Íbúar Kristjaníu í Kaupmannahöfn eru þreyttir á þeim gífurlega fjölda ferðafólks sem leggur leið sína á svæðið. Þeir vilja leita leiða til að takmarka fjöldann, þeim líði eins og sýningargripum ,,við erum eins og apar í búri“ sagði einn íbúanna.
Í byrjun júlí árið 2012 keypti sjóðurinn ,,Fristaden Christiania“ flestar byggingar ásamt stærstum hluta svæðisins sem gengur undir nafninu Kristjanía af danska ríkinu. Þegar frá þessum kaupum var gengið voru 41 ár síðan hópur ungs fólks lagði undir sig þetta svæði, og nefndi Kristjaníu. Kristjaníusvæðið er samtals um 34 hektarar á stærð, þar voru, og eru, margar byggingar sem á sínum tíma tilheyrðu danska flotanum en ekki voru lengur í notkun og stóðu auðar. Á þessum tíma var mikill skortur á húsnæði í Kaupmannahöfn og margir tilbúnir að setjast að í þessu ,,fríríki“ eins og íbúarnir kusu að kalla það. Að lang stærstum hluta var það ungt fólk sem sá þarna leið til að komast yfir húsnæði og margir þeirra sem settust að í Kristjaníu í upphafi búa þar enn og eru nú, eins og gefur að skilja, orðnir nokkuð við aldur.
Öðruvísi
Frá upphafi var margt í Kristjaníu með öðrum hætti en annars staðar í Kaupmannahöfn og reyndar þótt víðar væri leitað, lífstakturinn var annar. Á árunum um og eftir 1970 var hassneysla orðin all útbreidd og Kristjanía varð fljótlega eins konar ,,verslunarmiðstöð“ með þessa ólöglegu neysluvöru. Lögreglan skipti sér lítið af sölunni og túristar og heimamenn vissu að í ,,fríríkinu“ væri hægur vandi að verða sér úti um ,,grasið“. Þessi viðskipti voru frá upphafi að mestu takmörkuð við tiltekna götu ,,Pusher Street“.
Alla tíð umdeild
Kristjanía hefur alla tíð verið umdeild. Mörgum hefur þótt yfirvöld sýna ,,fríríkinu“ og íbúum þess langlundargeð, umborið margt sem ekki yrði liðið annars staðar. Aðrir hafa bent á að Kristjanía sé dæmi um fjölbreytileika lífsflórunnar og nauðsyn þess að í jurtagarði tilverunnar geti allur gróður þrifist. Íbúarnir í Kristjaníu eru um eitt þúsund talsins, það er nokkurn veginn sami fjöldi og var í upphafi.
Ýmsir stjórnmálamenn hafa alla tíð haft horn í síðu Kristjanittanna og sumir hafa talað um að ,,uppræta þetta hassbæli“ sem engin lög virðist gilda um. Þeir hafa þó verið fleiri sem líta á Kristjaníu sem kynlegan kvist, ef svo mætti að orði komast, og sömuleiðis bent á að þar búi ýmsir sem myndu falla illa inn í hið ,,venjulega“ borgarumhverfi. Með kaupsamningnum frá 1. júlí 2012 litu bæði borgaryfirvöld Kaupmannahafnar og ríkið, sem var eigandi landsins, svo á að þessum deilum um tilveru Kristjaníu væri lokið. Svæðið og allt yfirbragð þess yrði með svipuðum hætti og það hefur verið frá 1971 en á móti skuldbundu Kristjanittarnir sig til að hlíta ýmsum almennum reglum, svosem um íbúaskrásetningu, byggingareglugerðum o.s.frv. Nýr reiðhjólastígur var fyrir nokkru lagður þvert yfir hluta Kristjaníusvæðisins, lagning hans tengist nýrri hjóla- og göngubrú frá Nýhöfninni yfir á Kristjánshöfn og Amager. Kristjanittarnir voru mjög andsnúnir lagningu þessa stígs en borgaryfirvöld sátu fast við sinn keip. Stígurinn er mikil samgöngubót og um hann fara þúsundir á degi hverjum.
Ferðamennirnir og athyglin
Kristjanía hefur um langt árabil verið meðal þeirra staða sem flestir ferðamenn leggja leið sína til, þegar þeir koma til Kaupmannahafnar. Ferðamönnum í dönsku höfuðborginni hefur fjölgað mikið á allra síðustu árum og Kristjanía hefur ekki farið varhluta af þessari aukningu. Fáar hefðbundnar verslanir eru á Kristjaníusvæðinu og ekki margir veitingastaðir og kaffihús. Hasssalan er enn til staðar í Pusher Street, þrátt fyrir að oft hafi verið reynt að uppræta hana, en sú sala er að mestu bundin við ,,fastakúnna“ en ekki ferðamenn. Tekjur af ferðamönnum eru því takmarkaðar, þeir rölta um svæðið, virða fyrir sér mannlífið og fara svo. Ekki eru til áreiðanlegar tölur um fjölda þeirra sem árlega koma á Kristjaníusvæðið, síðasta skipulagða talning fór fram árið 2011, þá voru gestirnir um 600 þúsund og þeim hefur fjölgað mikið síðan.
Eins og apar í búri
Þótt íbúar Kristjaníu séu vanir mikilli umferð gangandi fólks á svæðinu er nú svo komið að þeim blöskrar. Stórum skemmtiferðaskipum sem koma til Kaupmannahafnar hefur fjölgað mikið og farþegarnir fara í stórum hópum um borgina og meðal viðkomustaðanna er Kristjanía. Nokkuð hefur borið á því að ferðamenn telji Kristjaníu vera eins konar deild í Þjóðminjasafninu og leyfilegt sé að fara inn á heimili fólks á svæðinu. Johannes Brand, sem býr í Kristjaníu sagði í viðtali við eitt dönsku blaðanna að hann hefði skroppið út í garð til að hengja upp þvott, útidyrnar hefðu staðið opnar. Þegar hann kom til baka var ókunnugt par að litast um í stofunni ,,fólkið hélt að þetta væri allt í lagi, og spurði hvort þetta hús væri ekki hluti af safninu“ sagði Johannes Brand. ,,Manni líður dálítið eins og apa í búri“.
Building 'a society from scratch' in Denmark https://t.co/8I6WDytjjN
— Mark Richardson (@ictedservices) October 21, 2017
Hvað er til ráða?
Talsmenn íbúa Kristjaníu eiga nú í viðræðum við borgaryfirvöld í Kaupmannahöfn og stjórnendur fyrirtækja í ferðaþjónustu um leiðir til úrbóta. Engar ákvarðanir liggja fyrir en margar hugmyndir hafa komið fram. Ein þeirra er sú að Kristjanittarnir sjálfir sjái í auknum mæli um leiðsögn hópa á svæðinu. Einn talsmanna íbúanna sagði í viðtali við dagblaðið Information að Kristjanía yrði að sjálfsögðu öllum opin, eins og verið hefði, það væri grundvallaratriði. ,,Allt annað er spurning um skipulag. Við viljum gjarna takmarka ferðamannafjöldann, það er hægara sagt en gert, en við getum kannski stjórnað þessu betur“ sagði þessi talsmaður.
