Hertar aðgerðir á landamærunum sem taka gildi á morgun munu nýtast vel til að meta framhaldið af aðgerðum þar. Stefnt er að því breyta reglum í þá átt að krefja farþega um vottorð um neikvætt PCR-próf en aðeins eina sýnatöku eftir komu. Þar með yrði sóttkví við komuna til landsins mögulega úr sögunni eða stytt verulega.
Reglurnar sem taka gildi á morgun fela í sér að framvísa þarf neikvæðu PCR-prófi, sem ekki má vera eldra en 72 klukkustunda gamalt, ofan á tvöföldu sýnatökuna með sóttkví á milli. Þeir sem þegar hafa fengið COVID-19 og þeir sem hafa verið bólusettir verða undanþegnir þessum skilyrðum svo lengi sem þeir geta fært á því sönnur með vottorðum. Sömuleiðis gefast nú heimildir til að skylda fólk í sóttkví eða einangrun í sóttvarnahús, m.a. þá sem greinast með meira smitandi afbrigði veirunnar.
Með þessu munu nokkrir hlutir ávinnast, sagði Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir á upplýsingafundi almannavarna í dag. „Við lágmörkum að smit berist inn í íslenskt samfélag erlendis frá og getum þá varðveitt betur þann góða árangur sem náðst hefur innanlands.“
Þá mun með þessu fyrirkomulagi ávinnast þekking á því hvort að tvöfaldrar sýnatöku er þörf þegar neikvæðu PCR-prófi er framvísað. „Þetta mun nýtast okkur vel þegar við förum að huga að frekari tilslökunum á landamærum.“
Sömuleiðis munu hinar hertu aðgerðir á landamærunum gefa tækifæri til að slaka enn á aðgerðum innanlands og er Þórólfur nú að móta tillögur þar um sem ráðherra verður skilað eftir nokkra daga.
Áfram allt í góðu innanlands
„Það gengur áfram vel hjá okkur og enginn greindist innanlands í gær,“ sagði Þórólfur. Síðustu viku hafa fjórir greinst innanlands og allir voru þeir í sóttkví. Síðasta virka smitið sem greindist utan sóttkvíar var 1. febrúar. Tveir greindust á landamærunum í gær og síðustu viku hafa þar samtals 15 greinst með virkt smit.
Þórólfur fór á fundinum yfir þá umræðu sem hér hefur komið upp um að aðgerðir okkar á landamærunum séu með þeim hörðustu sem þekkjast í Evrópu. „Sem betur fer er það ekki rétt,“ sagði hann.
Gerði hann nokkurn samanburð milli landa í þessu skyni og nefndi m.a. að blátt bann við ónauðsynlegum ferðalögum er viðhaft í níu Evrópulöndum. Ísland er ekki þar á meðal þótt yfirvöld vari fólk eindregið við því að fara erlendis án þess að rík ástæða sé til.
Svona eru takmarkanir í Evrópu
21 land krefst neikvæðs PCR-prófs en misjafnt er hversu gamalt það má vera. Dæmi eru um það frá nálægum löndum að krafist sé þess að prófið sé ekki eldra en 24 stunda en á okkar landamærum verður krafan sú að það sé ekki eldra en þriggja sólarhringa gamalt.
29 lönd krefjast þess að ferðamenn dvelji í sóttkví af einhverju tagi við komu. Tíu þeirra krefjast þess að dvalið sé í sóttkví í tíu daga og átta lönd krefjast tveggja vikna sóttkvíar. Hér á landi er krafan fimm dagar í sóttkví á milli sýnatakanna tveggja.
Þá er Ísland annað tveggja landa Evrópu sem undanskilur fólk sem fengið hefur COVID-19 frá sóttkví og landamæraskimun. „Ekki er því hægt með sanni að segja að Ísland sem með hörðustu aðgerðir á landamærum í Evrópu nema síður sé.“
Hinar hörðu aðgerðir á landamærum margra Evrópulanda miða að því að hægja á útbreiðslu faraldursins. Það er þegar farið að skila árangri því faraldurinn er víða á hægu undanhaldi.
Vissar áhyggjur af því að sagan endurtaki sig
„Útlitið hér á landi hvað varðar faraldurinn er bjart en það er mikilvægt að halda áfram að fara varlega í öllum afléttingum og gæta okkar vel í einstaklingsbundnum sóttvörnum.“
Þórólfur hvatti fólk með minnstu einkenni veikinda að fara í sýnatöku sem væri hornsteininn að góðum árangri okkar. Hann sagðist óttast að veiran væri enn þarna úti. „Við erum ekki búin að útrýma veirunni en hvar hún er nákvæmlega er erfitt að segja.“
Sagðist hann hafa af því vissar áhyggjur að saga síðasta sumars geti endurtekið sig. „Við vorum ekki með nein smit en svo allt í einu blossaði þetta upp og við erum hrædd um að það geti gerst aftur.“
Hvað varðar hið margumtalaða hjarðónæmi benti Þórólfur á að enginn viti nákvæmlega hvenær það náist. Byrjað er að bólusetja þjóðina hægt og bítandi en dreifingaráætlanir framleiðenda ná aðeins út mars í augnablikinu. Því vill sóttvarnalæknir fara varlega í að spá mikið um framhaldið og hvenær meirihluti þjóðarinnar verði bólusettur.
Bóluefnaáætlanir út mars
Í lok mars gera áætlanir ráð fyrir að búið verði að bólusetja um 45 þúsund manns en samtals eru sjötíu ára og eldri sem og framlínustarfsmenn um 40 þúsund talsins. Næst mun svo hefjast bólusetning sjötíu ára og yngri sem eru með undirliggjandi sjúkdóma og smám saman verður farið neðar í aldri.
Þórólfur var spurður um hvenær væri tímabært að „fella grímurnar“ eins og blaðamaðurinn orðaði það.
„Sumum tekst ekki að fella grímuna en öðrum tekst það ágætlega,“ svaraði Þórólfur léttur í bragði. „En þetta er góð spurning. Til lengri tíma litið, munu landsmenn halda áfram að nota grímur og vera með tveggja metra innbyggða í sig? Ég held að það verði með seinni skipunum sem ég muni koma með þau tilmæli að fólk felli grímuna. Það er ýmislegt sem hægt verður að gera áður.“
