Erlendur Eiríks­son er mennt­aður mat­reiðslu­meist­ari frá Hót­el- og Veit­inga­skóla Íslands, leik­ari frá Arts Educational Schools í London og með meistara­gráðu í lög­fræði frá Háskól­anum á Bif­röst. Erlendur hefur starfað á fjölda veit­inga­húsa bæði sem stjórn­andi og mat­reiðslu­mað­ur­ hér á landi og erlend­is. Séð um kennslu í mat­reiðslu hjá Salt eld­húsi og tekur reglu­lega nám­skeið til að við­halda fersk­leika og frum­sköp­un. Hann starf­aði sem yfir­mat­reiðslu­meist­ari og fram­leiðslu­stjóri skyr­gerðar hjá Skyr­gerð­inni í Hvera­gerði í um þrjú ár. Erlendur hefur einnig komið að upp­setn­ingum af verkum leik­listar hóps­ins Vest­ur­ports, unnið í kvik­mynd­um, ­sjón­varpi, hljóð­varpi og á sviði sem leik­ari. Nú safnar hann fyrir því á Karol­ina Fund að geta komið vist­vænni fram­leiðslu á há­gæða íslenskum græn­kera ostum með jarð­varma á kopp­inn í atvinnu­hús­næði í Hvera­gerð­i. 

Erlendur segir hug­mynd­ina að því að prófa þessa leið hafa sprottið upp úr því að hann og sam­starfs­að­ilar hans hafi verið að leita að at­vinnu­hús­næði sem hent­aði undir osta­gerð­ina. „Við hjónin vorum að selja íbúð sem við átt­u­m hlut í og ákváðum að nota fjár­magnið til þess að kaupa atvinnu­hús­næði. Þegar við fórum að ­skoða komu nokkur hús­næði til greina en staðan breytt­ist hratt þegar við sáum hús­næð­ið okk­ar. Fram­tíð­ar­hús­næði fyrir osta­gerð­ina. Við fórum að hugsa leiðir til þess að ná að fjár­magna það hús­næði og af hverju ekki að nýta okkur hóp­fjár­mögn­un? Eig­in­kona mín og fram­kvæmda­stjóri Livefood ehf, hún Fjóla Ein­ars­dótt­ir, fór strax í málið og innan tveggja daga var síðan komin í loft­ið. Í því ferli var magnað hversu mik­ill stuðn­ingur og hvatn­ing kom frá­ ­starfs­mönnum Karol­ina Fund.“

Markmið verk­efn­is­ins er skýrt: að kaupa atvinnu­hús­næði í Hvera­gerði til að fram­leiða hágæða inn­lenda osta úr plöntu­af­urð­um, jarð­epla- og hafra­mjólkur osta ásamt mjúkum hvít- og blámyglu­ost­um. „Við ákváðum í upp­hafi að fram­leiðslan yrði að vera í Hvera­gerði þar sem við viljum nota jarð­varma við fram­leiðsl­una. Hvera­gerði hefur verið okkar heima­bær sein­ustu sex ár og í okkar augum besti staður ver­ald­ar. Við fram­leiðsl­una munum við nota íslenskt hrá­efni upp­ að því marki sem hægt er og lág­marka kolefn­is­spor með því að nota þessa dásam­legu vist­væn­u orku. Við munum að auki nota íslenskar krydd­jurt­ir, fjalla­grös og reykað­ferðir for­feðra okkar við osta­gerð­ina og skapa þannig sér­stöðu á ört vax­andi mat­væla mark­aði fyrir græn­kera. Við ­leggjum áherslu á að nota vörur sem eru líf­rænt rækt­að­ar, hollar og beint frá býli. Við vilj­u­m einnig styðja við fram­leið­endur í okkar nærum­hverfi í anda sókn­ar­á­ætl­unar Suð­ur­lands.“

