Þegar ég var sjö ára vann móðir mín á ferða­skrif­stofu á sumr­in. Ein­hverju sinni kom hún heim með VHS-­spólu merkta Úrvali Útsýn. Þar sem þetta var í gamla daga og ekki til nein YouTu­be-­mynd­bönd af full­orðnu fólki í Spider-Man bún­ingum eða upp­tökur af sænskum nas­istum að spila Minecraft varð maður bara að horfa á það sem að höndum bar hverju sinni. Þessi spóla var sirka 7 mín­útna langt kynn­ing­ar­mynd fyrir ein­hver íbúða­hótel á Mall­orca; skot af fjöl­skyldum að busla í sund­laug­um, renna sér í vatns­renni­braut­ar­görð­um, háma í sig heil­steikta kjúklinga í grísa­veislum og skopp­andi um á sæbön­unum sem spítt­bátur dró með­fram glitr­andi strönd­inni. Undir þessu ómaði instrú­m­ental útgáfa af La Isla Bon­ita með Madonnu á lúppu, aftur og aft­ur. 

Þessa spólu horfði ég á kannski 500 sinn­um. Spóla til baka, La Isla Bon­ita. Stop. Spóla til baka. Play. Þarna þráði ég að vera, þar sem samba var spilað og sólin hátt á lofti. La Isla Bon­ita.

Nú tæpum þremur ára­tugum síð­ar, eftir rúma tvo mán­uði sam­komu­banni, líður mér nákvæm­lega svona. 

Aldrei hef ég þráð eins heitt að afhenda kredit­kortið mitt bara til ein­hverrar sölu­mann­eskju hjá Úrvali Útsýn og biðja hana bara að finna út úr þessu fyrir mig; ranka svo við mér við sund­laug­ar­bakk­ann á ein­hverju ódýru íbúða­hót­eli á Magaluf með vondan lókal all you can drink bjór í hönd­inni, sveittur leikja­nám­skeiðs­kenn­ari að elta barnið mitt í hringi og far­ar­stjóri með hvíta der­húfu og mittistösku að sækja okkur í lít­illi loft­kældri sendiskutlu til þess að fara með okkur í grísa­veislu þar sem við getum drukkið þunnt bland­aða kok­teila með öðrum Íslend­ingum sem þú mundir aldrei ann­ars yrða á og ein­hver spænskur starfs­maður eltir börnin í hringi. Engin menn­ing, engar skoð­un­ar­ferð­ir. Bara horfa á dauða­drukkna Breta kjaga niður strand­göt­una, öskur­syngj­andi Sweet Caroline. Para­dís. Hljómar eins og paradísin sem ég vissi aldrei að ég þráði svona heitt.

En hér erum við bara. Eng­inn heitur vind­ur, eng­inn ódýr bjór. Maður kemst ekki einu sinni í sund. Magaluf er jafn­fjar­lægt og líf­væn­legar plánetur í allt öðru sól­kerfi; bara fölnað póst­kort á ísskápn­um. 

En það er samt eitt­hvað í loft­inu. Það er verið að hleypa okkur út í vor­ið. Og ekki bara eitt­hvað vor, heldur vor allra vora. Að kom­ast út í sól­ina hefur verið eins að drekka heila tveggja lítra Pepsi eftir að hafa verið á ströngu lág­kol­vetna­fæði í 2 mán­uði; litir eru skær­ari, lykt sterk­ari, fólk snoppu­fríð­ara, sólin hlýrri. 

Það er líka önnur til­finn­ing í loft­inu; að þetta eigi að vera nýtt upp­haf fyrir okkur sem þjóð, jafn­vel fyrir okkur sem dýra­teg­und. Eftir að göt­urnar og himn­arnir þögn­uðu, skemmti­ferða­skipin slökktu á svartol­íu­ljósa­vél­unum og verk­smiðj­urnar lok­uðu hefur loftið ekki verið tær­ara í manna minn­um. Minni neysla, minni fram­leiðsla, meiri sjálf­bærni. Racer-reið­hjólin sem voru keypt í ein­hverri tísku­maníu árið 2016 eru dregin aftur fram í dags­ljósið, hver ein­asta íbúð með garð er komin með mat­jurtar­beð og það er svo mikil orka í súr­deigs­grúpp­unni að fólk er byrjað að sækja um kenni­tölu og alþjóð­lega vernd fyrir súr­inn sinn.

