Sam­herji hf. krefst þess að Seðla­banki Íslands greiði sér 306 millj­ónir króna í skaða­bætur vegna til­fall­ins kostn­aðar sem rann­sókn bank­ans á fyr­ir­tæk­inu olli. Þar af vill Sam­herji fá 124 millj­ónir króna vegna vinnu félags­ins Juralis-ráð­gjaf­ar­stofa slhf. fyrir sig vegna máls­ins og sjö millj­ónir króna vegna vinnu félags­ins eftir að það breytti nafni sínu í PPP sf. 

Þessar greiðslur voru vegna vinnu Jóns Ótt­ars Ólafs­son­ar, fyrr­ver­andi rann­sókn­ar­lög­reglu­manns, sem starf­aði hefur fyrir Sam­herja árum sam­an. Jón Óttar sagði sjálf­ur, þegar hann bar vitni, að hann hafi skrifað út reikn­inga fyrir 135 millj­ónum króna vegna vinnu sinnar fyrir Sam­herja í tengslum við Seðla­banka­mál­ið.

Því er yfir 40 pró­sent af skaða­bóta­kröfu Sam­herja vegna greiðslna til félaga sem tengj­ast Jóni Ótt­ari.

Þetta kom fram í máli Örnu McClure, yfir­lög­fræð­ings Sam­herja, þegar hún bar vitni í bóta­máli Sam­herja og Þor­steins Más Bald­vins­son­ar, for­stjóra Sam­herja, gegn Seðla­bank­anum í hér­aðs­dómi Reykja­víkur í morg­un.

Sam­herji stefndi í fyrra Seðla­banka Íslands til greiðslu skaða- og miska­bóta vegna rann­sóknar þess síð­ar­nefnda á ýmsum ætl­uðum brotum fyr­ir­tæk­is­ins á meðan að fjár­magns­höft voru við lýði á Íslandi. Sam­herji fór fram á 306 millj­ónir króna í skaða­bætur og tíu millj­ónir króna í miska­bætur vegna rann­sóknar Seðla­bank­ans á fyr­ir­tæk­inu fyrir nokkrum árum, í máli sem var að lokum fellt nið­ur, auk þess sem Þor­steinn Már stefndi per­sónu­lega og fer einnig fram á 6,5 millj­ónir króna í bæt­ur.

Margir lög­menn í vinnu

Arna sagði að Jón Óttar hefði unnið mjög náið með sér, einkum og sér í lagi inn­an­húss, til að fara yfir rekstur Sam­herja þannig að málið myndi bitna sem minnst á almennum starfs­mönnum fyr­ir­tæk­is­ins. Hann ferð­að­ist meðal ann­ars erlendis ásamt henni vegna máls­ins auk þess sem hann greindi með Örnu rann­sókn­ar­skýrslur Seðla­bank­ans. 

Samherji keypti auk þess lög­manns­þjón­ustu víða, sem fyr­ir­tækið vill að Seðla­bank­inn greiði fyr­ir. Á meðal þeirra sem störf­uðu fyrir Sam­herja á meðan að á rann­sókn­inni stóð voru Lex lög­manns­stof­an, sem hélt utan um málið og sá um sam­skipti við stjórn­völd, Cato lög­menn, sem hafi létt undir þannig að almennir starfs­menn Sam­herja gætu sinnt sínum dag­lega rekstri, BBA Legal, sem séu sér­fræð­ingar í reglu­verki gjald­eyr­is­hafta, Pacta lög­menn, sem unnu fyrir Sam­herja á upp­hafs­stigum máls­ins, Logos, sem veitti ráð­gjöf, og JSG ráð­gjöf í eigu Jóns Stein­ars Guð­laugs­son­ar, sem veitt hafi ráð­gjöf. 

Þor­steinn Már bar einnig vitni og sagði að Sam­herji hefði lagst í „botn­lausa vinnu“ vegna máls­ins.

Kostn­aður vegna eins manns veiga­mik­ill hluti

Kjarn­inn fjall­aði um grein­ar­gerð Jóhann­esar Karls Sveins­sonar, lög­manns Seðla­bank­ans í mál­inu í frétta­skýr­ingu í lok ágúst, sem var skilað inn til dóm­stóla í októ­ber 2019 og Kjarn­inn fékk nýlega afhenta hjá bank­an­um, eru mála­vextir raktir og fjár­krafa Sam­herja útskýrð. 

