Listin að skapa sig

Þorgeir Tryggvason mun fram að jólum skrifa um bækur. Hann tekur í dag fyrir bók Hallgríms Helgasonar, Sjóveikur í Munchen, sem gefin er út undir merkjum JPV.

Auglýsing

Sjálf­bærni er hug­sjón sam­tím­ans. Merki­legt að sjá þess jafn­ á­þreif­an­leg merki í skáld­skapn­um, af öllum stöð­um. Ótrú­leg­asta fólk virð­is­t dreyma um að vera sjálfu sér nógt um sögu­efni, vinna með sitt eigið líf á mun grímu­laus­ari hátt en við eigum að venjast, svona ofan á allar hefð­bundn­u ævi­sög­urnar og minn­inga­bæk­urn­ar. Grímu­laus­ari, en líka skáld­legri. Úr verð­ur­ ó­stöðugt efna­sam­band, sem er auð­vitað annað orð yfir sprengi­efni. Ein­hverjar bombur hafa nú þegar sprung­ið.

SjóveikurSjó­veikur í München er öðrum þræði um efna­sam­band sem gæti þess ­vegna verið sprengi­efni. Reyndar fjallar veikasti kafli bók­ar­innar eig­in­lega um það hvað ger­ist þegar svarta gubbið sem Ungur Maður (sögu­hetja Hall­gríms) hef­ur verið að safna í bjór­glas inn­an­klæða er gert upp­tækt af Aust­ur­þýskum lög­reglu­mönnum í heim­sókn hans austur fyrir múr í lok Þýska­lands­dval­ar­inn­ar. Það er svo­lítið eins og þessi fang­els­is­dvöl hafi verið skrifuð á sjálf­stýr­ing­u, ­saumuð upp úr öðrum frá­sögnum og kvik­myndum um slíka reynslu. Enda eru hún það. Alla­vega ekki sótt í minn­inga­sjóð höf­und­ar, nema að smá­vægi­legu leyti eins og fram kom í Kilju­við­tali.

Umrætt efna­sam­band er líka skáld­skap­ur. Og ekki bara það – mögu­lega er það Skáld­skap­ur, hvorki meira né minna. Hraun, blek, hin innri ólga ­sem þarf bæði að storkna og fljóta til að hægt sé að forma hana, nýta til­ ­skap­andi starfa. Hall­grímur teflir á tæp­asta vað með að láta les­and­ann sífellt ­fylgj­ast með þessum upp­sölum og pukr­inu í kringum það áður en lík­ing­in krist­all­ast að lok­um. Þá fyr­ir­gefur les­and­inn, alla­vega þessi, staglið í þessu ­djarfa og, á end­an­um, snjalla lík­inga­máli.

Auglýsing

Puk­ur, felu­leik­ur, er eitt gegn­um­gang­andi stef. Ungur Maður er á­fjáður í ein­veru. Hann forð­ast hið bjór­glaða sam­fé­lag íslensku náms­mann­anna, hann tengir ekki við sam­nem­endur sína í hinni bæversku lista­aka­dem­íu, hann ­felur sig bak við glugga­tjöld, nak­inn, meðan leigusal­inn hans tekur á mót­i vin­konu sinni í far­sa­kenndasta atriði bók­ar­inn­ar. Stílsmáti dags­ins í list­inn­i snertir hann ekki. Hann tengir einna helst við Marcel Duchamp, en gengur að vonum illa að kom­ast að leynd­ar­dómum „Stóra glers­ins“, hvað þá að finna þau ­fót­spor meist­ar­ans sem honum gæti liðið vel í. Marcel sjálfur er ekki til­ við­tals.

Og í jóla­ferð til Flór­ens í leit að list, en ekki síður ást og ham­ingju, mætir skelf­ingin til leiks. Hinni umtöl­uðu nauðgun og eft­ir­köst­u­m hennar er frá­bær­lega lýst. Les­and­inn skynjar hvernig hún fær nákvæm­lega það ­pláss, þann tíma, sem það tekur Ungan Mann að koma henni úr kall­færi við með­vit­und sína. Og er svo úr sög­unni. Nema hvað hún er auð­vitað í sög­unni og ekk­ert á för­um.

Hinn sér­staki stílsmáti og húmor Hall­gríms er auð­þekkt­ur, og vel beitt hér í þágu per­sónu­sköp­un­ar­inn­ar, annað hvort væri. Stundum kvarta menn yfir fyr­ir­ferð miss­niðugra útúr­dúra og elt­inga­leikja við mis­dýra orða­leiki. Eng­inn ætti að þurfa að gnísta tönnum yfir­ slíku í þess­ari bók. Hér heldur þrosk­aður höf­undur á penna fullum af tor­fengn­u bleki og nýtir það af skyn­semi til að lýsa sér, rann­saka sig og afhjúpa. Og ­skemmta okk­ur. Og gerir það.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiFólk
None