Þetta er eins og þegar maður tekur þriggja daga safa­föstu og verður fyrir and­legri upp­vakn­ingu og heitir sjálfum sér því að fara aldrei aftur á KFC í hádeg­inu á þriðju­degi, eða drekka heila tveggja lítra Pepsi. En eins og við þekkjum öll dofnar þessi slag­kraftur og áður en maður veit af rennur maður eins og draugur inn á bílaplanið í Skeif­unni og horfir á KFC nálg­ast eins og loft­stein. Neyslan er okkur nefni­lega svo nærri, svo djúp­stæð; svo stór partur af henni er bein­tengd við okkar dýpstu þrá að lifa góðu, skemmti­legu lífi. Þannig að það er eðli­legt að við komum ekki undan þessu eins og ein­hverjir kal­vinískir ofsa­trú­arklerkar; en við lærðum kannski eitt­hvað sem gæti gert heim­inn örlítið betri, svona eins og maður lærir að maður getur til dæmis sleppt frönsk­unum á KFC, því þær eru ógeðs­leg­ar. 

En það eru ekki allir sem þrá þetta nýja líf.

Djúpt í myrk­ustu hvelf­ingum Ráð­húss­ins, inni á skrif­stofu minni­hluta borg­ar­stjórnar hafa björtu geislar vors­ins ekki náð. Þar er nákvæm­lega ekki nein stemn­ingin fyrir því að breyta neinu. Sem ágætis dæmi um það var hald­inn fundur í skipu­lags- og sam­göngu­ráði í síð­ustu viku. Þangað mættu full­trúar minni­hlut­ans í leð­ur­jökk­um, grifflum og blésu tyggjó­kúl­ur, og ætl­uðu sko alls ekki að leyfa Holu-Hjálm­ari og hinu pakk­inu að rústa Reykja­vík fyrir fullt og allt. Sig­ur­borg Ósk Har­alds­dótt­ir, for­maður ráðs­ins, birti á Twitter nokkur brot af til­lögum meiri­hlut­ans og bók­anir minni­hlut­ans gegn þeim. Við skulum drepa niður á nokkrum dæm­um.

Lagt fram erindi Skrif­stofu sam­göngu­stjóra og borg­ar­hönn­unar dags. 20. apríl 2020 sem varðar bann við því að stöðva og leggja næst sjúkra­hót­eli og barna- og kvenna­deild ásamt merk­ingu stæðis fyrir sjúkra­bif­reiðar … Til­lagan er unnin að ósk Land­spít­al­ans og í sam­vinnu við Lög­reglu Höf­uð­borg­ar­svæð­is­ins. Henni er ætlað að greiða fyrir aðkomu sjúkra­bíla.

Um þessa vak­andi martröð hafði full­trúi Sjálf­stæð­is­flokks meðal ann­ars þetta að segja:

Full­trúar Sjálf­stæð­is­flokks­ins harma frek­ari hömlur á aðkomu að Land­spít­al­ans við Hring­braut. Aðkoman að aðal­inn­gangi, kvenna­deildar og fæð­ing­ar­deildar hafa verðið þrengdar veru­lega, m.a. með bygg­ingu sjúkra­hót­els þar sem aðal­bíla­stæði norðan spít­al­ans voru áður. Nú er verið að banna að stöðva og leggja öku­tækjum á þessu svæði, sem gerir mjög erfitt fyrir fólk sem á erfitt með gang að koma inn í spít­al­ann á þessu svæði. Algjör skortur er á skamm­tíma­stæðum til að koma fólki að og frá aðal­inn­gangi spít­al­ans á sama hátt og áður var.

