið til Mann­rétt­inda­dóm­stóls Evr­ópu. 

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnBorgþór Arngrímsson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar