Neyð­ar­stigi vegna COVID-19 var lýst yfir 11. jan­úar og er þetta í fjórða sinn sem hæsta háska­stigi almanna­varna er lýst yfir frá því að far­ald­ur­inn braust út í lok febr­úar 2020. Sál­fræð­ingur sem Kjarn­inn ræddi við segir að vani og þreyta á sam­fé­lags­að­stæðum vegna far­ald­urs­ins kunni að skýra breytt mat almenn­ings á hættu­stigi almanna­varna.Víðir Reyn­is­son, yfir­­lög­­reglu­­þjónn almanna­varna­deildar rík­­is­lög­­reglu­­stjóra, tekur ekki í sama streng.

„­Þrátt fyrir að þetta sé í fjórða skiptið sem neyð­ar­stigi er lýst yfir vegna COVID-19 þá tel ég ekki að almenn­ingur taki því af meiri léttúð en áður,“ segir Víð­ir, en bendir á að í þetta sinn er neyð­ar­stigi lýst yfir fyrst og fremst til að virkja fyr­ir­tæki, stofn­anir og við­bragðs­að­ila sem hlut­verki hafa að gegna í við­bragðs­á­ætlun almanna­varna og sótt­varna­lækn­is. Áhrif neyð­ar­stigs­ins nú hefur því tak­mark­aðri áhrif á dag­legt líf almenn­ings, rétt eins og Dr. Tómas Krist­jáns­son sál­fræð­ingur sagði í við­tali við Kjarn­ann fyrr í vik­unni.

Neyð­ar­stigi vegna COVID-19 var fyrst lýst yfir 6. mars 2020 og varði í um 12 vik­ur. Í októ­ber sama ár var neyð­ar­á­standi aftur lýst yfir og varði til 12. febr­úar eða í rúma fjóra mán­uði. Neyð­ar­á­standi var í þriðja sinn lýst yfir 24.mars 2021 og var í gildi til 12. maí. Neyð­ar­á­standi var svo lýst yfir 11. jan­úar síð­ast­lið­inn vegna fjölda smita en í til­kynn­ingu almanna­varna segir að bjart­ari tímar séu fram und­an.

Víðir bendir á að á þeim tveimur árum sem far­ald­ur­inn hefur staðið yfir hafa aðstæður verið mis­mun­andi þegar neyð­ar­stigin hafa verið sett á og mis mikil óvissa, hún hafi til að mynda verið meiri í byrjun far­ald­urs­ins. Þá segir hann sam­spil margra þátta hafa áhrif á ákvörðun um neyð­ar­stig hverju sinni, svo sem fjöldi smita þegar ný bylgja hóf­st, ný afbrigði, inn­lagnir á sjúkra­húsum og fjöldi starfs­manna heil­brigð­is­stofn­anna i ein­angrun eða sótt­kví.

Munur á almanna­varna­stigi vegna veð­urs ann­ars vegar og heims­far­ald­urs hins vegar

Almanna­varn­ar­stig vegna veð­urs, nátt­úru­vár eða ann­arra atburða eru ólík almanna­varn­ar­stigi vegna COVID-19 að sögn Víðis að því leytu að þau hafa bein áhrif á líf fólks og lýs­ingu stig­anna er því frekar beint til almenn­ings.

„Það er vissu­lega öðru­vísi í heims­far­aldri eins og COVID-19, en þrátt fyrir það höfum ekki áhyggjur að almenn­ingur sé orðin ónæmur eða hættur að hlusta þegar almanna­varna­stig er sett á. Almenn­ingur getur treyst því að Almanna­varnir lýsa ekki yfir almanna­varn­ar­stigi af létt­uð, þvert á móti, þau eru alltaf sett á að vel athug­uðu máli,“ segir Víð­ir.