How Children Succeed – G­rit, Curi­osity, and the Hidden Power of Character eftir Paul Tough er á­huga­verð og marg­slungin bók sem kastar les­endum beint ofan í djúpu laug ­upp­eld­is­fræði, þroska­sál­fræði og tauga­líf­eðl­is­fræði, en þar leit­ast höf­und­ur­inn við að benda á það sem mestu máli skiptir í upp­eldi barna og hvað hjálpi þeim að standa sig vel í námi. Paul tekur fyrir áhuga­verðar og mik­il­vægar kenn­ing­ar fræði­manna þar að lút­andi og lýsir umbóta­starfi hinna ýmsu mennta­fröm­uða í Banda­ríkj­un­um, nýjum áherslum og aðferðum í kennslu og skóla­starfi. Hann bein­ir ­sjónum sínum sér­stak­lega að sam­spili horm­óna, til­finn­inga og heila­starf­semi á meðan börn eru að vaxa úr grasi og þeim jákvæðu þáttum í skap­gerð barna sem hjálpa þeim að ná árangri og öðl­ast lífs­fyll­ingu. Bókin hefst á því að fjalla um börn frá brotnum heim­ilum og skólum í vanda og lýsir slökum náms­ár­angri sem ­mörgu vel­mein­andi og umbótasinn­uðu mennta­fólki hefur ekki tek­ist að afstýra og ekki er hægt útskýra með því að vísa ein­ungis til lélegrar kennslu eða fjár­skorts. Dæmi eru tekin af skólum í fátækum hverfum sem glíma við fjar­vist­ir, brott­falli, aga­leysi og ofbeldi, en sterk fylgni er á milli erf­iðra ­upp­eld­is­að­stæðna og slæ­legrar frammi­stöðu í skóla ásamt slakrar náms­fram­vindu. Alvar­leg skakka­föll snemma á lífs­leið­inni, skortur á tengslum við for­eldra og sú streita ­sem fylgir því að alast upp í fátækt og óreiðu hefur hamlandi áhrif á lyk­il­þætt­i þess að þrauka skóla­dag­inn og standa sig vel í námi sem krefst þess að börn­in ein­beiti sér, geti haldið kyrru fyrir og fylgt fyr­ir­mæl­um.

Ljónið og lánið

Rétt eins og hjá öðrum spen­dýrum þró­að­ist streitu­við­bragðs­kerf­i ­manns­lík­am­ans til þess að bregð­ast við skyndi­legri og alvar­legri hættu. Það kom ­sér afar vel þegar fólk komst í tæri við rán­dýr á gresj­unum og þurfti ann­að hvort að leggja til atlögu eða forða sér í snar­hasti. Þegar mögu­leg hætta er á ferðum seytir und­ir­stúka heil­ans (hún stjórnar ómeð­vit­uðum líf­fræði­legum ferlu­m eins lík­ams­hita, hungri og þorsta) efnum sem koma af stað keðju­verkun í horm­óna­kerfi lík­am­ans og virkja her­skara sér­tækra streitu­við­bragða til þess að ­mann­eskjan sé betur í stakk búin til að takast á við hana; tauga­sendar eru ­virkj­að­ir, magn glúkósa og bólgu­próteina eykst í blóð­inu á meðan hjarta- og æða­kerfið dælir því í vöðvana. Flestir kann­ast við lík­am­leg áhrif streit­unn­ar ­sem fylgja hættu­legum eða óþægi­legum aðstæðum (eins og þurfa að halda óund­ir­búna ræð­u): ótta­til­finn­ingu og kvíða, hröðum hjartslætti, þval­ri húð og munn­þurrki. Þrátt fyrir að við­bragðs­kerfi þetta, sem við höfum fengið í arf, sé afar marg­slungin smíð er það hvorki sér­sniðið að streitu­völdum nútíma­lífs né fært um að greina aðstæður þannig að lík­am­inn bregð­ist við í sam­ræmi við hætt­una. Paul leggur til að við sjáum það fyrir okkur eins og afar full­komna ­slökkvi­stöð sem sendi alla bíla á fleygi­ferð með síren­una í gangi í hvert ein­asta útkall. Það komi sér vel þegar um stór­bruna sé að ræða en valdi í meiri­hluta til­fella óþarfa álagi eða umferð­ar­slys­um. Streitu­við­bragðs­kerfi nútíma­fólks ­virkj­ast oftar en ekki af hug­rænum ferlum við að hafa áhyggjur af hlutum eins og afborg­unum lána, sam­bandserf­ið­leikum eða starfs­frama en ekki við að mæta ljóni á gresj­unni. Vís­inda­menn eru einnig byrj­aðir að átta sig á því að kerfið er ekki aðeins gagns­laust í slíkum til­fellum heldur getur auk þess haft skað­leg á­hrif á lík­amann sé það virkjað end­ur­tekið lang­tímum saman – sér­stak­lega á heila­þroska barna.  