Sér­staka fram­leiðsl­unnar verða kart­öflu­ost­ar. „Þá osta er ég búinn að þróa í þó nokkuð langan tíma þar ­sem áherslan var lögð á að geta fram­leitt plöntu­ost úr íslensku hrá­efni í heima­byggð. Þess­ir ostar eru í grunn­inn fram­leiddir úr íslenskum kart­öflum og unnir með mjólk sem við fram­leið­u­m úr íslenskum höfr­um. Breyti­legt er hvað við setjum í þessa osta þar sem not­aðar eru árs­tíða­bundnar vörur til að gera sem skemmti­leg­ustu brögð hverju sinni. Þrátt fyrir að ­þró­un­ar­ferlið og upp­bygg­ing nýsköp­un­ar­fyr­ir­tækis okkar hafi tekið tíma og alla okkar auka orku þá erum við svo hrika­leg stolt af því að vera loks­ins komin á þann stað að fjár­festa í at­vinnu­hús­næði og sjáum ljósið í enda gang­anna.“

Staðan á mark­aði hér á landi er sú að ekki er fram­leiðsla á þess­ari vöru hér inn­an­lands, þ.e. ­plöntu­ostum þar sem uppi­staðan eru kart­öflur og hafra­mjólk, og skapar það sína sér­stöðu. „Það er því mik­il­vægt að hefja fram­leiðslu hér á landi eins fljótt og auðið er. Græn­kera mat­ar­gerð fer hratt vax­andi út um allan heim og mun halda áfram að þró­ast á ógn­ar­hraða. Áhugi og þörf á að ­geta sinnt ört stækk­andi mark­aði með afurðir úr plöntu­rík­inu er brýn og hefur verk­efna­stjóri verk­efn­is­ins orðið var við þá þróun í gegnum starf sitt í atvinnu­eld­húsum lands­ins. Græn­ker­a osta­gerð er ný hér á landi en hefur tekið mikið stökk í lönd­unum í kringum okk­ur. Sam­kvæmt ­mark­aðs­rann­sóknum var Evr­ópa með mestu mark­aðs­hlut­deild­ina eða 43%. Búist er við að heims­mark­að­ur­inn fyrir græn­kera osta muni ná mark­aðsvirði 3,9 millj­arða doll­ara í lok árs 2024, ­sam­an­borið við 2,1 millj­arð doll­ara árið 2016 Innflutn­ingur á græn­kera ostum er alger og því ­kalli ætlar Livefood að svara. Við Íslend­ingar höfum alla burði til þess að vera leið­andi á þessu sviði. Með því að fram­leiða vöru, fyrir þann markað sem ekki vill eða getur notað hefð­bundna osta, náum við að stuðla að breið­ari og fjöl­breytt­ara vöru­úr­vali fyrir alla. Með það að mark­mið­i að fram­leiða úr íslensku hrá­efni og að stuðla að sem minnsta kolefn­is­fótspori erum við að bæta allt okkar umhverfi. Að auki með því að fram­leiða hágæða vöru með áherslu á það hug­vit og vinnu­fram­lag sem er til staðar hér í okkar nærum­hverfi á Suð­ur­landi mun þetta verk­efni verða lyfti­stöng og atvinnu­skap­andi, til lengri tíma.

Erlendur bendir á að græn­ker­a­fæði njóti nú sívax­andi vin­sælda, sér­stak­lega á með­al­ yngri kyn­slóða. „Fyrir því eru meðal ann­ars eft­ir­far­andi ástæð­ur­: Í fyrsta lagi hefur fólk ein­lægan áhuga á því að minnka kolefn­is­spor sitt og vistspor al­mennt. Með því að nýta betur inn­lenda fram­leiðslu og skapa úr henni verð­mæti er ­dregið úr orku­frekum milli­landa­flutn­ingum á hrá­efni. Með því að nýta inn­lent hrá­efni má að auki sleppa við inn­flutn­ing á algengum hrá­efnum til fram­leiðslu græn­ker­a­fæð­is. Í öðru lagi hafa stofn­anir eins og Sam­ein­uðu þjóð­irnar og aðrar þrýst mjög á um ­sjálf­bæra þróun í heim­inum og að við eigum að skila plánet­unni til næstu kyn­slóða í jafn­góðu eða betra ásig­komu­lagi en við tókum við henni. Mikið er í húfi og teljum við að verk­efni okkar stuðli tví­mæla­laust að slíkri þró­un. Í þriðja lagi viljum við auka val­frelsi neyt­and­ans. Íslend­ingar hafa sýnt það og sannað að þeir ­taka feg­ins hendi við auknu úrvali.

Hér er hægt að taka þátt í söfn­un­inni og versla sér græn­kera osta.