Í For­eign Policy (FP), virtu riti um alþjóða­stjórn­mál, var á dög­unum fjallað ítar­lega um þá ógn sem hefur magn­ast upp frá því Don­ald J. Trump, Banda­ríkja­for­seti, tók við stjórn­ar­taumunum í byrjun árs.

Hætt­una á kjarn­orku­stríði.

Sam­kvæmt því sem í FP er skrifað þá eru nokkur ríki í Banda­ríkj­unum þegar farin að und­ir­búa sig vegna mögu­legrar árásar Norð­ur­-Kóreu með kjarn­orku­sprengju á Banda­rík­in. Í Kali­forníu, fjöl­menn­asta ríki Banda­ríkj­anna með 38 millj­ónir íbúa, hefur nákvæmum leið­bein­ingum verið útdeilt til lög­reglu og ýmissa sam­taka, sem koma að hjálp­ar­starfi þegar mikla vá ber að. Svo dæmi sé tek­ið.

Nið­ur­læg­ingin er algjör

Það sem er hins vegar verst er að út á við, virkar Banda­ríkja­stjórn gjör­sam­lega nið­ur­lægð vegna van­hæfis for­set­ans, og óyf­ir­veg­aðrar nálg­unar að flóknu máli. Útaf fyrir sig má líta á það sem árangur und­an­far­inna ára­tuga að það hafi tek­ist að koma í veg fyrir alvar­leg stríðs­á­tök á Kóreu­skaga, með til­heyr­andi nei­kvæðum afleið­ingum fyrir heim­inn allan, því ekki hefur vantað hót­anir og ógn­andi til­burði frá stjórn­völdum í Norð­ur­-Kóreu.

Það sem mestu hefur skipt - fyrir utan aðgerðir sem við heyrum lík­lega aldrei af - er að alþjóða­sam­fé­lagið hefur reynt að halda uppi virku sam­tali um sam­stilltar aðgerðir og þar hefur yfir­veguð nálgun verið leið­ar­stef, meðal ann­ars í for­seta­tíð Barack Obama. 

Þetta var meira að segja ofar­lega á for­gangs­lista hins ann­ars her­skáa George W. Bush Banda­ríkja­for­seta, en for­seta­tíð hans lit­að­ist veru­lega af við­brögðum við árásinni á tví­bura­t­urn­anna 11. sept­em­ber 2001. Sagan dæmir þau við­brögð nú þegar ekki vel, og hefur Bush sjálfur sagt að margt þar sem gert var hafi verið rangt eða ekki nægi­lega ígrund­að.

Gerir illt verra

Shinzo Abe, for­sæt­is­ráð­herra Jap­ans, er sá leið­togi sem hefur talað með hvað mestum ákafa fyrir því, að stillt sé til friðar á Kóreu­skaga. Engan skal undra, enda hafa til­raunir Norð­ur­-Kóreu með lang­drægar flaugar ógnað beint íbúum á japönsku land­svæði en á dög­unum fór loft­varn­ar­kerfi á þremum svæðum í Japan í gang og var fólk beðið um að koma sér niður í kjall­ara og í skjól hið snarasta. Eitt­hvað sem maður hefur helst séð í bíó­mynd­um.

Það er erfitt að gera sér í hug­ar­lund, hvað fer um huga þjóð­ar­leið­toga, þar sem staðan er þessi. Þegar ógnin er raun­veru­leg. Abe hefur beitt öllum þeim þrýst­ingi sem hann get­ur, til að krefj­ast þess að unnið verði gegn Kim Jong Un, leið­toga Norð­ur­-Kóreu, og hern­að­ar­brölti hans.

Tíu mán­uðir af nið­ur­læg­ingu

Trump hefur tek­ist það sem var reyndar nokkuð fyr­ir­sjá­an­legt, sem er að stuðla að mik­illi sundr­ungu á alþjóða­vett­vangi með glanna­legum og yfir­borðs­kenndum yfir­lýs­ing­um. Ýmis fyr­ir­tæki í banda­rísku efna­hags­lífi hafa bent á að ímynd Banda­ríkj­anna sé á hraðri leið í ræsið með tali for­set­ans. Nú síð­ast var hann opin­ber­lega að skora á utan­rík­is­ráð­herrann, Rex Tiller­son, að fara í greind­ar­próf með sér.

