Lionel Messi, besti fót­bolta­maður heims­ins og lyk­il­mað­ur­ Barcelona og argentíska lands­liðs­ins, tók sæti í morgun í vitna­stúku í dóm­sal í Barcelona, þar sem hann og faðir hans Jorge þurftu að svara fyr­ir­ á­sak­anir um skatt­svik upp á rúm­lega fjórar millj­ónir evra, eða sem nemur um 560 millj­ónum króna. Hinn 28 ára gamli Messi segj­ast hvergi hafa komið nærri mál­inu. Sam­tals, með vöxt­um, nemur fjár­hæðin 4,7 millj­ónum evra.

Vissi ekk­ert

„Ég vissi ekk­ert um þetta, ég hugs­aði bara um fót­bolt­ann,“ ­sagði Messi, en vitna­leiðslur yfir honum voru aðeins í gangi í fimmtán mín­út­ur. Jorge faðir hans sagði svip­aða sögu. Nema hvað hann játti því að sjá um fjár­hags­leg mál­efni fyrir son sinn. Hann hefði hins vegar með engum hætti kom­ið að þeim fjár­mála­gjörn­ingum sem málið snýst um, sem eru skattaund­an­skot í gegn­um Belís og Úrug­væ, með hjálpa aflands­fé­laga.

Pen­ing­arnir sem ekki voru gefnir upp til skatts vor­u greiðslur vegna styrkt­ar- og aug­lýs­inga­samn­ingar (image rights) Lionel Messi, á ár­unum 2007 til 2009. Sam­tals námu þær 10,1 millj­ónum evra, um 1,4 millj­örð­u­m króna. Þetta voru meðal ann­ars greiðslur frá Pepsi, Procto & Gamble og A­di­di­as.

Feðgarnir ábyrgir

Skatta­yf­ir­völd á Spáni telja Messi feðga vera ábyrga fyr­ir­ skattsvik­un­um, en Jorge bauðst árið 2013 til þess að greiða yfir­völd­um sátta­greiðslu upp á fimm millj­ónir evra. Þeir greiddu fjár­hæð­ina að lok­um. Sú greiðsla er ekki til þess fallin að styrkja stöðu þeirra feðga, og hafa ­yf­ir­völd á Spáni frekar litið á það sem stað­fest­ingu á sekt þeirra. Hins veg­ar ­gæti mögu­lega refs­ing verið mild­ari fyrir vik­ið, en miðað við refsiramma lag­anna sem um ræðir getur fang­els­is­vist ekki orðið lengri en tvö ár.

En hvers vegna er þetta mál viða­mikið og jafn­vel talið ­próf­steinn á rétt­ar­kerfi Spán­ar? Hið aug­ljósa er að benda á að spjótin beinist að einum þekktasta íþrótta­manna ver­ald­ar. En það er ekki síður efna­hags­leg­i veru­leiki Spánar sem þarf að horfa til í þessu sam­hengi. Atvinnu­leysi hef­ur verið meira 20 pró­sent í land­inu und­an­farin ár, og hjá ungu fólki hefur það ver­ið ­yfir 40 pró­sent. Skuldir sliga sveit­ar­fé­lög um allt land­ið, og end­ur­skipu­lagn­ing banka­kerf­is­ins, eftir fjár­málakrepp­una á árunum 2007 til 2009 – á sömu árum og Messi feðgar eru sak­aðir um að hafa verið að skjóta und­an­ skatti – hefur verið kostn­að­ar­söm.

Alvar­legur und­ir­tónn

Í árferði eins og þessu, er það litið sér­stak­lega alvar­leg­um augum að skjóta undan skatti, og þegar upp­hæð­irnar eru jafn háar og í þessu ­máli, þá gætu hámarks­refs­ingar verið nýtt­ar. Þetta á ekki að líða, segja skatta­yf­ir­völd skýrri röddu.

En hver ber ábyrgð­ina, ef það eru ekki eig­end­ur fjár­magns­ins? Það bein­ist kast­ljósi að lög­fræði­stofu sem Jorge Messi réð til­ þess að aðstoða við skjala­vinnslu og samn­inga­gerð. Þeir sáu enn­fremur um ­eigna­stýr­ingu fyrir Messi. Þetta er lög­fræði­stofan Juárez Veci­ana, sem bræð­urn­ir Angel og Inigo Juárez stýra. Þeir bræður komu báðir fyrir rétt­inn í morg­un, og ­sögðu Lionel Messi ekki hafa haft neina vit­neskju um hvernig gengið var frá­ greiðsl­un­um. Sögðu þeir, að sam­skiptin hafi verið við Jor­ge, en ábyrgðin væri al­farið þeirra. Þeir telja að frá­gang­ur­inn á greiðsl­unum hafi verið í takt við al­þjóða­lög, og að málið sé því ekki á rökum reist. „Ég get ekki talað fyr­ir­ aðra sam­starfs­menn mína, en ég get stað­fest það að Lionel Messi kom ekki nálægt ­neinu af því sem hér um ræð­ir,“ sagði Inigo og lagði áherslu á mál sitt.

Dóms­nið­ur­staða í mál­inu mun liggja fyrir í sum­ar, en lög­fræð­ingar Messi klára að leggja fram rök­stuðn­ing í vörn hans á morg­un.