Telur lög hafa verið brotin við sölu á hlut í Íslandsbanka og vill láta rifta hluta viðskipta

Sigríður Benediktsdóttir, sem sat í rannsóknarnefnd Alþingis um bankahrunið, segir að sala á hlutum í Íslandsbanka til lítilla fjárfesta í lokuðu útboði brjóti í bága við lög um sölumeðferð eignarhluta ríkis í fjármálafyrirtækjum.

Sigríður Benediktsdóttir.
Sigríður Benediktsdóttir.
Auglýsing

Sig­ríður Bene­dikts­dótt­ir, hag­fræð­ingur við Yale háskóla og fyrr­ver­andi fram­­kvæmda­­stjóri fjár­­­mála­­stöð­ug­­leika­sviðs Seðla­­banka Íslands, seg­ist telja að lög um sölu­með­ferð eign­ar­hluta rík­is­ins í fjár­mála­fyr­ir­tækjum hafi verið brotin við sölu á hlut rík­is­ins í Íslands­banka fyrir rúmum tveimur vik­um. 

Hún segir í sam­tali við Kjarn­ann að þegar yfir 150 aðilar séu valdir til að kaupa magn bréfa sem sé svo lítið að það hefði ekki hreyft við mark­aðsvirði Íslands­banka ef þeir hefur keypt á eft­ir­mark­aði þá brjóti það í bága við 3. grein og mögu­lega einnig 2. grein umræddra laga. „Á grund­velli þess þarf ein­hver að axla ábyrgð fyrir að hafa heim­ilað þetta og auk þess þarf að rifta þessum við­skiptum við ein­stak­linga og ehf., enda eru þau ekki í sam­ræmi við lög og kaup­endum og miðl­urum hefði mátt vera það ljóst sem og því stjórn­valdi sem heim­il­aði þetta.“

Sig­ríður var einn þriggja sem mynd­uðu rann­­sókn­­ar­­nefnd Alþingis um banka­hrunið sem skil­aði umfangs­­mik­illi skýrslu í apríl 2010. Hún sat einnig um nokk­urra ára skeið í banka­ráði Lands­bank­ans.

Auglýsing

Margir litlir aðilar fengu að kaupa

Banka­sýsla rík­is­ins, fyrir hönd íslenska rík­is­ins, seldi 22,5 pró­sent hlut í Íslands­banka í lok­uðu útboði til 207 fjár­festa fyrir 52,65 millj­arða króna. Hóp­ur­inn fékk sam­tals 2,25 millj­arða króna afslátt af mark­aðsvirði og kostn­aður við útboðið var um 700 millj­ónir króna. 

Í lok síð­ustu viku var greint frá því að alls 59 fjár­festar hafi keypt fyrir minna en 30 millj­ónir króna og 20 fyrir 30-50 millj­ónir króna. Alls 167 aðilar keyptu fyrir 300 millj­ónir króna eða minna. Auk þess var hluti seldur til erlendra skamm­tíma­sjóða sem keyptu líka umtals­verðan hlut í Íslands­banka í fyrra­sum­ar, en seldu sig hratt niður á fyrstu dögum eftir að bank­inn var skráður á mark­að. 

Fram­kvæmd útboðs­ins hefur verið harð­lega gagn­rýnd, meðal ann­ars á Alþingi, vegna ofan­greinds og sagt að sölu­ferlið hafi verið kynnt þannig að fara ætti þessa leið, svo­kall­aða til­boðs­leið, til að fá inn stóra fjár­festa sem ætl­uðu sér að vera eig­endur bank­ans til lengri tíma. Það hafi ekki orðið raun­in. 

Lög grund­völluð á skýrslu rann­sókn­ar­nefnd­ar­innar

Frum­varp um lög um sölu­með­ferð eign­ar­hluta rík­is­ins í fjár­mála­fyr­ir­tækjum var lagt fram í sept­em­ber 2012.

Í grein­ar­gerð sem fylgdi með því sagði meðal ann­ars: „Ljóst má vera að afdrátt­ar­lausar reglur með skýrri umgjörð þurfa að gilda um sölu á eign­ar­hlutum rík­is­ins í fjár­mála­fyr­ir­tækj­um. Skýrsla rann­sókn­ar­nefndar Alþingis sýnir fram á nauð­syn þess, þar sem sett er fram sú skoðun að við söl­una á bönk­unum árin 2002–2003 hafi Alþingi haft ríkar ástæður til að taka afstöðu til grund­vall­ar­for­sendna varð­andi sölu og fyr­ir­komu­lag hennar í sér­stakri lög­gjöf um sölu­heim­ild­ina. Taka má undir það að fyrri aðkoma Alþingis við und­ir­bún­ing á sölu á eign­ar­hlutum í við­skipta­bönkum hafi ekki verið nægj­an­leg og þarf breyt­ing að verða á því til þess að tryggja megi að hafið sé yfir vafa að jafn­ræði og gagn­sæi sé tryggt við sölu eign­ar­hluta í fjár­mála­fyr­ir­tækj­um. Ferlið þarf að vera skýrt, meg­in­sjón­ar­mið skil­greind og hlut­verk hvers aðila í sölu­ferl­in­u.“ 

Því var frum­varpið meðal ann­ars grund­vallað á skýrslu rann­sókn­ar­nefndar Alþing­is, sem Sig­ríður Bene­dikts­dóttir átti sæti í. 

Frum­varpið var sam­þykkt í des­em­ber 2012. Þriðja grein lag­anna fjallar um meg­in­reglur við sölu­með­ferð. Í grein­inni seg­ir: „Þegar ákvörðun er tekin um und­ir­bún­ing og fram­kvæmd sölu­með­ferðar eign­ar­hluta skal áhersla lögð á opið sölu­ferli, gagn­sæi, hlut­lægni og hag­kvæmni. Með hag­kvæmni er átt við að leitað sé hæsta verðs eða mark­aðs­verðs fyrir eign­ar­hluti. Þess skal gætt að skil­yrði þau sem til­boðs­gjöfum eru sett séu sann­gjörn og að þeir njóti jafn­ræð­is. Þá skal við sölu kapp­kosta að efla virka og eðli­lega sam­keppni á fjár­mála­mark­að­i.“

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiInnlent