Í kjöl­far #metoo tóku heild­ar­sam­tök launa­fólks ASÍ, BSRB, BHM og KÍ upp sam­tal um næstu skref og var meðal ann­ars rætt um hversu margir hefðu leitað til sinna stétt­ar­fé­laga vegna kyn­ferð­is­legrar áreitni eða kyn­bund­innar áreitni. Upp­lifun allra var að slíkt væri afar fátítt og aðild­ar­fé­lög BSRB hafa ekki fundið fyrir aukn­ingu þar á í kjöl­far #metoo-­bylt­ing­ar­inn­ar. Þetta segir Sonja Ýr Þor­bergs­dótt­ir, for­maður BSRB, í svari við fyr­ir­spurn Kjarn­ans varð­andi það hvort margir hefðu haft sam­band við aðild­ar­fé­lög sam­tak­anna til að til­kynna áreiti á vinnu­stað.

Sonja Ýr bendir á að nokkrar rann­sóknir hafi verið gerðar á umfangi kyn­ferð­is­legrar áreitni í starfi innan til­tek­inna starfs­greina. Þar má sem dæmi nefna að 41 pró­sent starfs­fólks í þjón­ustu­störfum hefur orðið fyrir kyn­ferð­is­legri áreitni í starfi, þar af 50 pró­sent kvenna og 25 pró­sent karla og þriðj­ungur kvenna í lög­regl­unni hefur orðið fyrir kyn­ferð­is­legri áreitni í starfi á móti 4 pró­sent karla.

Hún segir að málin sem BSRB viti af varði nær öll kyn­ferð­is­lega áreitni og enn sé lítil umræða um kyn­bundna áreitni á vinnu­stöðum sem er þó bönnuð með lög­um. Sam­tök launa­fólks hafi hvatt til þess að þessi mála­flokkur verði tek­inn föstum tök­um, og hafi meðal ann­ars verið skip­aðir tveir starfs­hópar á vegum stjórn­valda, með þátt­töku aðila vinnu­mark­að­ar­ins.

Fræðsla ekki síður mik­il­væg fyrir stjórn­endur

„Von er á stórri rann­sókn um umfang kyn­ferð­is­legrar og kyn­bund­innar áreitni á íslenskum vinnu­mark­aði, og verða nið­ur­stöður von­andi birtar á haust­mán­uð­um. Í kjöl­farið munu koma fram til­lögur um breyt­ing­ar, og hefur meðal ann­ars verið rætt hvort þurfi reglu­gerð­ar­breyt­ingar eða hvort veita þurfi Vinnu­eft­ir­lit­inu auknar heim­ild­ir. Einnig hefur mikið verið rætt um mik­il­vægi fræðslu, ekki síst til stjórn­enda,“ segir Sonja Ýr.

Hún segir jafn­framt að reynslan sýni að fólk leiti almennt ekki til stétt­ar­fé­laga fyrr en það hafi reynt að upp­ræta áreitn­ina sjálft og þá sé vanda­málið því miður oftar en ekki orðið afar íþyngj­andi fyrir við­kom­andi. Margir þeirra sem leita sér aðstoðar stétt­ar­fé­lags hafi þegar sagt upp störfum vegna áreitni. Það sé algengt að upp­lifun þeirra sé að stjórn­endur á vinnu­staðnum hafi ekki brugð­ist við með réttum hætti eða í sumum til­fellum brugð­ist við að neinu leyti. „Það er ekki bara miður fyrir við­kom­andi ein­stak­ling heldur gæti ferlið haft áhrif á fjöl­skyldu við­kom­andi, sam­starfs­fólk, vinnu­stað­inn sjálfan og jafn­vel sam­fé­lag­ið, til dæmis í formi kostn­aðar vegna heil­brigð­is­þjón­ust­u.“

Yfir­leitt hafa allir þátt­tak­endur upp­lifað eða orðið vitni að áreitni 

For­mað­ur­inn greinir enn fremur frá því að þau hjá BSRB veiti reglu­lega fræðslu um kyn­bundna og kyn­ferð­is­lega áreitni og ofbeldi á vinnu­stöðum og þá mynd­ist alltaf áhuga­verð umræða þegar fjallað er um birt­ing­ar­myndir áreitn­inn­ar. Yfir­leitt hafi allir þátt­tak­endur upp­lifað eða orðið vitni að áreitni og í sumum til­fellum ekki áttað sig á því að um áreitni væri að ræða fyrr en síð­ar. Algengt dæmi séu ein­stak­lingar sem reyna ítrekað við sam­starfs­fé­laga og hunsa nei-ið. Annað dæmi séu per­sónu­legar spurn­ingar um einka­líf eða kyn­líf ein­stak­lings.

„Það er mis­jafnt hvar mörk fólks liggja en einmitt í því liggur vand­inn oft, fólk getur verið ólíkt en öll höfum við rétt á að setja okkar eigin mörk. Þess vegna er jafn­framt gott fyrsta skref til að hefja umræð­una á vinnu­staðnum að ræða birt­ing­ar­mynd­irnar til að skapa sam­eig­in­legan skiln­ing á því,“ segir hún.

Hægt er að sjá dæmi um birt­ing­ar­myndir í fræðslu­bæk­lingi sem til er á íslensku, ensku og pólsku og má finna hér.