Lands­spít­al­inn sjálfur og lög­reglan biðl­uðu sem sagt til borg­ar­innar að það aðgengi sjúkra­bíla að spít­al­anum yrði tryggt. Djöf­uls­ins fas­ist­ar. 

„Við verðum að koma þessum sjúkra­bíl hérna í gegn, við megum engan tíma missa!“

„EN HVAR Á ÉG ÞÁ AÐ LEGGJA BÍLNUM MÍN­UM?“

„Við erum með sjúk­ling sem er í hjarta­stoppi, hann er byrj­aður að blána og fyrir öllu að við komum honum i…“

„EN ÞAÐ ER SVO LAAAANGT AÐ LAAAABBA!“

Svo var þessi mann­fjand­sam­lega til­laga lögð fram:

Lagt fram erindi Skrif­stofu sam­göngu­stjóra og borg­ar­hönn­unar dags. 24. apríl 2020 þar sem óskað er heim­ildar til verk­hönn­unar og gerðar útboðs­gagna fyrir gatna­mót Snorra­brautar og Borg­ar­túns í sam­ræmi við deiliskipu­lag Hlemmur og nágrenni … Verk­efni þetta er hluti af metn­að­ar­fullu deiliskipu­lagi fyrir Hlemm­svæðið þar sem götur og inn­viðir borg­ar­innar eru end­ur­hann­aðir til að setja gang­andi og hjólandi veg­far­endur í for­gang. Um er að ræða fyrsta áfanga fyr­ir­hug­aðra breyt­inga.

Þarna voru full­trúar minni­hlut­ans gjör­sam­lega búnir að fá upp kok af þess­ari full­kom­lega hömlu­lausu reið­hjóla­fýsn borg­ar­stjóra og hans blæti fyrir því að eyði­leggja sunnu­dags­bíl­ferðir fólks­ins í land­inu.

Þó að meiri­hlut­inn hafi ekki á neinu stigi tekið til­lit til athuga­semda almenn­ings eða hags­muna­að­ila t.d. á Lauga­veg­inum í ákvörð­unum sín­um, þá er það skylda þeirra að hlusta á athuga­semdir lög­regl­unnar hvað varðar örygg­is­sjón­ar­mið í breyt­ingu deiliskipu­lags. Í umsögn frá Lög­reglu­stjór­anum á höf­uð­borg­ar­svæð­inu kemur fram að lög­reglu­starf­semin geti ekki nýtt borg­ar­línu – þarna er um mikla kald­hæðni að ræða – til­lagan skapar í núver­andi mynd vand­kvæði fyrir þjón­ustu lög­reglu og fyrir neyð­arakstur til og frá lög­reglu­stöð. Nú er verið að fara í fyrsta áfanga í þreng­ing­unum og eru gang­andi og hjólandi settir í for­gang umfram akandi umferð. Það er mark­visst verið að eyði­leggja mið­bæ­inn þvert á vilja flestra lands­manna og sýnir þrá­hyggju borg­ar­stjóra og meiri­hlut­ans í þreng­ing­ar- og eyði­leggj­andi stefnu sinni. Hver á að nota mið­bæ­inn þegar eng­inn kemst þangað leng­ur?

Áhuga­vert hvernig minni­hlut­inn fær skyndi­lega áhyggjur af neyð­arakstri nú þegar hann snýst um að leggja ein­hvern hjóla- og göngu­stíg á bók­staf­lega dauð­ustu gatna­mótum mið­borg­ar­inn­ar. Þessi þreng­ing­ar-­þrá­hyggja borg­ar­stjóra mun að lokum kæfa okkur öll, verst að sjúkra­bíll­inn sem flytur okkur getur hvergi kom­ist að spít­al­an­um.