Hversu mik­il­vægt er að skilja tauga­líf­efna­fræði­leg áhrif streitu til þess að bregð­ast við námsörð­ug­leikum og hegð­un­ar­vanda barna sem al­ast upp í skugga fátæktar og óreiðu? „Það er dálítið und­ar­legt að þess­ar ­rann­sóknir eru bæði afar áhuga­verðar og hjálp­leg­ar, en þegar maður hefur sökkt ­sér í þær bjóða þær ekki upp á aug­ljósar lausn­ir. Við búum nú yfir nákvæm­um skiln­ingi á því hvernig upp­vöxtur í óreiðu­fullu umhverfi hefur áhrif á ákveð­inn hluta heila þeirra og sam­spili horm­óna, erfða­þátta og hegð­un­ar, en það hef­ur ekki leitt til upp­skriftar að lausn vand­ans eða mun leiða til henn­ar. Það er ekki þannig að við getum fengið pillu eða sprautu sem bregst við áhrif­um kortisóls á heila­þroska. Lausn­irnar sem hafa verið lagðar til lúta að breytt­u um­hverfi barn­anna, í skól­anum og heima fyr­ir. Jafn­vel þótt við skildum ekki þessa tauga­líf­eðl­is­fræði­legu þætti sem hafa áhrif á líf þess­ara barna mynd­um við eflaust bregð­ast við á svip­aðan hátt og við erum að gera. Samt sem áður eru þeir mjög gagn­legir að mínu mati, að því leyti að þeir breyta sýn manns hvort ­sem maður er vís­inda­mað­ur, for­eldri eða barna­lækn­ir. Manni verður ljóst að þetta er hvorki til­vilj­unum háð né vegna þess börn sem alast upp í erf­ið­u­m að­stæðum skorti góðar fyr­ir­myndir eða eitt­hvað slíkt. Umhverfi þeirra hef­ur þessi djúp­stæðu áhrif á þau.“

Gott atlæti: að sleikja og snyrta

Í How Children Succeed er fjallað um rann­sóknir sem benda til þess að áhrif góðs upp­eldis séu líf­efna­fræði­leg, hafi jákvæð áhrif að þroska heil­ans og geti dregið úr áhrif­um skað­legra þátta í umhverfi barna. Einnig eru líkur leiddar að því að fram­kom­a ­for­eldra hafi áhrif á gena­tján­ingu í mönnum og rott­um. Paul fjallar um ­vís­inda­menn, sem fylgd­ust náið með ólíku upp­eldi rottu­unga; ann­ars vega þeirra ­sem reglu­lega voru snyrtir og sleiktir í bak og fyrir af mæðrum sínum og hins ­vegar þeirra sem skorti slíkt atlæti. Fyrr­nefndu rottu­ung­unum vegn­aði almennt betur og voru heil­brigð­ari, áræðn­ari, félags­lynd­ari, for­vitn­ari og lunkn­ari að f­inna réttu leið­ina í gegn um völ­und­ar­hús á meðan margir hinna van­hirtu unga voru tauga­veikl­aðri, árás­ar­gjarn­ari og síður í stakk búnir til þess að leita ­sér að fæðu. Atlætið sem ung­arnir fengu í upp­hafi hafði afger­andi áhrif á heila­þroska þeirra og hegðun síðar á lífs­leið­inni. Eins eru til rannsókn­ar­gögn ­sem benda í sömu átt hvað mann­fólkið varðar og þar komum við niður að kjarna alls upp­eld­is, sem eru gömul sann­indi og ný: sú tengsla­myndun og gott atlæt­i ­sem hlýst af náinni sam­veru for­eldra og barna skiptir höf­uð­máli fyrir þroska þeirra og vel­ferð. Þetta er eitt­hvað sem ætti að vera á allra vit­orði en er það ­samt ekki eða virð­ist gleym­ast. Til er þver­fag­legur sam­starfs­hópur á Ísland­i ­sem heitir SAMAN hóp­ur­inn og hefur hann það meðal ann­ars að mark­miði að kom­a já­kvæðum skila­boðum til for­eldra sem beina athygli þeirra að ábyrgð­inni sem ­fylgir upp­eld­is­hlut­verk­inu og hvetja til jákvæðra sam­skipta inn­an­ ­fjöl­skyld­unn­ar. Hóp­ur­inn er skip­aður for­varna- og tóm­stunda­full­trúum og ­fé­lags­ráð­gjöfum auk verk­efna­stjóra hinna ýmsu félaga­sam­taka sem vinna á einn eða annan hátt að vel­ferð barna og ung­menna. Sam­vera skapar góð tengsl er eitt af slag­orðum hóps­ins og á ræt­ur sínar í nið­ur­stöður rann­sókna sem sýna að börn og ung­lingar sem verja tíma með­ ­for­eldrum sínum eru síður lík­legir til að sýna ýmis konar áhættu­hegð­un.

