Takk, Saga Garð­ars­dótt­ir, vin­kona, fyrir að hafa tekið gópró­mynda­vél­ina með þér í leg­háls­skoð­un. Þetta var fyrsta sinn sem ég upp­lifði lífs­gleði og glens í vit­und­ar­vakn­ingu sem snýr að krabba­meini kvenna. Mottu­mars hefur alltaf haft hress­ara og grín­legra sam­kennd­ar­yf­ir­bragð í hugum fólks. Karlakrabba­meinið er nálg­ast með húmor­inn að vopni – enda snýr þetta að því að hugsa um sig og koma í veg fyrir alvar­leg veik­indi og lifa líf­inu. Bleiku átökin eru ein­beitt­ari og alvar­legri. Fjöl­miðlaum­fjöll­unin er af sama meiði: Fréttir af pró­sentu­tölum kvenna sem van­rækja að fara í leg­háls­strok; þung og þurr við­töl um tölur og dauðs­föll - enda er trössun á því að tékka á sér grafal­var­legt mál. Í gær á FM957 sagði maður þungri röddu: Því fleiri sem ból­fé­lagar konu eru, því meiri líkur eru á að hún fái krabba­mein (ok sjitt). Á sama tíma er víst fjöldi kvenna far­andi úr bux­unum hjá manni í Kópa­vogi sem ER KLÆDDUR Í STUTT­BUX­UR.

Því fleiri sem ból­fé­lagar konu eru, því meiri líkur eru á að hún fái krabba­mein (ok sjitt). Á sama tíma er víst fjöldi kvenna far­andi úr bux­unum hjá manni í Kópa­vogi sem ER KLÆDDUR Í STUTTBUXUR.

Og svo kemur bleik­þvott­ur­inn sem fer alveg með mig. Í októ­ber og mars stökkva margir á krabba­meins­vagn­inn eins og fjallað er um í heim­ilda­mynd­inni Pink Ribbons sem var einu sinni sýnd á RIFF. Alls konar fyr­ir­tæki bleik­merkja sig á þessum tíma árs - en skammar­lega lítið (stundum ekk­ert) fer til máls­stað­ar­ins. Vel þekkt snyrti­vöru­fyr­ir­tæki gera bleikar eða yfir­vara­skeggs­út­gáfur af hinu og þessu og fólk kaup­ir, án þess að kynna sér hvort nokkuð fé renni til máls­stað­ar­ins af seldri vöru.

Ég er t.d. nokkuð viss um að Hreyf­ill Bæj­ar­leiðir verji meiri pen­ing í að segja mér að fyr­ir­tækið styrki Krabba­meins­fé­lagið en Krabba­meins­fé­lagið fær frá Hreyfli í lok októ­ber. Vissu­lega er slaufan sjálf seld í bíl­un­um. Síð­asti leigu­bíl­stjóri sem skutl­aði mér (16. októ­ber 2014) var búinn að selja eina. Ég reyndi að kom­ast að því hversu mikið af hverju far­gjaldi rennur til Krabba­meins­fé­lags­ins og hringdi niður á Hreyfil. Konan á sím­anum gat ekki svarað mér og eng­inn var við sem gat það. Ég skildi eftir nafn og síma­númer til að ein­hver sem vissi gæti hringt í mig. Þetta var á þriðju­dag­inn í síð­ustu viku. Nýj­ustu upp­lýs­ingar sem ég hafði þá fundið voru frá árinu 2012 - þá runnu tólf krónur af hverri ferð til Krabba­meins­fé­lags­ins. Tólf krón­ur. Árið 2012 tók ég mest leigu­bíl frá Óðins­götu upp á RÚV. Það er ferð upp á 1500 krón­ur. 12 krónur af þeirri ferð eru 0,8%. Nán­ustu vinir segj­ast oft­ast taka leigu­bíl fyrir um 2500 kall. 12 krónur af þeirri upp­hæð eru 0,48%. Innan við fokk­ing hálft pró­sent. Ægir kollegi minn hér á Kjarn­anum fékk skjót­ari svör  - og þetta eru ennþá tólf krón­ur. Fjöl­mörgum finnst þetta fín upp­hæð og segja: Margt smátt gerir eitt stórt og aðrar klisjur en mér finnst þetta voða­lega lít­ið.

Ég er t.d. nokkuð viss um að Hreyf­ill Bæj­ar­leiðir verji meiri pen­ing í að segja mér að fyr­ir­tækið styrki Krabba­meins­fé­lagið en Krabba­meins­fé­lagið fær frá Hreyfli í lok októ­ber. Vissu­lega er slaufan sjálf seld í bílunum.

Á Kast­ljósárum mínum gerði ég mýmörg grín­innslög í mars: Mottu­keppnin á Boston, mottu­tíska í tím­ans rás og Þor­steinn Guð­munds hisp­urs­laus að hvetja menn og kenna þeim að þukla á pungs­anum á sér. Hægt var að finna marga fleti til að minna menn á að huga að sér og að það sé karl­mann­legt að leita læknis og sjálf­skáf sé hollt og lífs­nauð­syn­legt.

