Banda­lag íslenskra lista­manna hefur sent frá sér erindi þar sem banda­lagið lýsir yfir furðu sinni á þeirri ákvörðun Seðla­banka Íslands að fjar­læga verk Gunn­laugs Blön­dal úr almenn­ings­rými og koma því fyrir í geymslum bank­ans. Í athuga­semd ­banda­lags­ins ­segir að ef það sé skiln­ingur Seðla­bank­ans að hann eigi að sinna menn­ing­ar­legu hlut­verki þá verði það hlut­verk að byggjast á fag­legum grunn­i. ­Banda­lag­ið ­segir að bank­inn ætti þá að stofna lista­safn og ef ekki þá gerir banda­lagið kröfu um að verk­unum verði komið í umsjá Lista­safns Íslands. 

„Ef bank­inn er að safna þjóð­ar­ger­semum í hirslur sínar ætti það að ger­ast með form­legri stofnun lista­safns, ráðn­ingu fag­fólks, skrán­ing­u  og aðgengi almenn­ings. Geti bank­inn ekki sinnt þeirri menn­ing­ar­legu skyldu sinni hlýtur Banda­lag ís­lenskra lista­manna að gera þá kröfu að hann komi verk­unum í vörslu og umsjá Lista­safns ís­lands,“ segir í erind­inu.

Seðla­bank­inn ákveður að fjar­læga öll nekt­ar­mál­verk 

Á laug­ar­dag­inn fjall­aði Frétta­blaðið um að Seðla­banki Íslands hafi tekið ákvörðun um að fjar­læga alfraið „nekt­ar­mál­verk“ eftir Gunn­laug Blön­dal af veggjum bank­ans. Verkin hafa verið sett í geymslu um ókomna tíð eftir að starfs­maður kvart­aði um að honum var mis­boðið af mál­verkum sem inni­halda nekt og fór fram á þær yrðu fjar­lægð­ar­. Kvörtunin kom í kjöl­far mik­illar metoo-um­ræðu í þjóð­fé­lag­inu og var hún tekin föstum tökum af stjórn­endum bank­ans sem settu málið í ferli til að ákveða örlög nekt­ar­verk­anna. 

Í kjöl­far þess­ara á­kvörð­un­ar sendi Banda­lag íslenskra lista­manna frá sér­ ­at­huga­semd þar sem segir að þessi ákvörðun veki upp margar spurn­ing­ar, bæði hvað varðar saf­n­eign, umgengni og vörslu lista­verka stofn­un­ar­innar og ekki síður þá segir banda­lagið að ákvörð­inin veki spurn­ingu um þá „und­­ar­­legu tíma­skjekkju purit­an­isma að ­rit­­skoða list með þessum hætt­i“.

Í erindi banda­lags­ins segir að skiln­ingur á hug­mynda­heimi hvers tíma bygg­ist að stórum hluta á verk­um lista­manna, skáld­skap, tón­list og mynd­list. „Frá upp­hafi menn­ing­ar­sögu okkar hef­ur nakið og ber­skjaldað form mannslíkam­ans verið eitt af helstu við­fangs­efnum lista­manna, hefur tjáð trú­ar­lega, pólit­íska eða til­vist­ar­lega afstöðu. Um þetta vitna mörg stærstu og ­mik­il­væg­ustu verk lista­sög­unn­ar.“ Banda­lagið bendir jafn­framt á að þetta verk Gunn­laugs Blöndal, Kona með greiðu, standi sterkt í þess­ari hefð list­ar­innar . „Mikið er það und­ar­legt að vera stödd á þessum stað í umræð­unni í upp­hafi tutt­ug­ustu og fyrst­u ald­ar­inn­ar. Að van­virða svo þetta fal­lega verk með tepru­skap og purit­an­ískum við­brögð­u­m,“ segir í erindinu.

Ef bank­inn er að safna þjóð­ar­ger­semum í hirslur sínar ætti það að ger­ast með form­legri stofnun lista­safns

Banda­lagið bendir á að það sé ekk­ert nýtt að listin tak­ist á við ­valdið um hvað sé við­eig­andi og hvað ekki. „Oft­ast hafa þessi átök spegl­ast í baráttu list­ar­innar við kirkj­una og trú­ar­leg­ar hug­mynd­ir, en kannski segir það eitt­hvað um samtí­mann að þessi til­tekna rit­skoð­un skuli upp sprottin í Seðla­banka Ís­lands, sem afleið­ing af nafn­lausum athuga­semd­um.“

Að lokum gagn­rýnir banda­lagið að geymslur Seðla­banka Íslands skuli safna mynd­list sem engum sé aðgengi­leg án fag­legar umsókn­ar. „Ef það er skiln­ingur Seðla­bank­ans að hann eigi að sinna menn­ing­ar­legu hlut­verki verður það hlut­verk að byggj­ast á fag­legum grunni. Ef bank­inn er að safna þjóð­ar­ger­semum í hirsl­ur sínar ætti það að ger­ast með form­legri stofnun lista­safns, ráðn­ingu fag­fólks, skrán­ing­u  og aðgengi almenn­ings­.“ 

Jafn­framt segir að ef bank­inn geti ekki sinnt þeirri menn­ing­ar­legri skyldu þá hljóti Banda­lag íslenskra lista­manna að gera þá að kröfu að bank­inn komi verk­unum í vörslu og umsjá Lista­safns­ins. Að lokum fer banda­lagið fram á upp­lýs­ingar um fjölda verka í safni bank­ans, hverjir höfundar þeirra verka séu og hvenær þau hafi komið í eigu bank­ans.