Má þar nefna var­úð­ar­orð fyr­ir­tækja í ferða­þjón­ustu í Banda­ríkj­un­um, en dregið hefur úr heim­sóknum um 4,2 pró­sent til Banda­ríkj­anna frá því Trump tók við. Þetta skýtur að mörgu leyti skökku við, því um margt - þrátt fyrir sögu­legan óróa í stjórn­mál­unum - þá hefur staða efna­hags­mála í Banda­ríkj­unum verið að batna jafnt og þétt allt frá árinu 2010.

Alþjóð­leg áhrif

Það er bless­un­ar­lega full snemmt, að velta fyrir sér hver geta orðið efna­hags­leg áhrif af því, ef til átaka kemur á Kóreu­skaga með beinni þátt­töku Banda­ríkja­hers. Það yrðu alltaf pólaríser­andi átök út á við, með Norð­ur­-Kóreu og Banda­ríkin í aðal­hlut­verk­um, þó aðrar þjóðir kæmu að.

Það segir hins vegar sína sögu, að ein­stök ríki Banda­ríkj­anna séu farin að búa sig undir átök, stríð og skelf­ingu. Fag­tíma­rit eru farin að fjalla um yfir­gengi­lega van­hæfni Trumps sem beina ógn við heims­frið­inn, þar sem hann virð­ist skorta yfir­veg­un, sam­skipta­hæfi­leika og yfir­sýn. Eitt­hvað sem er ekki boð­legt valda­mesta stjórn­mála­manni ver­ald­ar.

Þetta er mikið umhugs­un­ar­efni, svo ekki sé meira sagt.

Nýleg dæmi um hvernig stríðs­á­tök geta haft áhrif á gang efna­hags­mála hjá þjóðum sem eru knúin áfram af ferð­þjón­ustu, ekki síst, má sjá við Mið­jarð­ar­haf í kjöl­far arab­íska vors­ins 2011.

Eng­inn er eyland

Þá hrundu tug­millj­óna ferða­manna­staðir með til­heyr­andi alvar­legum efna­hags­legum afleið­ingum fyrir þjóð­ir, og ein­stök svæði innan þeirra (sem eru miklu fjöl­menn­ari en Ísland, mörg hver) sem voru tengd þeim, bæði beint og óbeint.

Ekk­ert stríð var hjá mörgum þess­ara svæða, en víð­tæk hræðsla við ferða­lög og breyt­ingar á skipu­lagi ferða­skrif­stofa og flug­fé­laga, geta verið stórt og mikið mál í þessu sam­hengi.

Hver veit nema að áhug­inn á Íslandi hafi glæðst við þessar miklu breyt­ingar þarna eftir 2011, þegar breyta þurfti ferða­plönum hjá tug­millj­ónum manna á til­tölu­lega skömmum tíma vegna stríðs­á­taka og ófrið­ar.

En þetta er fyrst og síð­ast nefnt hér, sem dæmi um hversu mikil óvissa er fyrir hendi, í hinu efna­hags­lega gang­verki, þegar stríðs­á­tök brjót­ast út. 

Óút­reikn­an­legir menn

Ég hef fylgst nokkuð vel með umræðum um spenn­una á Kóreu­skaga und­an­farin miss­eri. Fróð­legt var að heyra sjón­ar­mið þeirra sem starfa á alþjóða­mála­deild (For­eign Affairs) Seattle Times, þegar ég fór þangað á dög­un­um, eins og ég minnt­ist á um dag­inn.

Áhyggj­urnar af því að stríð geti brot­ist út eru raun­veru­legar og áhyggj­urnar snúa jafn mikið að Trump og Kim Jong Un, eins og ég skildi þá sem fylgj­ast með þessu úr nálægð og hafa góða heim­ild­ar­menn innan banda­ríska stjórn­kerf­is­ins og í þing­inu. Óút­reikn­an­legir stjórn­ar­herr­ar, sem til­búnir eru að svífast einskis, og láta fúk­yrða­flaum fljóta með um leið og ákvörðun er tek­in. Þetta hljómar ekki sem senni­leg lýs­ing þegar Banda­ríkja­for­seti á hlut, en svona er þetta nú samt.