Síð­ast­lið­inn þriðju­dag, 19. mars, kvað Hæsti­réttur Dan­merkur upp dóm í máli manns sem heit­ir Jimmi ­Levakovic. Ákæru­valdið hafði kraf­ist þess að honum yrði vísað úr landi en Hæsti­réttur hafn­aði þeirri kröfu en stað­festi tveggja ára fang­els­is­dóm.

Málið varð­aði inn­brot á heim­ili 66 ára gam­allar konu sem Jimmi mis­þyrmdi og rændi af henni 900 krónum (16 þús­und íslenskum). 

Brott­vísun úr landi hljómar sem ströng refs­ing fyrir inn­brot, lík­ams­árás og rán en hér kemur fleira til­. Jimmi ­Levakovic, sem er þrí­tugur að aldri er vel kunn­ugur dönskum rétt­ar­söl­um, hann hefur sam­tals í tutt­ugu og tvö skipti hlotið dóm fyr­ir­ ým­is­ ­konar afbrot. Einkum þjófn­aði og lík­ams­árás­ir. 

Þessi afbrota­fer­ill var ástæða þess að ákæru­valdið fór fram á að mann­inum yrði vísað úr landi, en Hæsti­réttur hafn­aði sem áður sagði þeirri kröfu. Nið­ur­stöð­una byggði Hæsti­réttur á regl­um  Mann­rétt­inda­sátt­mála Evr­ópu sem Dan­mörk er aðili að og hefur leitt í lög. 

Stjórn­mála­menn segja lögin gölluð

Margir danskir stjórn­mála­menn hafa í fjöl­miðlum tjáð sig um dóm Hæsta­rétt­ar. Trine Bram­sen, tals­maður Sós­í­alde­mókrata í dóms­mál­um, sagði í við­tali við dag­blað­ið BT: „það hlýtur eitt­hvað að vera að þegar erlendur rík­is­borg­ari getur hlotið tutt­ugu og tvo dóma og samt fengið að vera áfram í Dan­mörku.“ Na­ser K­hader tals­maður Íhalds­flokks­ins sagði að Hæsti­réttur gæfi lands­mönnum langt nef þegar ekki mætti vísa úr landi síbrota­manni sem ekki hefði lagt neitt til sam­fé­lags­ins. Christ­i­an Lang­ball­e ­þing­maður Danska þjóð­ar­flokks­ins gefur ekki mikið fyrir þessar yfir­lýs­ingar og sagði að

Þing­flokkar þess­ara tveggja þing­manna hefðu, snemma á síð­asta ári, greitt atkvæði gegn til­lögu Danska þjóð­ar­flokks­ins um að Danir fjar­lægðu ákvæði um rétt til fjöl­skyldu­lífs úr dönskum lög­um.  Til­lagan var felld á danska þing­in­u, ­Fol­ket­inget.

Fjöl­skyldu­á­kvæði bjarg­að­i Jimmi 

Í úrskurði Hæsta­réttar Dan­merkur kom fram að það væri laga­á­kvæðið um rétt til fjöl­skyldu­lífs sem hefðu ráðið því að Jimmi skuli ekki sendur úr land­i. Jimmi ­Levakovic er króat­ískur rík­is­borg­ari, giftur sænskri konu og á með henni þrjú börn sem líka eru sænskir rík­is­borg­ar­ar. Þrátt fyrir að Jimmi hafi króat­ískt rík­is­fang hefur hann ein­ungis einu sinni komið til Króa­tíu og talar ekki tungu­mál­ið. Það var sak­sókn­ari sem áfrýj­aði til Hæsta­réttar eftir að bæði Hér­aðs­dómur og Lands­réttur höfðu hafnað kröfu um að Jimmi ­Levakovic yrði vísað úr landi.

Ekki hafa allir úr ­Levakovic ­geng­inu (eins og danskir fjöl­miðlar kom­ast að orði) verið jafn heppnir því fjórum körlum úr fjöl­skyld­unni hefur verið vísað úr landi eftir að hafa hlotið marga refsi­dóma. Fjór­menn­ing­arn­ir, sem allir eru ein­hleyp­ir, hafa þó ekki farið lang­t.  Þeim hefur ein­ungis verið vísað úr landi í Dan­mörku, en ekki úr öðrum ríkjum Evr­ópu­sam­bands­ins, þeir hafa sest að í Sví­þjóð og geta ferð­ast til Dan­merkur þegar þeim sýn­ist.  

End­ur­tekið efni

Rök Hæsta­réttar í máli Jimmi eru þau sömu og réðu úrslitum í máli frænda hans, Gim­i ­Levakovic þegar mál hans var fyrir rétti í maí 2016. Gimi, sem er tæp­lega fimm­tug­ur, hefur búið í Dan­mörku frá barns­aldri, en for­eldrar hans sett­ust þar að árið 1972. Gimi hefur tutt­ugu og sjö sinnum hlotið dóm fyr­ir­ ým­is­ ­konar afbrot og sam­tals setið í grjót­inu í rúm átta ár. 