Í grein­ar­gerð­inni segir lög­maður Seðla­bank­ans að tjónið sem Sam­herji seg­ist hafa orðið fyrir sé ósann­að. Í stefnu Sam­herja sé ekki að finna sund­ur­liðun eða nán­ari til­grein­ingu á því tjóni sem kraf­ist sé undir liðnum skaða­bætur og eig­in­leg sönn­un­ar­gögn ekki lögð fram. „Þannig er ekk­ert reifað hvenær ein­stakir kostn­að­ar­liðir féllu til eða af hvaða til­efni var til þeirra stofn­að.“

Hvorki kvitt­anir né greiðslu­stað­fest­ingar hafi verið lagðar fram til sönn­unar á þessum útlagða kostn­aði. Í grein­ar­gerð­inni seg­ir: „Ekki er skýr­ing á því í stefn­unni hvers vegna þetta mál er höfðað til inn­heimtu rúm­lega 300 millj­óna króna í skaða­bætur án þess að sönn­un­ar­gögn fyrir því tjóni séu lögð fram eða að reifun eða sund­ur­liðun á því tjóni sé að finna í stefn­unn­i.“

Meðal ann­ars væri farið fram á „bætur vegna heild­ar­launa eins starfs­manns um tveggja ára skeið (frá maí 2013 til maí 2015)“. Í grein­ar­gerð­inni segir að engin reifun sé á því hvað umræddur starfs­maður gerði né hvernig Seðla­banki Íslands eigi að bera ábyrgð á því. „Þá verður að taka sér­stak­lega fram að á þessu tíma­bili var málið til rann­sóknar hjá emb­ætti sér­staks sak­sókn­ara en ekki til með­ferðar hjá stefnda“.

Áreitti blaða­mann mán­uðum saman

Jón Óttar hélt áfram að starfa fyrir Sam­herja eftir að vinnu hans við Seðla­banka­málið lauk. Jón Óttar hefur til að mynda komið að gerð mynd­banda sem Sam­herji hefur látið fram­leiða fyrir sig, og birt á Youtu­be, und­an­farið þar sem spjótum fyr­ir­tæk­is­ins hefur verið beint að RÚV og starfs­mönnum þess fjöl­mið­ils. 

Kjarn­inn greindi frá því 27. ágúst síð­ast­lið­inn að Jón Óttar hefði allt frá því að umfjöllun Kveiks og Stund­­ar­innar um við­­skipta­hætti Sam­herja í Namibíu birt­ist þann 12. nóv­­em­ber á síð­­asta ári verið tíður gestur á Kaffi­­­fé­lag­inu, kaffi­­­húsi í miðbæ Reykja­vík­­­ur, einatt til að hitta á og ná tali af Helga Seljan – en þar hitt­ist hópur fólks iðu­­lega á morgn­ana til að spjalla um dag­inn og veg­inn. 

Kjarn­inn greindi enn fremur frá því að Jón Óttar hefði ítrekað sent Helga skila­­boð, bæði í gegnum SMS og Face­book-­­reikn­ing eig­in­­konu sinn­­ar. Ingi Freyr Vil­hjálms­­son, blaða­­maður á Stund­inni sem fjallað hefur um Sam­herja, fékk einnig send skila­­boð þar sem honum var hótað „um­­fjöll­un“.

Jón Óttar sendi frá sér yfir­lýs­ingu í kjöl­far umfjöll­un­ar­innar og sagði að það hefði verið rangt af sér að senda Helga SMS-skila­­boð. Þau end­­ur­­spegl­uðu dóm­­greind­­ar­brest af hans hálfu og hann sagð­ist sjá mikið eftir að hafa sent þau. Jóni Ótt­­ari fannst miður ef þessi gagn­rýn­i­verða hátt­­semi hans yrði á ein­hvern hátt bendluð við Sam­herja „og starfs­­fólk þess því hún er alfarið á mína ábyrgð“.