Í bók­inni fjallar höf­undur einnig stutt­lega um fræði­menn sem halda því fram að stuðn­ings­úr­ræði fyrir for­eldra séu bæði áhrifa­rík­ari og ó­dýr­ari fyrir sam­fé­lagið en að takast á við afleið­ingar slæmra upp­eld­is­skil­yrða ­síðar meir með upp­bót­ar­kennslu eða sér­stöku starfs­námsátaki og skili áþreif­an­leg­um efna­hags­legum ávinn­ingi til lengri tíma. Þar sem allt virð­ist benda til­ ótví­ræðs mik­il­vægis umhyggju­sams upp­eldis og for­eldra­færni liggur beint við að ­spyrja hvernig best sé að að styðja þá for­eldra sem ein­hverra hluta vegna valda ­börnum sínum kvíða og streitu eða sýna skort á umhyggju í upp­eld­is­hlut­verk­in­u. Paul segir marg­vís­leg stuðn­ings­úr­ræði vera í boði en að þau sem séu á­hrifa­rík­ust eigi það sam­eig­in­legt að fag­að­ilar vinni með for­eldrum í áhættu­hópi á beinan hátt og hjálpi þeim að mynda sterk til­finn­inga­tengsl á meðan börn­in eru ung. „Í stað þess að gefa þeim bæk­linga og fyr­ir­mæli eða gagnrýni fara þeir til þeirra og fylgj­ast með þeim eiga sam­skipti við börnin sín og benda þeim á upp­byggi­lega fram­komu sem er lík­leg til þess að stuðla að eðli­legum þroska heil­ans og streitu­við­bragðs­kerf­is­ins. Það að koma ein­fald­lega auga á þessa já­kvæðu þætti og segja: gerið meira af þessu! virð­ist hafa mikil áhrif á hegðun for­eldr­anna.“ 

Ókostir allsnægt­anna og efn­uðu þyrlu­for­eldr­arnir

Upp­eld­is­legur vandi í Banda­ríkj­unum ein­skorð­ast ekki við ­tekju­lægri þjóð­fé­lags­hópa eða for­eldra í helj­ar­g­reipum vímu­efna­neyslu eða heim­il­is­of­beld­is, heldur er hann einnig að finna í efstu lögum sam­fé­lags­ins. Upp­eld­is­að­stæð­ur­ margra barna í vel­meg­andi fjöl­skyldum ein­kenn­ast af til­finn­inga­legri fjar­lægð, skorti á sam­vistum og kröfum um vel­gengni í námi og íþrótt­um, sem erfitt er að standa und­ir. Saman geta þessir þættir myndað eitr­aðan kok­teil og kynt und­ir­ ­til­finn­ingar eins og skömm og van­mátt. Um er að ræða börn og ung­menni sem frá­ ­leik­skóla­aldri sækja virtar skóla­stofn­anir með háum skóla­gjöldum og þung­um inn­töku­próf­um. Í huga for­eldr­anna er þetta veg­ferð sem á að tryggja þeim ör­uggan starfs­frama en hefur gjarnan inni­halds­rýrt líf í för með sér og elur af ­sér börn sem eru frekar drifin áfram af ótt­anum við að mis­takast en nokk­urri heil­steyptri þrá. Í þessu sam­hengi verður Paul tíð­rætt um svo­kall­aða þyrlu­for­eldra og bið ég hann um að skil­greina það nán­ar. „Það er hug­tak sem er notað um for­eldra sem eru alltaf á sveimi yfir börnum sín­um. Þeir eru oft­ast vel stætt fólk sem vill ekki leyfa ­börnum sínum að leysa eigin vanda­mál og heyja eigin orr­ust­ur. Þannig taka þeir á­kvarð­anir fyrir þau og hjálpa í gegn um hverja ein­ustu krísu og vanda­mál. Þessi þrá er til staðar hjá hverju for­eldri þar sem eng­inn vill sjá barnið sitt í erf­ið­leikum en með því að greiða leið þess er maður að gefa þau skila­boð, oft ó­með­vit­að, að það geti ekki tek­ist á við eigin vanda­mál og geti ekki séð um sig ­sjálft.“

