Í kjöl­far hruns­ins 2008 var ráð­ist í verk­efnið Inspired by Iceland sem hafði það að mark­miði að fjölga ferða­mönnum einkum utan hefð­bund­ins ferða­manna­tíma. Íslands­stofa hafði veg og vanda af verk­efn­inu og setti rík­is­sjóður Íslands veru­legar upp­hæðir í það sem að stórum hluta fóru í mark­aðsá­tak sem keyrt var áfram á aug­lýs­ing­um. Her­ferð­in, sem að miklu leyti var unnin í sam­vinnu við aug­lýs­inga­stof­una Brook­lyn Brothers í New York og London, vann til ýmissa verð­launa en menn deila enn um það hvort hún hafi skilað því sem stefnt var að. Eld­gos og veik staða krón­unnar hafi mögu­lega haft þar meira að segja en aug­lýs­ingar í neð­an­jarð­ar­lest­ar­kerfum stór­borg­anna. En auð­vitað studdi þetta mark­aðsá­tak við og hjálp­aði en spurn­ingin er hvort ekki hefði mátt nýta pen­ing­ana bet­ur. 

Fyrir hrunið 2008 þá fengu margir Íslend­ingar þá flugu í höf­uðið að við værum bestu banka­menn í heimi. Hér væri að rísa fjár­mála­mið­stöð hins vest­ræna heims eða í það minnsta eitt af stærstu úti­búum fjár­mála­mark­að­anna. Þjóð sem hafði stærstan hluta 20. ald­ar­innar búið við höft, óða­verð­bólgu, helm­inga­skipta­kerfi stjórn­mála­flokka og gjald­miðil sem fallið hafði í gengi um 99,5% frá árinu 1930 átti að eiga bestu banka­menn heims­ins rétt tveimur til fjórum árum eftir að bank­arnir voru einka­vina­vædd­ir. Gull­gerð­ar­meist­arar eru ekki til og þegar ein­hver telur sig hafa fundið upp­skrift­ina ber að var­ast hana með öllu. Enda kom það á dag­inn og bestu banka­menn heims­ins í gær urðu að þeim allra léleg­ustu í dag. 

Undirritaður starf­aði á þessum tíma sem fram­kvæmda­stjóri Iceland Airwa­ves og tal­aði fyrir daufum eyrum um að nota efni­við­inn sem menn­ing og listir gátu af sér við mark­aðs­setn­ingu lands­ins. Hug­myndin var að halda við­burði erlendis þar sem lagt væri í verk­efnið marg­falt meira fjár­magn en áður hafði verið gert. Hugsa um að ná til þess fólks sem tæki við sem ráð­andi stétt innan sinna landa eftir ára­tug eða svo. Tæki­færin væru til staðar – það þyrfti bara að grípa þau. Þeir fáu við­burðir sem haldnir voru í þessum til­gangi leiddu til mik­illar fjöl­miðlaum­fjöll­unar og land­kynn­ingar fyrir til­tölu­lega lít­inn kostn­að. Þetta fólk kom hingað í skipu­legar ferðir til þess að drekka í sig menn­ingu t.a.m. á Iceland Airwa­ves hátíð­ina o.fl. slíka við­burði. En því miður þá var þessi leið ekki farin og fljót­lega breytt­ist sam­setn­ing ferða­manna sem hingað kom og mass­inn tók yfir. Ósjálf­bærni ein­kenndi greinina og allt var þanið í botn. Nú er svo komin alvar­leg­asta kreppa heims­ins frá krepp­unni miklu 1929 jafn­vel dýpri – það á bara eftir að koma í ljós. 

Covid-19 hefur sett sam­fé­lög heims­ins í hálf­gerða kyrr­stöðu. Það þrengir veru­lega að og fyr­ir­tæki jafnt sem ein­stak­lingar sjá fram á fjár­hags­lega erf­ið­leika og óvissu. Á Íslandi hefur far­ald­ur­inn nú þegar haft gríð­ar­legar afleið­ingar bæði fjár­hags­legar sem og sam­fé­lags­leg­ar. Ferða­þjón­ust­an, sem á síð­asta ári var orðin ein af megin stoðum hag­kerf­is­ins, er í veru­legum þreng­ing­um. En það eru fleiri greinar sem þannig er ástatt með. Tón­list­ar­menn og þeir sem starfa í kringum tón­list­ar­geir­ann urðu nán­ast tekju­lausir yfir nótt. Vor­ver­tíðin sem alla jafna er aðal­ver­tíð geirans var blásin af. Sum­arið virð­ist vera að fara sömu leið. Þannig var tón­list­ar­há­tíð­inni Secret Sol­stice frestað um eitt ár og út í heimi hafa Gla­ston­bury, Rosk­ilde festi­val, SXSW, Coachella, The Great Escape auk fjölda ann­arra hátíð verið frestað til hausts­ins eða til næsta árs. 

Núna er tæki­færi til að gera hlut­ina rétt. Nú þegar stjórn­völd sitja með hinum klass­ísku ráð­gjöfum sínum að skipu­leggja boðað mark­aðsá­tak fyrir Ísland og ferða­manna­iðn­að­inn megum við ekki falla aftur í Brook­lyn Brothers gryfj­una frá 2010. Gerum þetta að þessu sinni með það fyrir augum að nota það sem við eigum og hefur skilað okkur mestum hróðri langt út fyrir land­stein­ana. Það eru ekki banka­menn­irnir heldur menn­ing og list­ir. Höldum við­burði á vest­ur­strönd Banda­ríkj­anna, á aust­ur­strönd­inni og í mið­ríkj­un­um. Höldum við­burði í norður og suður Evr­ópu og höldum við­burði í Jap­an, Kína og Ástr­al­íu. Kynnum menn­ingu, list­ir, nýsköpun og nátt­úru lands­ins með þeim hætti sem aldrei hefur áður verið gert. Sláum með því margar flugur í ein höggi: Lista­menn fá vinnu, nýsköpun verður gef­inn frek­ari gaumur og land­kynn­ingin fær raun­veru­legt and­lit í stað gjald­þrota gervis hins liðna tíma. Fram­tíðin liggur í þessum raun­veru­legu verð­mætum þjóð­ar­innar sem við skulum nota á þessum tímum – það er eina leið­in. 

Höf­undur er fram­kvæmda­stjóri og tón­leika­hald­ari.