„Sveitarstjórnum ber að tryggja jafnrétti kynja og jafnræði allra íbúa,“ segir í stefnuskrá VG á Akureyri. Við leggjum til nokkrar aðgerðir til að bæta jafnrétti í sveitarfélaginu og þar má til dæmis nefna að við viljum stuðla að jöfnuði kynja þegar kemur að náms- og starfsvali. Mörgum sem þetta lesa dettur fyrst í hug að við viljum efla aðgengi kvenna að námi og störfum sem nú eru meira sótt af körlum, ég get sem dæmi nefnt ýmsar iðn- og tæknigreinar. En hvað með hina hliðina? Hvernig snýr þessi stefna að jafnréttisbaráttu karla?
Ég heyri marga karlmenn tala um að þeir njóti ekki réttlætis þegar ósætti kemur upp milli foreldra um jafna þátttöku í lífi barna eftir skilnað foreldra og þess vegna finnst mér mikilvægt að ræða jafnréttismálin hér út frá sjónarmiði karla.
Íhaldssöm kynjaviðhorf móta líf okkar allra ennþá í allt of miklum mæli. Hugmyndir um að karlar séu ekki nógu natnir eða hafi minni hæfileika til umönnunar eru því miður víða ráðandi. Það sem viðheldur þessari mýtu eru úreltar staðalímyndir um að karlar eigi að vera stórir, sterkir, tilfinningabældir og fjárhagslegir ábyrgðarmenn sinnar fjölskyldu.
Sem betur fer eru viðhorf karlmanna til sjálfrar sín að breytast á ógnar hraða og þeir eru farnir að hafa hærra um að krefjast breytinga og vinna að eigin hagsmunum gegn kynjakerfinu. Það er afar mikilvægur liður í jafnréttisbaráttunni því það er alveg ljóst að karlar eru mjög undir hælnum á kynjakerfinu –bara öðruvísi en konur. Það hallar á stráka í skólakerfinu, karlar eru líklegri til að verða fíklar, eru líklegri til að svipta sig lífi, líklegri til að sitja í fangelsi og svo mætti lengi telja. Það er því alltaf fleirum og fleirum ljóst að aldagamla kynjakerfið verður að fara að víkja.
Karlar eiga að hafa frelsi til að velja sér störf eftir því hvað þá langar til að gera en ekki eftir úreltum hugmyndum um hvað þeir eigi að gera. Þeir eiga að hafa frelsi til að velja sér áhugamál. Þeir eiga að hafa frelsi til að hafa og sýna allskonar tilfinningar án þess að það sé sérstakt tiltökumál. Þetta er þó ekki eins einfalt og það hljómar. Það hefur jafnréttisbaráttan aldrei verið.
Við þurfum að breyta staðalmyndum um kyn. Það þekkjum við mjög vel úr jafnréttisbaráttu síðustu 100 ára að getur verið mjög langdregið ferli og að grípa þarf til sértækra aðgerða til þess.
Það þarf að veita báðum foreldrum jafn langt fæðingarorlof og það þarf að stytta vinnuviku karla. Á vinnumarkaðinum er mikil pressa á karlmenn um að vinna langa vinnuviku og samkvæmt tölum frá Hagstofunni vinna karlmenn að meðaltali 43 klst. á viku á meðan konur vinna að meðaltali 36 klst. Þetta gerir það að verkum að karlar hafa ekki sömu tækifæri til að sinna heimili og börnum.
Ein af mikilvægustu aðgerðunum er að afnema kynjaskiptingu á vinnumarkaði og fjarlægja kynbundin launamun –jafnt óútskýrðan sem útskýrðan. Þegar fjárhagslegt jafnrétti næst verður mun auðveldara að breyta þeim viðhorfum og hugsunum sem okkur öllum er innrætt frá fyrsta degi okkar lífs um getu og möguleika karla og kvenna.
Mikilvægast í mínum huga er að muna að jafnréttisbaráttan er ekki barátta milli kynjanna heldur sameiginleg barátta okkar allra fyrir réttlátu samfélagi. Við verðum að komast upp úr hjólförum og víglínum og fara að tala meira saman um hvernig við breytum stóru kerfunum okkar eins og til dæmis réttarkerfinu og beitum því í þágu réttlætis fyrir alla.
Höfundur er bæjarfulltrúi og skipar 1. sæti á lista Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs á Akureyri
