Gerðir eru skamm­tíma­samn­ingar vegna við­sjár­verðra aðstæðna í efna­hags­líf­inu sem birt­ast í mik­illi þenslu og hárri við­var­andi verð­bólgu, sem mælist nú 9,3 pró­sent. Mikil alþjóð­leg óvissa vegna stríðs­á­taka og ann­arrar svipt­inga vigta þar líka inn í.

Samn­ing­arnir eru fram­leng­ing á lífs­kjara­samn­ingnum sem gerður var í apríl 2014 og með því er við­ræðum um öll önnur atriði en launa­lið­inn frestað fram í næstu lotu við­ræðna, sem stefnt er að því að ljúka seint á næsta ári. Þá er von­ast til að verð­bólga verði farin að hjaðna veru­lega og því betri for­sendur til að semja til lengri tíma. 

Ríkið hækkar hús­næð­is­bætur

Til að liðka fyrir gerð samn­inga lögð stjórn­völd til ýmsar aðgerðir sem auka eiga ráð­stöf­un­arfé lág- og milli­tekju­hópa á Ísland­i. 

Þessar aðgerðir snúa að hús­næð­is­mál­um, hús­næð­is­stuðn­ingi og auknum barna­bót­um. Sumar þeirra hafa verið kynntar áður, en aðrar eru nýjar af nál­inni þótt þeirra hafi verið getið í stjórn­ar­sátt­mála. 

Á meðal end­ur­nýttra aðgerða eru upp­bygg­ing 35 þús­und íbúða á næsta ára­tug, en nýja bragð­efnið í þeim pakka er að 30 pró­sent þeirra verði hag­kvæmar og á við­ráð­an­legu verði og fimm pró­sent þeirra félags­leg­ar. Þá verður áfram unnið að stækkun almenna íbúða­kerf­is­ins, sem rekið er af óhagn­að­ar­drifnum leigu­fé­lög­um, og stofn­fram­lög til þeirra verða fjórir millj­arðar króna á  næsta ári. 

Hús­næð­is­bætur til leigj­enda verða hækk­aðar um 13,8 pró­sent í byrjun næsta árs og tekju­skerð­ing­ar­mörk hús­næð­is­bóta verða hækkuð um 7,4 pró­sent. Þetta kostar 1,1 millj­arð króna og eftir hækk­un­ina verða hús­næð­is­bætur alls 9,6 millj­arðar á næsta ári. Áætl­anir gera ráð fyrir að 16.800 heim­ili fái hús­næð­is­bætur á árinu 2023. 

Eigna­skerð­ing­ar­mörk í vaxta­bóta­kerf­inu hækka um 50 pró­sent í upp­hafi árs 2023 og  almenn heim­ild til nýt­ingar á sér­eign­ar­sparn­aði til kaupa á íbúð­ar­hús­næði til eigin nota eða ráð­stöf­unar inn á höf­uð­stól verður fram­lengd til árs­loka 2024

Þá á að taka fyr­ir­komu­lag sér­staks hús­næð­is­stuðn­ings og hús­næð­is­bóta til leigj­enda til skoð­unar á samn­ings­tím­anum með það að mark­miði að tryggja jafn­ræði og ein­falda kerfið fyrir leigj­end­ur. 

Nýtt barna­bóta­kerfi

Stóra nýja kerf­is­breyt­ingin sem kynnt er til leiks snýr að barna­bóta. Það er gert með því að ein­falda kerfið þar sem dregið er úr skerð­ingum og jað­ar­skattar af völdum barna­bóta verða lækk­að­ir. Þá verða teknar upp sam­tíma­greiðslur barna­bóta sem þýða að þær fara að greið­ast í síð­asta lagi fjórum mán­uðum eftir að barn fæð­ist í stað þess að bíða þurfi fram að næstu ára­mótum til að fá barna­bæt­ur. Þessi breyt­ing á að skila því að fjöl­skyldum sem fá barna­bætur fjölgað um 2.900. 

Heild­ar­fjár­hæð barna­bóta verður fimm millj­örðum krónum hærri en í óbreyttu kerfi á næstu tveimur árum eftir að breyt­ingin tekur gildi.

Á meðal ann­arra mála sem stjórn­völd ætla að vinna að á samn­ings­tím­anum eru stuðn­ingur til að auka aðhald á neyt­enda­mark­aði, með því að veita tíu nýjum millj­ónum króna í það verk­efni. Þá á að skoða  leiðir til að auð­velda líf­eyr­is­sjóðum að fjár­festa í íbúð­ar­hús­næði til útleigu og leggja mat á greiðslur og hámarks­fjár­hæðir í fæð­ing­ar­or­lofs­sjóði og ábyrgð­ar­sjóði launa með það að mark­miði að þær verði end­ur­skoð­aðar 2024. 

Heild­ar­end­ur­skoðun atvinnu­leys­is­trygg­inga á svo að  ljúka eigi síðar en í lok apríl 2023 og á að leiða tii inn­leið­ingar á umbót­u­m. 

Þá verða mál­efni og fjár­mögnun vinnu­staða­náms­sjóðs end­ur­skoðuð í tengslum við fjár­mála­á­ætlun til að styðja við mark­mið um aukið vægi starfs­náms.