For­eldrar finna flestir hjá sér hvöt til þess að koma til­ ­móts við þarfir barna sinna, vernda þau fyrir hvers kyns hættum og óþæg­ind­um, en þar rek­umst við á þver­stæðu í for­eldra­hlut­verk­inu: að til­hneig­ingin til að vernda börnin getur hamlað þeim og gert þeim meira illt en gott. Dekur og of­vernd er dýru verði keypt með lágum þrös­k­uldi fyrir mót­læti og mögu­leg­um ­skap­gerð­ar­brest­um. Paul hefur kynnst sér rann­sóknir sem taka fyrir börn sem al­ast upp við allsnægtir en stríða við ýmis konar vanda eins og kvíða, árás­ar­hneigð og vímu­efna­mis­notk­un. Telur hann að það megi að mörgu leyti rekja til­ ­for­eldr­anna. Það geti verið flókið að takast á við vanda barna sem alast upp í vel­megun vegna þess að ekki er litið á hann á sama hátt og slakan árangur barna af litlum efn­um, þar sem þau njóta ýmissa for­rétt­inda og tæki­færa og því ligg­i ekki beint við að það sé hlut­verk rík­is­ins að stíga inn í aðstæð­urnar og aðstoða for­eld­rana. Hins vegar segir hann ákveðna vakn­ingu vera að eiga sér­ ­stað meðal efna­meiri for­eldra. „Það sem mér finnst hvetj­andi er, að margir þeirra eru með­vit­aðir um þennan vanda og hafa keypt bók­ina mína og aðrar bæk­ur og vita að umhverfi barna sinna valdi þeim streitu. Þeir hafa ekki alltaf fundið bestu leið­ina til þess að takast á við þetta og ég held að það sé alls ekki auð­velt þar sem sem krafan um árangur kemur frá for­eldr­unum sjálf­um, ­skól­un­um, vinnu­stöðum og sam­fé­lag­inu öllu.“   

