Það er ekki að undra að margir hafa velt því fyrir sér hvernig hið full­komna matar­æð­i er ­saman sett. Í nútíma­sam­fé­lagi leyn­ast í hverju horni áróð­urs­kenndar aug­lýs­ingar um holl­ustu eða óholl­ustu kókosolíu og avóka­dó. Þurfum við raun­veru­lega eitt skot af hveitigrassafa á dag, hrært saman við líf­rænt rækt­aða ólífu­ol­íu­ áður en við smellum hrárri nauta­steik á diskinn okkar sem aldrei hefur svo mikið sem heyrt minnst á hvítt hveiti?

Til að svara þeirri spurn­ingu, eða kannski fjöl­mörgum slíkum spurn­ing­um, réðst rann­sókn­ar­hópur við Stan­ford Med­icine í yfir­grips­mikla rann­sókn þar sem lág­kol­vetna og fitu­s­nautt matar­æð­i var borið sam­an.

Í rann­sókn­inni var 609 sjálf­boða­liðum skipt til­vilj­ana­kennt í tvo hópa, annar hóp­ur­inn hélt sig við fitu­s­nautt fæði meðan hinn var settur á lág­kol­vetna­fæði. Til­rauna­tím­inn var 12 mán­uðir og fæðu­sam­setn­ingin var búin til af þátt­tak­end­unum sjálf­um, með leið­bein­ingum frá rann­sókn­ar­að­il­um.

Í upp­hafi rann­sókn­ar­innar var erfða­efni þátt­tak­enda skoðað m.t.t. gena sem skrá fyrir prótínum sem taka þátt í nið­ur­broti kol­vetna eða fitu. Að auki var grunn­lína horm­óns­ins insúl­íns mæld í hverjum og ein­um. Allt þetta var gert til að skoða hvaða þættir það gætu verið sem hefðu áhrif á árangur ákveð­inna lífs­stíls­breyt­inga.

Að 12 mán­uðum liðnum höfðu hóp­arnir að með­al­tali misst 5,3 og 6 kíló. Sumir þátt­tak­endur í báðum hópum bættu á sig, meðan aðrir þátt­tak­endur misstu veru­legan fjölda kílóa. Hvorki lág­kol­vetna né fitu­s­nautt fæði virt­ist betra hvað varð­aði þyngd­ar­tap.

Til að reyna að skýra hvers vegna ákveðnir ein­stak­lingar létt­ust meðan aðrir bættu á sig var kafað ofan í erfða­gögn þátt­tak­enda. Því miður virt­ist hvergi vera teng­ing á milli ákveð­innar erfða­þátta og þyngd­ar­taps, hvorki meðal þeirra sem skáru niður fitu, né hjá þeim sem minnk­uðu við sig kol­vetni.

Þegar grunn­lína insúl­íns var borin saman milli hópa og innan hópa var það sama uppá ten­ingn­um, enga mark­tæka fylgni var þar að finna.

Þó þetta hafi ekki verið sú nið­ur­staða sem hóp­ur­inn lagði upp með að finna má segja að þessi rann­sókn hafi samt svarað gríð­ar­lega mik­il­vægum spurn­ing­um. Til dæmis hvort er væn­legra til árang­urs að minnka fitu eða minnka kol­vetni í fæðu sinni, en svo virð­ist sem hvoru tveggja skili til­skildum áhrif­um.

Getur verið að sama gamla klisjan sé ein­fald­lega sönn, til að grenn­ast þarf bara að minnka orku­inn­töku og auka orku­notk­un? Jú sann­ar­lega er það lyk­ill­inn á bak við þetta allt sam­an. Þó setn­ingin hljómi ein­föld þá virð­ist ekki alltaf svo ein­falt að fylgja henni.

Ástæðan gæti auð­vitað legið í öðrum þáttum sem rann­sókn­ar­hóp­ur­inn reynir nú að grúska í. Má þar nefna utan­gena­erfð­ir, tján­ing­ar­mynstur gena sem tengj­ast efna­skiptum og hina margróm­uðu örveruflóru melt­ing­ar­veg­ar­ins.

Með tíð og tíma munum við mögu­lega sjá per­sónu­legri leið­bein­ingar um lífs­stíls­breyt­ing­ar. Þangað til er kannski best að hlusta á eigin lík­ama og nýta sér það sem hentar manni best hverju sinni, líka ef að það sem hentar best er að vera ekki í megr­un.

Fréttin birt­ist fyrst á Hvat­an­um.