Fyrir þremur árum féll dómur í Hæsta­rétti Dan­merkur í máli gegn Gim­i ­Levakovic. Dóm­inn hafði Gimi hlotið fyrir vopna­burð og líf­láts­hót­an­ir. 

Áður en málið kom til kasta Hæsta­réttar hafði Hér­aðs­dómur (Bæj­ar­rétt­ur) í Næst­ved á Sjá­landi dæmt Gimi í tólf mán­aða fang­elsi og að honum skyldi vísað úr landi að afplánun lok­inni. Eystri-Lands­réttur sneri brott­vís­un­ar­dóm­inum við en lengdi fang­els­is­vist­ina í fimmtán mán­uði. Þessi við­snún­ingur vakti hörð við­brögð og sak­sókn­ari fór fram á að Hæsti­réttur tæki málið fyr­ir. Úrskurð­ar­nefnd, sem fjallar um slíkar beiðn­ir, sam­þykkti að málið færi fyrir Hæsta­rétt sem stað­festi að Gim­i ­Levakovic ­fengi áfram að búa í Dan­mörku. Rök­semdir Hæsta­réttar voru þær að Gimi hefði nær alla ævi búið í Dan­mörku, þótt hann væri ekki danskur ­rík­is­borg­ari og að hann ætt tvö ung börn sem hann hefði for­ræði yfir. Sömu rökin og í máli frænd­ans Jimmi. Þekktur laga­pró­fessor sagði í við­tali við Berl­ingske, árið 2016, að sú stað­reynd að Gimi ætti ung börn hefði ber­sýni­lega vegið þungt. Hæstiréttur hefði valið að fylgja þeirri stefnu sem Mann­rétt­inda­dóm­stóll­inn í Strass­borg hefði mark­að. Ef stjórn­mála­menn væru ósáttir við dóma Hæsta­réttar þurfi danska þingið að setja lög um túlkun Mann­rétt­inda­sátt­mál­ans. Það hafi þingið ekki gert. 

For­sæt­is­ráð­herra boð­aði laga­breyt­ingar

Dóm­ur­inn yfir Gim­i ­Levakovic í maí árið 2016 vakti mikla athygli. Fjöl­miðlar birtu við­töl við ráð­herra og þing­menn sem allir lýstu von­brigðum með nið­ur­stöð­una. Sumir sögðu Hæsta­rétt túlka lag­ara­mmann of þröngt, aðrir sögðu það fyrir neðan allar hellur að ekki sé nokkur leið að vísa úr landi erlendum rík­is­borg­ara, sem hefur kostað sam­fé­lagið millj­óna­tugi. Lars Løkk­e Rasmus­sen ­for­sæt­is­ráð­herra sagði þegar dóm­ur­inn lá fyrir að stjórnin myndi á haust­dögum leggja fram frum­varp sem tæki til mála af þessu tagi. Þeir haust­dagar eru enn ekki runnir upp eins og dóm­ur­inn í máli Jimmi ­Levakovic ­fyrir nokkrum dögum ber með sér. 

Í ára­tugi á fram­færi sam­fé­lags­ins

Þegar hjón­in Drusi og Ru­binka ­Levakovic komu til Dan­merkur í upp­hafi átt­unda ára­tugar síð­ustu aldar áttu þau sex börn, þar á meðal son­inn Gimi. Síðar bætt­ust þrjú börn við. Þeg­ar ­Levakovic hjónin komu til Dan­merk­ur, ásamt fleira fólki fengu þau, lögum sam­kvæmt, aðeins tíma­bundið leyfi til dvalar í land­inu. Þetta var í stjórn­ar­tíð Jens Ott­o Krag. Skömmu eftir að fólkið kom til lands­ins tók Anker Jørg­en­sen við emb­ætti for­sæt­is­ráð­herra og það var hann sem veitt­i ­Levakovic ­fjöl­skyld­unni ótíma­bundið land­vist­ar­leyfi, þótt slíkt stang­að­ist á við lög.

Fjöl­skyldan telur nú tæp­lega fimm­tíu manns. Eng­inn úr þessum hópi hefur lokið grunn­skóla né unnið laun­aða vinnu. Fjöl­skyldan hefur alla tíð verið á fram­færi hins opin­bera í Dan­mörku og hefur sam­tals þegið sem sam­svarar tæpum tveimur millj­örðum íslenskra króna til fram­færslu. Til að drýgja tekj­urnar hefur fjöl­skyldan stundað rán og grip­deild­ir. Sú iðja hefur leitt af sér marga fang­els­is­dóma og sumir úr fjöl­skyld­unni setið inni árum sam­an, með hlé­um.

Saga ­Levakovic ­fjöl­skyld­unn­ar, sem ætíð kallar sig Sígauna,  verður ekki rakin hér en áður hefur verið um hana fjallað í Kjarn­an­um. Í pistli sem hægt er að nálg­ast með að opna hlekk­inn hér til hliðar má lesa ítar­lega umfjöllun um þessa óvenju­legu fjöl­skyldu í Dan­mörku.