Frá Aristótel­esi og Kon­fús­íusi til Poké­mon

Það er því ekki svo ein­falt að gáfna­far og efn­is­læg gæð­i ­feli í sér nægj­an­leg skil­yrði fyrir heil­brigðum upp­vexti og vel­gengni í námi. Á hinn bóg­inn eru dæmi um nem­endur sem alast upp við fátækt og erf­ið­ar­ heim­il­is­að­stæður en ná samt sem áður að yfir­stíga þær hindr­anir sem á veg­i þeirra verða og standa sig vel. Því er mennta­fólk í auknum mæli farið að skoða þætti í fari ein­stak­linga sem hægt er að kalla skap­gerð­ar­styrk­leika, dygðir eða ­mann­kosti (Character Strengths); ­kosti sem gera mann­eskj­una burð­ugri og lík­legri til þess að sigr­ast á erf­ið­leikum og standa sig vel í þeim verk­efnum sem hún fæst við. Tals­verð ­gerjun hefur átt sér stað und­an­farin ár í þessum málum og hefur hún hald­ist í hendur við auk­inn áhuga almenn­ings og fræði­manna á jákvæðri sál­fræði. Í þessu ­sam­hengi má nefna tvo ólíka grunn­skóla­skóla í New York til sög­unn­ar: KIPP Academy (Knowledge Is Power Program) í Bronx og River­dale Country School sem stað­settur í iða­grænu hverfi sem ber ­sama nafn og hefur verið heim­kynni auð­ug­ustu fjöl­skyldna borg­ar­innar um lang­t ­skeið. David Levin, stofn­andi KIPP, þótti sýna fram­úr­skar­andi árangur í því að ­taka á móti nem­endum af litlum efnum og gera þá að afbragðs náms­mönn­um. Áður en langt var liðið frá stofnun skól­ans árið 1994 voru ein­kunnir nem­enda hans að ­með­al­tali þær fimmtu hæstu í allri borg­inni. Nem­endur skól­ans stóðu sig að ­jafn­aði afar vel en Levin tók eftir því að það tók að fjara undan mörgum þeirra þegar fram­halds­skóla­námið tók við. Hann átt­aði sig á því, að þeir sem ekki helt­ust úr lest­inni voru ekki endi­lega þeir sem áður höfðu fengið hæst­u ­ein­kunn­irnar heldur þeir sem bjuggu yfir eig­in­leikum eins og bjart­sýn­i, ­þraut­seigju og félags­legri lip­urð; nem­endur sem gátu tek­ist á við slæmar ein­kunn­ir ­með því að spýta í lóf­ana og gera betur næst, jafnað sig á sam­bands­slitum eða ó­sætti við sína nán­ustu og stað­ist freist­ing­una að fara út á lífið í stað þess að sinna nám­inu. Levin og starfs­fólk hans hafði frá upp­hafi freistað þess að ­skapa góðan og hvetj­andi skóla­brag og hlúa að skap­gerð nem­enda með ýmsum­ að­ferðum eins og hvatn­ing­ar­fund­um, upp­örvandi vegg­spjöldum og slag­orð­um, en eitt­hvað meira þurfti til að þeir fengu sem bestan und­ir­bún­ing fyrir líf­ið eftir útskrift.  

David Levin hefur um þó nokkur skeið skegg­rætt þessi mál við ­skóla­stjór­ann í River­da­le, Breta á sex­tugs­aldri að nafni Dom­inic Randolp­h. Dom­inic telur það hlut­verk skól­ans að hlúa að og móta heil­brigða skap­gerð og er á þeirri skoðun að það sé ekki aðeins ósann­gjarnt að meta nem­endur aðeins eft­ir ­próf­nið­ur­stöðum og greind­ar­vísi­tölu þar sem þannig sé ekki ein­ungis horft fram hjá veiga­miklum þáttum í því að vera far­sæl mann­eskja, heldur sé einnig ver­ið að búa svo um hnút­ana að nem­endur öðlist ekki þá færni sem þarf til að standast á­skor­anir lífs­ins. Þeir félagar hafa kastað fram ýmsum hug­myndum á milli sín eins og um hvernig hægt sé að vinna með þessa þætti í skóla­starf­inu og hvort um­sögn um skap­gerð nem­enda eða ein­hvers konar ein­kunna­gjöf ætti að vera við lýði. Levin þótti hug­myndin um skap­gerð­ar­ein­kunnir nógu góð til þess að hefja vinnu við að þróa slíkt mat en Randolph ótt­ast að um leið og ein­hvers kon­ar skali sé búinn til sem komi fram á ein­kunna­spjald­inu muni metn­að­ar­full­ir ­nem­endur reyna að læra inn á kerfið til þess að fá sem hæstar ein­kunn­ir.

Þeir Randolph og Levin hafa sótt inn­blástur í bók sál­fræð­ing­anna Martin Selig­man og Christopher Pet­er­son Martin sem ber tit­il­inn Character Strengths and Virtu­es: A Hand­book and Classification. Við gerð bók­ar­innar leit­uðu sál­fræð­ing­arnir víða fanga; allt frá dygðasið­fræði Aristó­el­es­ar, verkum Kon­fús­í­usar og ind­verskum og ­gyð­ing­legum helgi­ritum til skáta­hand­bók­ar­innar og Poké­mon­spila til þess að ­setja saman lista tutt­ugu og fjög­urra skap­gerð­ar­kosta sem væru hafnir yfir­ landa­mæri menn­ing­ar­svæða og tíma­bila og myndu leiða til ham­ingju- og inni­halds­rík­s lífs. Randolph og Levin þótti list­inn of langur til þess að hann kæmi að gagn­i í skóla­starfi og báðu Pet­er­son um að skera list­ann niður í mann­kosti sem tengd­ust lífs­fyll­ingu og árangri sér­stak­lega. Nið­ur­staðan varð eft­ir­far­and­i: ­þraut­seigja, sjálf­stjórn, lífs­gleði, félags­greind, þakk­læti, bjart­sýni og ­for­vitn­i. 

