Fjar­skipta­sjóður og Farice ehf. und­ir­rit­uðu 21. des­em­ber síð­ast­lið­inn þjón­ustu­samn­ing vegna árs­ins 2019 en félagið á og rekur fjar­skipta­sæ­streng­ina FARICE-1 og DAN­ICE sem tengja Ísland við Evr­ópu.

Þetta kemur fram í frétt sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðu­neyt­is­ins.

Með samn­ingnum tekur Farice að sér meðal ann­ars und­ir­bún­ing og fram­kvæmd botn­rann­sókna sem eru nauð­syn­legur þáttur í und­ir­bún­ingi lagn­ingar á nýjum fjar­skipta­sæ­streng milli Íslands og Evr­ópu.

Vinna við und­ir­bún­ing verk­efn­is­ins er þegar haf­in. Gert er ráð fyrir að rann­sókn­ar­skip ljúki kort­lagn­ingu sjáv­ar­botns síðla sum­ars með það fyrir augum að heild­stæð nið­ur­staða rann­sókn­ar­innar liggi fyrir fljót­lega í kjöl­far­ið.

Vinna sér­fræð­inga Farice felst meðal ann­ars í því að leita eft­ir, meta og nýta eftir atvikum fyr­ir­liggj­andi upp­lýs­ingar og gögn sem flýtt geta fram­kvæmd verk­efn­is­ins og stuðlað að hag­kvæmni.

Ekki hefur verið tekin ákvörðun um næstu skref að botn­rann­sóknum lokn­um, segir í frétt­inni. Þá kemur fram hjá ráðu­neyt­inu að einka­að­ilar hafi um langt ára­bil kynnt áform um lagn­ingu á sæstrengjum hingað til lands án þess að slíkum áformum hafi verið hrint í fram­kvæmd.

FARICE-1 lagður sum­arið 2003

Á vef­síðu Farice ehf. kemur fram að fyr­ir­tækið hafi verið stofnað form­lega í nóv­em­ber 2002 af nokkrum fjar­skipta­fyr­ir­tækjum á Íslandi og í Fær­eyjum en íslenska ríkið tók einnig þátt í stofnun fyr­ir­tæks­ins. Hlutur íslenskra aðila var 80 pró­sent en Fær­ey­inga 20 pró­sent. Til­gangur fyr­ir­tæks­ins var að leggja sæstreng sem síðar fékk nafnið FARICE-1 sem lagður var sum­arið 2003 og fór form­lega í rekstur í jan­úar árið 2004. 

Fimm árum síðar lagði fyr­ir­tækið DAN­ICE sæstreng­inn til Dan­merk­ur. Fyr­ir­tækið sem fær nafn sitt af Fær­eyjum og Íslandi er nú langstærsti aðil­inn í sölu á sam­böndum milli Íslands og útlanda, segir á vef­síðu þeirra. „Við­skipta­vinir eru fjar­skipta­fyr­ir­tæki hvers­konar og stærri við­skipta­vinir gagna­vera. Farice ehf. starfar þannig á heild­sölu­mark­aði þegar kemur að íslenska mark­aðn­um.“

Ísland með einn sæstreng tengdan land­inu 2002

Ísland var ein­ungis með einn sæstreng CANTA­T-3 tengdan land­inu árið 2002 þegar fyr­ir­tækið Farice hf. var stofn­að. Til vara voru gervi­hnatta­sam­bönd sem lá fyrir að réðu ekki lengur við þann gagna­hraða sem lands­menn þurftu né full­nægðu kröfum um flutn­ings­seink­un. CANTA­T-3 fór í rekstur 1994 og var fyrsti og jafn­framt síð­asti atl­ants­hafs­streng­ur­inn sem not­aði SDH tækni og var með raf­mögn­urum á leið­inni í stað ljós­magn­ara sem eru nú alls­ráð­andi og komu fram á sjón­ar­sviðið 1998 til 1999. Sú aðferð er í grund­vall­at­riðum enn notuð á sama hátt og var bylt­ing sem gerði raf­magn­ara úrelta, sam­kvæmt Farice.

Sím­inn hafði hafið und­ir­bún­ings­vinnu að nýjum sæstreng árið 2000 einir og sér. Í því skyni að fá fleiri hags­muna­að­ila að verk­efn­inu var PWC Consulting fengið til að verk­efna­stýra und­ir­bún­ingi. Nýi streng­ur­inn sem fékk nafnið FARICE-1 var lagður frá Seyð­is­firði á Íslandi til Dunnet Bay í Skotlandi með auka­grein til Funn­ings­fjarðar í Fær­eyj­u­m. 

Þetta var fyrsti sæstreng­ur­inn sem var lagður frá Íslandi sem var meiri­hluta­eigu inn­lendra aðila þrátt fyrir að vera fjórði sæstreng­ur­inn frá upp­hafi. FARICE-1 sæstreng­ur­inn var form­lega opn­aður í jan­úar 2004. Upp­haf­leg hönnun gerði ráð fyrir að þetta væri strengur með 2x360 Gb/s hámarks­flutn­ings­getu. Upp­haf­leg virkjuð band­vídd var 2x10G­b/s­frá Íslandi til Dunnet Bay. 