Eftir að hafa mót­mælt bók­staf­lega öllum nýjum hjóla­stígum borg­ar­innar kom að lokum versta til­lagan af þeim öll­um, sú allra mann­fjand­sam­leg­asta og sið­laustasta:

Lagt fram erindi Skrif­stofu sam­göngu­stjóra og borg­ar­hönn­unar dags. 24. apríl 2020 þar sem borin er fram til­laga að göngu­götum Lauga­veg frá Klapp­ar­stíg að Ing­ólfs­stræti, Vega­móta­stíg frá Lauga­vegi að Grett­is­götu, Skóla­vörðu­stíg frá Berg­staða­stræti að Lauga­vegi.

Um þessa sódóm­sku synda­götu hafði áheyrn­ar­full­trúi Mið­flokks­ins (Vig­dís Hauks­dótt­ir) þetta að segja:

Það er öllum nóg boðið í lok­un­ar­áráttu borg­ar­stjóra og meiri­hlut­ans. Allar til­lögur um að hafa mið­bæ­inn opinn fyrir bíla­um­ferð er hafn­að. Til að bíta haus­inn af skömminni var akst­urs­stefnu breytt á Laug­ar­veg­in­um. Mikið ákall er frá rekstr­ar­að­ilum og íbúa að falla frá þeirri ákvörð­un. Ekk­ert er hlust­að. Meira að segja er ákall vegna COVID-19 að aðgengið sé gott fyrir fjöl­skyldu­bíl­inn að þessu svæði. Borg­ar­stjóri varð sér algjör­lega til skammar þegar hann tók upp á því að fara að blanda sér í ákvarð­anir sótt­varna­læknis og land­læknis sem sýnir firr­ing­una sem sá maður er að kljást við. Gler­húsið sem borg­ar­stjóri og meiri­hlut­inn býr í er orðið mjög stórt og berg­málið þar inni algjört.

Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn felldi einnig nokkur tár:

Sú ein­streng­ings­lega ákvörðun að loka Lauga­veg­inum fyrir allri bíla­um­ferð allan árs­ins hring og sú hringa­vit­leysa að breyta akst­urs­stefnu hluta Lauga­veg­ar­ins hafa kallað á enn meiri flótta rekstr­ar­að­ila. Í stað þess að styðja rekstr­ar­að­ila í mið­bænum við erf­iðar aðstæður sem nú eru í sam­fé­lag­inu vegna Covid-19 hefur borg­ar­stjóri nýtt sér þessa skæðu far­sótt með að koma í gegn fyr­ir­ætl­unum sínum um að fara í enn víð­tæk­ari lok­anir í mið­bænum.

Eftir að hafa lesið mig í gegnum þetta er ég almennt skil­inn eftir með ein­falda spurn­ingu: hvers konar borg vill þetta fólk eig­in­lega? Hvers konar lífi vill það lifa? Er til­gang­ur­inn að vernda þau mann­rétt­indi fólks að þurfa helst aldrei að fara undir bert loft? Sefur Eyþór Arn­alds í kappakst­urs­bíla­rúmi með Mich­ael Schumacher sæng­ur­föt og dreymir allar nætur um að stinga priki inn í gjarð­irnar á öllum reið­hjól­unum sem eru stöðugt að svína fyrir Tesl­una hans? Er mark­hóp­ur­inn oflaun­aðir milli­stjórn­endur sem vilja helst geta rúllað fram úr rúm­inu beint inn í bíl­inn sinn og keyrt svo bók­staf­lega inn á skrif­stof­una sína og beint ofan í 400.000 króna ergónó­míska skrif­borðs­stól­inn svo þau gæti byrjað strax að bóka fundi sem eng­inn þarf á að halda.

Eftir sinn eina póli­tíska sigur sem var hið vand­ræða­lega klúð­urs­lega bragga­mál virð­ist minni­hlut­inn hafa gjör­sam­lega fest sig í þess­ari ósympat­ísku kross­ferð gegn því að Reykja­vík geti orðið sæmi­lega nútíma­leg, umhverf­is­væn og nett höf­uð­borg.