Fín­stilltur kvik­ind­is­skapur

Mann­kost­ir, skap­gerð eða dygðir – sama hvaða nafni við ­nefnum þetta þá eru orðin vand­með­farin og geta haft ólíka merk­ingu milli fólks. ­Þrátt fyrir að flestir for­eldrar reyni að hafa jákvæð áhrif á skap­gerð­ar­þroska ­barna sinna og inn­ræti þeim bæði með­vitað og ómeð­vitað ein­hvers konar gildi er við­fangs­efnið eld­fimt í allri umræðu um mennta­mál. Í Banda­ríkj­unum hefur fólk verið ugg­andi yfir því að leggja áherslu á skap­gerð­ar­menntun eða dygðir í skóla­starfi og sumir ótt­ast móral­isma eða póli­tíska inn­ræt­ingu. Þrátt fyrir það hafa fleiri og fleiri kom­ist á þá skoðun að und­an­förnu að skap­gerð skipti máli í menntun en Paul bendir á að flestar til­raunir til að hlúa að mann­kostum og ­styrkja skap­gerð séu yfir­borðs­kenndar og ómark­viss­ar. En hvernig er hægt að ­gera þetta vel? Vel heppnuð skap­gerð­ar­menntun hlýtur að þurfa að fela eitt­hvað ­meira í sér en hvatn­ing­ar­fundi eða vegg­spjöld með slag­orð­um? „Eftir því sem ég ­les mig betur til og hugsa meira um þetta verð ég sann­færð­ari um að það sé ekk­ert vit í því að reyna að kenna ­skap­gerð á sama hátt og stærð­fræði eða sögu. Það er ekki til mikið af ­gögnum sem sýna að þessar aðferðir duga og margt sem bendir til þess að frum­kvöðla­verk­efni sem reyni að kenna það á þenn­an hátt virki ekki. Ég held að það sé heilla­væn­legra að hjálpa krökkum að þró­a ­styrk­leika sína í gegn um námsum­hverf­ið. Það getur aug­ljós­lega haft eitt­hvað að ­gera með sam­band full­orð­inna og barna með því að auka á sam­kennd meðal ungs ­fólks og tengsl þess við skól­ann en ég held að vinnan sem þau fáist við skipt­i ­meira máli og umgjörðin sem er sköpuð um hana innan skól­ans þar sem hægt er að læra af mis­tökum og skakka­föllum á meðan vinn­unni vindur fram.“