Á vef­síðu Farice kemur enn fremur fram að miklar fram­farir í ljós­leið­ara­enda­bún­aði síðan 2003 hafi hins vegar marg­faldað getu FARICE-1 og lengt líf­tíma strengs­ins um mörg ár í við­bót. Strengur eins og FARICE-1 sé hann­aður til að lifa í 25 ár. 

Lengd FARICE-1 1205 km

Lengd FARICE-1 á beinni leið til Skotlands er 1205 kíló­metr­ar. Frá strengnum liggur 200 kíló­metra leið til Fær­eyja og er unnt að tengj­ast honum í Þórs­höfn. Nafn strengs­ins FARICE-1 bendir til þess að áform hafi verið uppi um að byggja FARICE-2, þ.e. annan streng með við­komu í Fær­eyj­um. Það varð ekki úr og Fær­ey­ingar byggðu árið 2008 eigin streng, sem kall­að­ist SHEFA-2, með við­komu í Hjaltland­sejum og Okn­eyjum til Banff í Skotlandi. Rekstur SHEFA-2 hefur ekki verið áfalla­laus, sam­kvæmt Farice, og ítrekað slitn­að, – einkum vegna fisk­veiða. Hafa Fær­ey­ingar þurft að end­ur­bæta útfærslu hans síð­ar. 

Í jan­úar 2007 hófst form­legur und­ir­bún­ingur að næsta sæstreng Íslend­inga. Skip­aður var stýri­hópur og verk­efn­is­stjóri ráð­inn til verks­ins. Ítrek­aðar bil­anir í CANTA­T-3 og fyr­ir­séður skortur á flutn­ings­getu hans ásamt auknum kröfum íslenska sam­fé­lags­ins til áreið­an­legra gagna­teng­inga kall­aði á úrbæt­ur. 

Eftir að nokkrar til­lögur að leið­ar­vali lágu fyrir í skýrslu í apríl 2007 hófst næsti fasi verk­efn­is­ins á þann hátt að fyr­ir­tækið Farice ehf. tók form­lega yfir verk­efnið eða rétt­ara sagt fyr­ir­tækið E-Farice ehf. sem var eign­ar­halds­fé­lag íslensku eig­end­anna að Farice ehf. Skoð­aðir voru lend­ing­ar­staðir á Írlandi, Bret­landi, Hollandi, þýska­landi og Dan­mörku. 

Nýi streng­ur­inn sem fékk nafnið DAN­ICE tók við af CANTA­T-3 á Íslandi þegar hann fór í rekstur haustið 2009 enda afkasta­geta CANTA­T-3 sem var 2x2,5 Gb/s orðin alltof lít­il.

DAN­ICE næstum því tvö­falt lengri

DAN­ICE liggur frá áður­nefndum stað í Dan­mörku til suð­ur­strandar Íslands, rétt austan við Vest­manna­eyj­ar. Lend­ing­ar­staður var val­inn með til­liti til lág­mörk­unar á áhættu í ljósi þess hvar fyrri strengur nam landi á Aust­fjörð­um. Var stað­setn­ing vand­lega valin í sam­starfi við jarð­vís­inda­menn og útgerða­fé­lög. Það þótti einnig nauð­syn­legt að færa hann nokkuð austan megin við Markár­fljót og einnig má sjá streng­inn taka beygju til vest­urs áður en hann tekur stefn­una í austur átt. Þetta var til að minnka hættu sem að til dæmis Kötlu­gos getur valdið vegna botns­kriða. 

Streng­ur­inn er 2304 kílómatra langur og er því nálægt tvö­falt lengri en FARICE-1. Hann er útbú­inn fjórum ljós­leið­ar­a­pör­um. Upp­haf­leg hámarks­flutn­ings­geta strengs­ins var 5120 Gb/s (5,1 Tb/s) og í upp­hafi voru 10x10G­b/s virkj­uð. Enda­bún­aður sem var frá Subcom hefur verið skipt út fyrir nýrri kyn­slóð bún­aðar frá CIENA. Streng­ur­inn er stækk­aður nú í skref­unum 1x100 Gb/s sem er svokölluð bylgju­lengd sem tekur 50GHz í tíðnirófi ljóss.

Lagn­ing DAN­ICE hófst í ágúst 2008 en ekki náð­ist að klára lagn­ingu vegna erf­iðra haust­veðra. Var því lagn­ingu frestað fram á sum­arið 2009. Um svipað leiti og DAN­ICE var lagður var Green­land Conn­ect streng­ur­inn lagður til Græn­lands og þaðan til Kanada. Hann er í eigu Tele Green­land. DAN­ICE streng­ur­inn er eins­konar fram­leng­ing á Green­land Conn­ect til Evr­ópu og samnýta strengirnir sömu kap­al­lend­ing­ar­stöð við Land­eyja­sand.

Heim­ild­ir: www.farice.is