Vígi þjóðernispopúlista stendur traust
Eftir nýyfirstaðnar kosningar í Ungverjalandi er ljóst að þjóðernispopúlismi er ekki á undanhaldi í Evrópu. Viktor Orban, forsætisráðherra Ungverjalands, hefur sýnt það og sannað að útlendingaandúð og hægri-öfga skoðanir eiga upp á pallborðið hjá almenningi.
Mikið umrót hefur verið í Evrópu undanfarin ár og hafa þjóðernisflokkar víðs vegar um álfuna skotið upp kollinum. Ljóst er að blikur eru á lofti og víða um lönd hafa þjóðernispopúlistar sótt í sig veðrið. Nærtækast er að benda á úrslit kosninga á Ítalíu í mars síðastliðnum og í Austurríki í desember á síðasta ári. Í báðum tilfellum báru hægri-öfga flokkar sigur úr býtum.
Nýjasta dæmið um þessa þróun er þó nýafstaðnar kosningar í Ungverjalandi en forsætisráðherrann, Viktor Orban, hefur tryggt sér þriðja kjörtímabilið í röð. Hann er alræmdur fyrir ummæli sín um innflytjendur og telja margir að lýðræðinu sé hreinlega ógnað í landinu eftir að hann komst til valda. Hægri-öfga flokkar í Frakklandi, Hollandi og víðar hafa mært innflytjendastefnu Orbans og tekið hana sér til fyrirmyndar.
Yfirvöld í Þýskalandi töldu að ekki væri öruggt fyrir flóttafólk að snúa til baka til Ungverjalands síðastliðið sumar. Aðstæður fólksins þar eru sagðar bagalegar en flóttamannabúðirnar eru girtar af og er það ekki frjálst ferða sinna. Háar girðingar hafa sömuleiðis verið reistar á landamærunum við nágrannaríki.
Fyrsta ríkið austan Járntjaldsins til að taka upp lýðræði
Í Ungverjalandi búa tæplega 10 milljónir manna en það er ríki í Mið-Evrópu, rétt austan Alpafjalla. Landið var fyrsta austurevrópska ríkið til að ganga í NATO árið 1999. Fimm árum síðar fékk það inngöngu í Evrópusambandið. Forseti Ungverjalands er kosinn af þinginu í fimm ár og gegnir aðallega táknrænu sameiningarhlutverki. Raunverulegt framkvæmdarvald er í höndum forsætisráðherra og ríkisstjórnar.
Landið var fyrsta ríkið austan Járntjaldsins sem tók upp lýðræðislega stjórnskipan í kjölfar mikilla mótmæla árið 1988. Þá var fjölflokkakerfi tekið upp og stéttarfélög og aðrar stofnanir fengu að starfa. Í október árið 1989 var kommúnistaflokkur landsins leystur upp og gaddavírsgirðing milli Ungverjalands og Austurríkis fjarlægð. Þetta gerði borgurum Austur-Þýskalands kleift að ferðast gegnum Ungverjaland til Austurríkis og Vestur-Þýskalands sem átti þátt í hruni kommúnistaríkisins Austur-Þýskalands. Árið 1990 voru haldnar frjálsar kosningar í Ungverjalandi en það er einmitt árið sem núverandi forsætisráðherra komst fyrst inn á þing.
Næstyngsti forsætisráðherra Ungverjalands
Viktor Mihály Orban fæddist í bænum Székesfehérvár í Ungverjalandi árið 1963 en hann er elstur þriggja bræðra. Hann lagði stund á nám í lögfræði þar sem hann lauk meistaragráðu frá Eötvös Loránd-háskólanum í Búdapest með ritgerð um samstöðuhreyfingu Lech Walesa í Póllandi. Hann stundaði jafnframt nám við Oxford-háskólann í stjórnmálafræði en hætti í námi árið 1990 til að snúa sér að stjórnmálum í heimalandinu.
Hann varð forsætisráðherra árið 1998, aðeins 35 ára að aldri, en hann var næstyngstur Ungverja til að gegna því embætti. Undir hans stjórn gekk Ungverjaland í NATO. Töluverðar breytingar má sjá á stefnu Orbans og flokks hans Fidesz frá þessum tíma. Hann var í fyrstu frjálslyndur og evrópusinnaður flokkur en varð síðar mun þjóðernissinnaðri. Núgildandi stefna flokksins ber þess glögg merki.
Líkti innflytjendum við sníkjudýr
Flokkur Orbans fékk flest atkvæði í kosningunum í landinu síðastliðinn sunnudag, eins og fyrr segir, og fékk hann tvo þriðju af þingsætum eða tæplega 50 prósent atkvæða.
Kjörsókn var 69 prósent en Orban talaði fyrir því að Ungverjaland myndi verja gildi sín fyrir innflytjendum og Evrópusambandinu. Hann talaði eindregið gegn nánari Evrópusamvinnu á lokametrum kosningabaráttunnar og líkti flóttafólki og innflytjendum við sníkjudýr, sem ættu ekki að vera velkomin í ungverska menningu.
Alvaldur í ríki sínu
Enginn flokkur eða stjórnmálamaður í kosningunum í Ungverjalandi komst nærri því að ógna stöðu Orbans á hinu pólitíska sviði. Flokkur hans bætti við sig fylgi og helsti andstæðingurinn missti 10 sæti á þingi. Yfirburðir Fidesz hafa þó mögulega eitthvað með pólitíska einræðistilburði hans að gera. Athygli vakti þegar yfirvöld undir hans stjórn breyttu stjórnarskránni árið 2012 sem hafði þær afleiðingar að Orban og flokkurinn treystust í sessi. Dæmi um þetta er að ákvæði í nýju stjórnarskránni hljómar á þá leið að ekki er lengur leyfilegt að há kosningabaráttu í öðrum miðlum en ríkismiðlum.
Kjörtímabilið sem er að hefjast verður hans fjórða við völd og hið þriðja í röð. Því verður ekki annað sagt en að Ungverjar séu búnir að taka afgerandi afstöðu í samskiptum við innflytjendur og málefni tengd þeim. Svipaða stemningu má sjá í fleiri löndum í Evrópu. Andstaða við þessi sjónarmið er vissulega til staðar innan Ungverjalands en Viktor Orban heldur sínu striki og tryggir áfram völd sín í einu af elstu ríkjum Evrópu.
Lesa
-
11. janúar 2023Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
-
10. janúar 2023Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
-
10. janúar 2023Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
-
8. janúar 2023Lífeyrissjóðir hafa ekki lánað meira verðtryggt á einum mánuði frá því fyrir faraldur
-
8. janúar 2023Sögulegur en dýrkeyptur kosningasigur þingforsetans
-
7. janúar 2023BDSM-félagið fagnar því að loksins eigi að afnema klámbann
-
7. janúar 2023Litlu fjölmiðlarnir með eldspýturnar
-
7. janúar 2023Með hverjum stendur þú?
-
6. janúar 2023Tíu stærstu útgerðirnar halda á 56 prósent af öllum kvóta
-
6. janúar 2023Guðrún Hafsteinsdóttir segist taka við dómsmálaráðuneytinu í mars
