Upp­sveifla er á ný í far­aldri COVID-19 í að minnsta kosti átján Evr­ópu­lönd­um. Smitum fjölgar m.a. í Bret­landi, Frakk­landi, á Ítalíu og í Þýska­landi og sagði Hans Kluge, yfir­maður Alþjóða heil­brigð­is­mála­stofn­un­ar­innar (WHO), í gær að hörðum tak­mörk­unum sem settar voru á er ómíkron-af­brigðið kom fram á sjón­ar­sviðið hafi verið aflétt of skarpt þegar ljóst var að sjúk­dóms­ein­kenni eru almennt væg­ari en af fyrri afbrigðum kór­ónu­veirunn­ar. Tak­mark­anir vegna ómíkron hafi verið „of miklar“ en svo skyndi­lega „of litl­ar“ og á of stuttum tíma. Smitum fækk­aði hratt í lok jan­úar eftir stærstu bylgj­una hingað til en hefur farið fjölg­andi síð­ustu daga og vik­ur. Fimm millj­ónir nýrra til­fella hafa greinst í Evr­ópu síð­ustu viku og 12.500 manns með COVID-19 hafa lát­ist. Kluge segir „nýja umferð“ af sýk­ingum í álf­unni hafna sem rekja megi til und­ir­af­brigðis ómíkron; BA.2.

Það er hægt að end­ur­sýkj­ast af þessu und­ir­af­brigði, segir Þórólfur Guðna­son sótt­varna­læknir við Kjarn­ann, en það er senni­lega mjög sjald­gæft. Af þeim sem greinst hafa á Íslandi eftir 1. des­em­ber, þ.e. eftir að ómíkrón-­bylgjan hóf­st, hafa tæp­lega 500 manns greinst tvisvar. Á þessu tíma­bili hafa 170 þús­und manns greinst með veiruna.

Hann seg­ist ekki hafa af þessu sér­stakar áhyggj­ur. Um 11 pró­sent þeirra sem sýkt­ust af öðrum afbrigðum á fyrri stigum far­ald­urs­ins end­ur­sýkt­ust af ómíkron. Hins vegar er ekki hægt að gera grein­ar­mun á BA.1 (ómíkrón) og BA.2 (und­ir­af­brigð­inu) í gögnum íslenskra heil­brigð­is­yf­ir­valda.

Senni­lega fyrr á ferð­inni en aðrar þjóðir

En eigum við von á nýrri bylgju smita, líkt og hafin er í nokkrum löndum Evr­ópu?

„Ólík­lega eins og staðan er nún­a,“ segir Þórólf­ur. „Við erum búin að ganga í gegnum ómíkron-­bylgj­una og smit eru núna á nið­ur­leið hjá okk­ur. Við erum senni­lega fyrr á ferð­inni en margar þjóð­ir.“

Hvað síðan taki við sé óljóst. „Munum við fá ný afbrigði sem bólu­efnin vernda ekki gegn eða fyrri sýk­ing­ar? Mun verndin eftir bólu­setn­ingu eða nátt­úru­lega sýk­ingu ekki end­ast nema ein­hverja mán­uði og mun ómíkron þá aftur kom­ast á strik? Það eru fjöl­mörg „ef“ í þessu.“

Skoða að bjóða öldruðum fjórða skammt­inn

Um 205 þús­und lands­menn hafa fengið örv­un­ar­skammt af bólu­efni gegn COVID-19. Flestir fengu örvun sína í lok síð­asta árs eða byrjun þessa árs. Ein­stak­lingum með und­ir­liggj­andi ónæm­is­vanda­mál stendur nú til boða að fá fjórðu bólu­setn­ing­una að sögn Þór­ólfs. „Til skoð­unar er að bjóða öldruðum fjórða skammt því þar gæti ávinn­ing­ur­inn verið tals­verð­ur. Á þess­ari stundu er ólík­legt að öllum verði boð­inn fjórði skammtur þar sem ávinn­ing­ur­inn hjá þeim er lík­lega ekki mik­ill með núver­andi bólu­efn­um.“

Frá upp­hafi far­ald­urs­ins hafa 93 ein­stak­lingar með COVID-19 lát­ist hér á landi. Þrír voru undir þrí­tugu.