„Við höfum séð í auknum mæli að fólk er nei­kvætt í fyrri skimun en jákvætt í þeirri seinni. Hlut­fallið þar hefur breyst,“ sagði Alma Möller land­læknir á upp­lýs­inga­fundi almanna­varna og land­læknis í dag. „Höfum líka dæmi um það að fólk var búið að fara í sýna­töku og fá nei­kvætt þó að það væri með ein­kenni. Erum enn að læra á þetta nýja breska afbrigði og höfum jafn­vel á til­finn­ing­unni að fólk sé að grein­ast seinna.“

„Við erum búin að hamra á þessu á hverjum ein­asta degi í um eitt og hálft ár,“ sagði Þórólfur Guðna­son sótt­varna­læknir er hann ítrek­aði – enn og aftur – mik­il­vægi þess að gæta að sér og sinna per­sónu­bundnum sótt­vörnum og fara í sýna­töku við minnstu ein­kenni.

Um helg­ina greindust 44 með kór­ónu­veiruna inn­an­lands þar af 27 í gær. Flestir þeirra voru í sótt­kví við grein­ingu en sá hópur var að uppi­stöðu aðeins búinn að vera í sótt­kví í 1-2 sól­ar­hringa. „Svo það er enn mögu­legt að þau hafi náð að smita útfrá sér áður,“ sagði Þórólf­ur. „Það getur skipt veru­legu máli.“

Um er að ræða tvær hóp­sýk­ing­ar, báðar af völdum breska afbrigðis veirunn­ar. Báðar má rekja til landamær­anna.

Sú stærri teng­ist leik­skól­anum Jörva þar sem 36 hafa grein­st, þar af fjórtán börn, sextán starfs­menn og sex með fjöl­skyldu­tengsl við leik­skól­ann.

Báðar þessar hóp­sýk­ingar tengj­ast ein­stak­lingum sem hafa farið óvar­lega í sótt­kví eftir kom­una til lands­ins að sögn Þór­ólfs. Einnig má rekja sýk­ing­arnar til þess að fólk hafi komið veikt til vinnu, ekki haldið sig til hlés og ekki farið í sýna­töku þrátt fyrir ein­kenni.

„Þessar hóp­sýk­ingar sýna í raun hvernig einn ein­stak­lingur getur sett af stað stóra hóp­sýk­ingu og jafn­vel heila bylgju,“ sagði Þórólf­ur. „Þessi hópsmit sýna einnig mik­il­vægi þess að bíða ekki með að fara í sýna­töku við minnstu ein­kenn­i.“

Ef smit grein­ast víðar þarf harð­ari aðgerðir

Hann sagði þessa reynslu sýna mik­il­vægi þess að tryggja landa­mærin sem best og sjá til þess að fólk sem hingað kemur haldi sótt­kví og ein­angr­un. Þórólfur sagði á þess­ari stundu ekki ljóst hvort að grípa þurfi til harð­ari aðgerða inn­an­lands. Smitin má rekja til mann­eskju sem kom til lands­ins áður en hert­ari aðgerðir tóku gildi á landa­mær­un­um. „Ef við förum hins vegar að sjá og greina smit ann­ars stað­ar, þá er lík­legt að við þurfum að gípa til harð­ari aðgerða.“

Í dag verða víð­tækar skimanir í kringum hóp­sýk­ing­arnar tvær. Einnig eru fyr­ir­hug­aðar til­vilj­un­ar­kenndar skimanir í sam­fé­lag­inu. Þetta verður að öllum lík­indum gert í sam­vinnu við Íslenska erfða­grein­ingu.

„At­burðir helg­ar­innar eru vissu­lega von­brigði og við höfum fengið nú stað­fest svo um munar að breska afbrigðið er til staðar í sam­fé­lag­inu. Megum ekki láta þetta slá okkur út af lag­inu heldur gera bet­ur,“ sagði Alma. „Við höfum séð í auknum mæli að fólk er nei­kvætt í fyrri skimun en jákvætt í þeirri seinni. Hlut­fallið þar hefur breyst. Höfum líka dæmi um það að fólk var búið að fara í sýna­töku og fá nei­kvætt þó að það væri með ein­kenni. Erum enn að læra á þetta nýja breska afbrigði og höfum jafn­vel á til­finn­ing­unni að fólk sé að grein­ast seinna.“