Ein­hvern mottu­mar­s­inn í nýlegri for­tíð hitti ég kunn­ingja minn sem skart­aði þykku og fögru yfir­vara­skeggi. Ég var gríð­ar­lega inspíreruð eftir að hafa tekið við­tal við Ragn­heiði Har­alds­dótt­ur, for­stjóra Krabba­meins­fé­lags­ins. Eftir að hafa hrósað honum fyrir skegg­ið, rætt hversu margir væru að taka þátt í þessu og hvað það væri stór­kost­legt, spurði ég hvort hann væri búinn að fara og láta tékka á sér og hvort hann væri búinn að kynna sér ein­kenni krabba­meins hjá körl­um. Hann brást hinn versti við og sagði „Ekki vera svona leeeeeeeeið­in­leg!“ …mað­ur­inn sem skart­aði ein­kenn­is­merki átaks­ins á sinni eigin efri vör. Um hvað snýst þetta þá? Bara eitt­hvað tísku­loð­dýr framan í mönn­um?

 Húmor­inn virð­ist snú­ast um að minna á að sumir menn úti í bæ sem við þekkjum ekki neitt fái krabba­mein á leyni­stað. Nær boð­skap­ur­inn sem­sagt ekki alla leið niður í  blöðru­háls­kirtil og eistu hvers og eins?

Húmor­inn virð­ist snú­ast um að minna á að sumir menn úti í bæ sem við þekkjum ekki neitt fái krabba­mein á leyni­stað. Nær boð­skap­ur­inn sem­sagt ekki alla leið niður í  blöðru­háls­kirtil og eistu hvers og eins? Kærast­inn minn fór í blöðru­háls­kirtil­skrabba­meins­skimun í fyrra og það kom honum á óvart hvað skimunun var lítið mál. Hann þurfti ekk­ert að leggj­ast í fóst­ur­stell­ingu eða neitt; skimunin fór fram með blóðprufu. Eng­inn þarf að fara úr bux­unum eða láta kitla á sér leg­háls­inn með þurrum eyrnap­inna þar, ónei kall­inn minn (af­sak­ið, kon­ur, að hafa minnt ykkur á til­finn­ing­una).

Pælum líka aðeins í tákn­un­um. Yfir­vara­skegg er til­tölu­lega langt frá svæð­inu sem um er rætt, ég hef í það minnsta ekki séð karl­mann sem snyrtir typpa­hárin sín í þetta for­m…. eða nokk­urs­konar form ef því er að skipta (þeir eru meira að vinna með allt eða ekk­ert (einn með öllu nema hárum hehehe)). Bleika slaufan er hins vegar nokkuð píku­leg, bleiklýstur Skóla­vörðu­stígur minnir á hlý og rök leggöng og við vin­kon­urnar ræðum án þess að blikkna um hvernig er best að slaka á til að auð­velda kven­sjúk­dóma­læknum og hjúkr­un­ar­fræð­ingum aðgang til sýna­töku.

Ég sting upp á að við pung­tengjum mars­mánuð enn frekar og komum þessu  dúska­skarti í umferð:

Vit­und­ar­vakn­ingar eru til að vekja fólk til vit­und­ar, en vit­undin ein og sér er því miður ekki nóg. Gerum eitt­hvað í mál­un­um. Ann­ars er þetta jafn hjá­kát­legt og Vig­dís Hauks að ganga með vatns­fötu á höfð­inu til að vekja athygli á ástandi í þró­un­ar­lönd­unum (kæmi mér samt ekki á óvart ef hún rugl­aði þessu við ísfötu­á­skor­un­ina), Og hvað svo? Á ég svo að gera eitt­hvað í þessu? Við þurfum að feta hinn full­komna milli­veg á milli skemmti­legrar nálg­unar og að miðla mjög mik­il­vægum upp­lýs­ing­um.

Betty White sagði ein­hvern tím­ann hvað henni þætti fras­inn „Grow some balls” eða „Láttu þér vaxa hreðjar” vera skrýt­inn. Hreðjar væru við­kvæm líf­færi sem þyldu lítið hnjask og frekar ætti að hvetja fólk til að fá sér leggöng, því að þau gætu þolað mun meira. Við þurfum öll að píka okkur upp og nálg­ast þessi kyn­bundnu krabba­mein af hisp­urs­leysi.

Hvað sem öllu tuði og mun á húmor­ískri nálgun líð­ur: Drífum okkur í skoðun og skim­un. Við mamma eigum pant­aðan tíma í kík´í píkí 4. nóv­em­ber - þegar hátíð­ar­höld­unum er lokið og DJ Mar­geir er búinn að pakka saman græj­unum á bið­stof­unni. Við pabbi erum svo að skoða að fram­leiða pung­háls­skrautið – og láta 12 krón­ur, jafn­vel meira (ég veit, við erum klllll­likk­uð) renna til Krabba­meins­fé­lags­ins af hverjum seldum pung. Restin fer svo í okkar eig­ins pyngju.