Les­endur kynn­ast mörgum áhuga­verðum mennta­frum­kvöðl­u­m, ­kenn­urum og vís­inda­mönnum á síðum bók­ar­innar en sá eft­ir­minni­leg­asti er ­skák­kenn­ar­inn Eliza­beth Spi­egel. Eliza­beth kennir skák í Intermedi­ate School 318 í Brook­lyn og hefur náð miklum árangri með nem­endur sína á lands­vísu en beitir jafn­framt óvenju­legri aðferða­fræði. Þegar hóp­ur­inn keppir á mótum kom­a krakk­arnir eftir hverja skák til hennar með leik­bók­ina (hvort sem þeir hafa unnið eða tap­að) og skoða fram­vindu leiks­ins lið fyrir lið. Til­gang­ur­inn er að hægja á hugs­ana­ferl­inu, stilla hvat­vís­ina af, grand­skoða afleik­ina og velta upp­ öðrum mögu­leikum í stöð­unni. Spi­egel er á þeirri skoðun að krakkar þurfi stund­um á því að halda að heyra að frammi­staða þeirra sé ófull­nægj­andi því ann­ars hafi þeir enga ástæðu til þess að bæta sig. Hún við­ur­kennir að hún geti verið hvöss (eitt sinn algjör tík að eigin sögn) þegar nem­endur hennar leiki af sér í óða­goti og tapi en ögr­anir hennar sýna að hún tekur þau alvar­lega og er annt um að þeim fari fram. Hún segir þeim ­jafn­framt að það að tapa sé eitt­hvað sem maður geri en skil­greini mann ekki sem ein­stak­ling. Paul segir að þegar krakkar hugsi að þau séu ein­fald­lega ekki nóg­u ­klár þegar á móti blási hamli það getu þeirra til að skila árangri: „Þeg­ar ­manni tekst að sann­færa þau um hið gagn­stæða, þegar maður hjálpar þeim að skilja, að við getum öll breyst og þróað ólíka færni með því að leggja okk­ur fram gengur þeim miklu bet­ur.“ Þrátt fyrir að flestum þyki óþægi­legt að dvelja við mis­tök sín og horfast í augu við eigin tak­mark­an­ir, er það óneit­an­lega lær­dóms­ríkt og veitir tæki­færi til fram­fara og þroska, sé það gert með rétt­u hug­ar­fari. Eftir að hafa skoðað fjöl­margar til­raunir til hlúa að styrk­leik­um ­nem­enda segir Paul að það sem hún sé að gera í skák­kennslu sinni kom­ist næst því að vera aðferð til þess að takast á við skap­gerð og megi nýta í kennslu ann­arra faga eins og stærð­fræði: „Það sem gerir þetta svo áhuga­vert er að Eliza­beth Spi­egel tal­aði aldrei um skap­gerð, hún setti ekki upp nein vegg­spjöld eða flutti fyr­ir­lestra um mann­kost­i.“

Er ein­kunna­spjaldið mæli­kvarði alls?

Ný aðal­námskrá leit dags­ins ljós á Íslandi árið 2011 sem ­byggir sex grunn­þáttum mennt­unar og ­boðar nýtt náms­mat sem byggir á hæfni­við­miðum og lyk­il­hæfni sem skil­greind eru í fimm þátt­um: tján­ing og miðl­un, skap­andi og gagn­rýn­in hugs­un, sjálf­stæði og sam­vinna, nýt­ing miðla og upp­lýs­inga og ábyrgð og mat á eigin námi. Lyk­il­hæfn­ina átti upp­haf­lega að meta til ein­kunnar þvert á náms­greinar en fallið var frá því eftir að Ill­ugi Gunn­ars­son tók við mennta- og ­menn­ing­ar­mála­ráðu­neyt­inu þar sem honum þótti lyk­il­hæfni­ein­kunn­irnar fela í sér­ ­dóma um mann­kosti barna. Um þetta eru einnig skiptar skoð­anir vest­an­hafs þar ­sem fólk hefur spurt sig, hvort skap­gerð eigi að koma fram á ein­kunna­spjald­in­u ef hún eigi erindi í form­legri mennt­un. Skóla­stjór­inn í River­dale vill ekki að þetta verði að eig­in­leikum sem hægt sé að gera sér upp eða læra utan að. Er hætta á því að þessir kostir eða dygðir verði óein­lægir eða upp­gerð við ­ein­kunna­gjöf eða ann­ars konar mat? „Ég held að hann hafi rétt fyrir sér að ­mörgu leyti. Ég held að ein­kunna­spjaldið í KIPP sé áhuga­verð tilraun og ­mögu­lega góð leið til þess að fá kenn­ara, for­eldra og nem­endur til þess að ræða ­mann­kosti sín á milli en það mun ekki endi­lega hjálpa þeim að þroskast. Ég hef á­hyggjur af því að það reyn­ist árang­urs­laust eða komi í bakið á nem­endum ef að þeir halda að um sé að ræða sér­staka eig­in­leika þau annað hvort hafi eða ekki. Hug­mynd­in um mann­kosti sem sér­stök fyr­ir­bæri, sem hægt sé að mæla, virð­ist mér ekki ver­a ­upp­byggi­leg, hvernig sem það yrði fram­kvæmt. Að mæla þraut­seigju eins barns í sam­an­burði við annað og kveða upp dóm yfir þeim er ekki gagn­legt. Ég held að það sé árang­urs­rík­ara að láta þau fást við krefj­andi verk­efni sem ýta þeim út ­fyrir þæg­ind­ara­mmann og fylgj­ast með sér bæta frammi­stöðu sína. Ég held að það sé mjög vald­efl­andi fyrir krakka,” segir Paul að lok­um.