Það var mikil spenna á okkar heimili, í Kirkland, í útjaðri Seattle, þegar Ísland mætti Argentínu í Moskvu á HM í Rússlandi í sumar. Vinir komu í heimsókn.
Steve og Jennifer, sem alin eru upp í Winsconsin og St. Louis í Missouri og ekki sérlega mikið fyrir „soccer“, voru í bláum treyjum að styðja litla Ísland gegn stjörnum prýddu liði Argentínu. Henry, sex ára sonur þeirra og vinur Halldórs Elí jafnaldra síns og sonar okkar, þóttist vera Messi en Halldór var Jóhann Berg. Það er hans maður.
Og hann ver
Við trúðum ekki eigin augum þegar Hannes Þór Halldórsson varði vítið frá Messi og Steve viðurkenndi, með herkjum, að þetta væri skemmtileg íþrótt. HÚH!
Einn af stærstu atburðum íslenskrar íþróttasögu voru þessi augnablik í Rússlandi.
Þegar Ísland mætti með landsliðið í úrslitakeppni HM, fámennsta þjóðin í sögunni, og náði að sýna að smæðin og fámennið segir lítið um styrk liðsheildarinnar.
Milljónir manna um allan heim horfðu svona til Íslands og íslenska landsliðsins á HM. Þetta var öskubuskuævintýri á vissan hátt (Bandaríkjamönnum leiddist ekki að minnast á það, svo því sé til haga haldið. Hollywood hefur væntanlega fylgst grannt með).
Fært í texta og myndir
Eins og með öll ævintýri - hvort sem er í raunheimum eða skáldskap - þá verða þau fyrst til þegar búið er að segja frá þeim, helst með myndum og texta.
Það var mikil blessun fyrir okkur Íslendinga að reynsluboltinn í stétt blaðamennskunnar, Skapti Hallgrímsson, hafi verið í Rússlandi þegar HM stóð yfir. Hann skrásetti þennan stórviðburð í íslensku íþróttalífi og hefur gefið út bókina Ævintýri í austurvegi.
Skapti hefur verið að sem blaðamaður í um 40 ár, og þar til nýlega fengu lesendur Morgunblaðsins að njóta snilli hans og næmni. Skapti er framúrskarandi sögumaður og hefur auga blaðamannsins, þegar hann tekur myndir.
Þetta er sjaldgæfur eiginleiki.
Hann er yfirleitt jákvæður í sinni frásögn, sem er eitthvað sem hefur alltaf fylgt hans blaðamennsku, eins og hún horfir við mér. Fagmaður fram í fingurgóma.
En það er þessi næmni fyrir hinu mannlega, þar sem Skapti skorar sín fallegustu mörk í frásögninni, svo einföld líking sé notuð af fótboltavellinum.
Fjölskyldumót í Rússlandi
Þátttaka Íslands á HM í Rússlandi var stórmerkileg og þó frásagnir af kappleikjunum séu í fyrirrúmi í þessari skemmtilegu og vel skrifuðu bók, þá er magnað að sjá það vel skrásett hversu mikill menningarviðburður þetta var í raun.
Þúsundir Íslendinga á sama tíma í Rússlandi. Það eitt er merkilegt og sögusviðið sömuleiðis. Myndir af fögnuði, þreytu, bláum bylgjum mannhafs, átökum á vellinum, kossum, návígum.
Allt sem tilheyrir dæmigerðu fótboltamóti í íslenskum veruleika, hjá stelpum og strákum. Nema hvað þarna voru fullorðnir menn á ferðinni, atvinnumenn. Tilfinningarnar virtust stundum bera þá ofurliði, alveg eins og sést oft á mótunum sem íslenskar fjölskyldur eru hluti af hvert sumar.
Sveitungi Skapta frá Akureyri, Aron Einar Gunnarsson, er fyrirliði landsliðsins og fer fyrir því eins og Þór með hamarinn. Ég man eftir honum sem litlum gutta á íþróttamótum fyrir norðan, í Þórsarabúningnum. Það sást langar leiðir að hann var efnilegur í fótbolta og virtist hafa líkamlegan styrk og kraft á við táning strax sem barn. Spilaði framherjastöðuna þegar ég sá til hans og það héldu honum engin bönd.
Eitt af því sem hefur einkennt Aron Einar - sem Skapti sýnir vel í bókinni - er fórnfýsi. Hann gjörsamlega „tæmir tankinn“ - eins og þeir segja í Ameríku um Bruce Springsteen á tónleikum - í leikjum. Eða deyr fyrir klúbbinn, eins og þeir segja á Þórssvæðinu á Akureyri.
Góður kafli á spjöldum sögunnar
Ég efast ekki um að leikmenn Íslands hafi viljað ná betri úrslitum á HM í Rússlandi en afrek þeirra er nú þegar á spjöldum sögunnar, og bók Skapta er fallegur og skemmtilegur kafli í þeirri skrásetningu. Þjóðin fylltist stolti og fólk um allan heim hugsaði hlýlega til litla Íslands.
Bókin er eitthvað sem íslenskar fjölskyldur ættu að hafa upp í hillu til að sýna komandi kynslóðum íþróttaævintýrið íslenska á slóðum Austurvígstöðvanna í Rússlandi.
Steve og Jennifer hrifust með okkur, en ég lenti í vandræðum með útskýringar þegar ég fór að segja þeim frá því að Aron Einar hefði getað orðið hluti af „strákunum okkar“ í handbolta - eins og bróðir hans - ef hann hefði lagt þá íþrótt fyrir sig. Handball, what is that?
Bandaríkjamönnum er ekki viðbjargandi þegar kemur að „soccer“ og ég tala nú ekki um handbolta. En þeir stóðu með okkur í öskubuskuævintýrinu í Rússlandi. Að minnsta kosti flestir. Hollywood tekur líklega brátt við sér við að segja Íslandssöguna, og þá munu sjást tár á hvarmi eins og á góðum myndum í bók Skapta.