Á sam­fé­lags­miðlum benti verð­andi borg­ar­fræð­ing­ur­inn Björn Teits­son á að sam­kvæmt sjálf­virkum telj­urum hefur verið tvö- og jafn­vel þre­földun á umferð gang­andi og hjólandi á mörgum svæðum í Reykja­vík. Þetta eru gögn sem allir geta nálg­ast á vef­síðu Borg­ar­vefsjár. Þannig að hvort er það borgin eða minni­hlut­inn sem er virki­lega úr takti við það sem íbú­arnir vilja?

Þetta eru skrítnir tím­ar. Við vorum neydd til að stöðva allt hefð­bundið líf okkar um stund og það er fórn. Það er sárt. En upp úr því virð­ist að ein­hverju leyti fæð­ast nýtt gild­is­mat. Hvort sem það er bara um stund eða ekki verður tím­inn að fá að leiða í ljós, en hitt verður aug­ljóst að á slíkum tímum verður gjáin á milli þess sem við viljum og þess sem ráða­menn vilja enn dýpri. Við erum beðin um að hafa samúð með risa­vöxnum stór­fyr­ir­tækjum sem hafa greitt út tugi millj­arða í arð síð­ustu ár á meðan samn­ingar við hjúkr­un­ar­fræð­inga eru enn lausir og verka­fólk í fjölda sveit­ar­fé­laga er á leið í verk­fall. Orð­ræðan er sú að verka­lýðs­hreyf­ingin sé óvin­ur­inn á svona tímum þegar það stefnir allt í eina dýpstu fjár­mála­lægð okkar tíma, en á sama tíma hækka laun þing­manna og það virð­ist vera hægt að prenta pen­inga fyrir Icelanda­ir. Hug­myndin virð­ist vera sú að fyr­ir­tæki séu fólk og ef við björgum þeim rúlli það niður til fólks­ins eins og litlir brauð­mol­ar. Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn er samt í svo mik­illi hug­mynda­krísu í svona aðstæð­um. Hann getur ekki hugsað sér að ríkið eigi að eiga neitt eða reka neitt. Raunar ekki gera neitt annað en að greiða þing­mönnum laun virð­ist vera. Það má moka tugum millj­arða í Icelandair og ábyrgj­ast risa­vaxin lán þeirra algjör­lega án þess að ríkið eign­ist neitt á móti. Ha? Ríkið eiga í flug­fé­lagi? Er þetta Venes­ú­ela eða? Þau eru svo á móti því að fjölga opin­berum störfum að Bjarni vill frekar láta fólk hanga í vinnu hjá full­kom­lega dauðum vinnu­stöðum í engum rekstri, en samt á launum hjá rík­inu, frekar en að skapa störf og byggja eitt­hvað nýtt og spenn­andi upp. Opin­ber störf geta nefni­lega ekki skapað nein verð­mæti; draugur Milton Fried­man sagði mér það.

Ef við ætlum að reyna eitt­hvað nýtt. Ein­hvers konar nýrri hugsun verða ráða­menn að fylgja. Ann­ars er þetta bara sama gamla kjaftæð­ið. Allir aftur á KFC á meðan við sökkvum öll í 95 okt­ana blý­lausa eld­haf­ið. Og í þeirri fram­tíð þar sem að eina líf­ríkið eru tóbaks­plöntur og kóka­lauf verður Eyþór Arn­alds enn lif­andi sem ein­hvers konar ódauð­legt höfuð í krukku, send­andi hverri þeirri sjálfs­með­vit­uðu gervi­greind sem hefur hneppt það sem eftir lifir mann­kyns í þræl­dóm minn­is­blöð og bók­anir um hversu erfitt sé að fá stæði nálægt höf­uð­kúpukast­al­anum ef maður er að reyna að heim­sækja gíg­inn þar sem þjón­ustu­mið­stöð Tesla stóð eitt sinn.