Um helg­ina lauk 22. leik­tíð ensku úrvals­deild­ar­inn­ar, vin­sæl­ustu knatt­spyrnu­deildar í heimi. Mið­aust­ur­landa­hrað­lestin Manchester City tryggði sér á end­anum tit­il­inn eftir æsispenn­andi loka­sprett sem ein­kennd­ist af gríð­ar­legri drama­tík. Hún náði lík­lega hámarki þegar Steven Gerr­ard, fyr­ir­liða Liver­pool og lík­lega besta leik­manni í sögu deild­ar­innar til að vinna hana aldrei, skrik­aði fótur í leik gegn Chel­sea sem færði varn­ar­vél Mour­inho mark á silf­ur­fati og Manchester City bíl­stjóra­sætið í tit­il­bar­átt­unni. Það sæti lét liðið ekki af hendi.

Í aðdrag­anda þeirrar leik­tíð­ar­innar í ensku úrvals­deild­inni var því spáð af Kjarn­anum að þetta yrði eitt mest spenn­andi tíma­bil síðan úrvals­deildin hófst. Ástæðan var það rót sem var á fram­kvæmda­stjóra­stöðum topp­lið­anna. Af sjö efstu lið­unum var ein­ungis eitt með mann í brúnni sem hafði verið þar lengur en eitt tíma­bil, Arsenal. Mest mun­aði auð­vitað um brott­hvarf Sir Alex Fergu­son frá Manchester United, en hann kvaddi með meist­aratitli þrátt fyrir að liðið sem hann var með í hönd­unum hafi verið eitt slakasta United-lið í manna minn­um.

Þessar vær­ingar áttu heldur betur eftir að móta tíma­bil­ið, sem verður að telj­ast eitt það skemmti­leg­asta og mest spenn­andi sem leikið hefur verið frá því að úrvals­deildin var sett á lagg­irnar árið 1992.

Meiri drama­tík en áður

Þegar 19 umferðir höfðu verið leiknar í des­em­ber síð­ast­liðn­um, og deildin hálfn­uð, voru Sund­er­land og West Ham í tveimur neðstu sæt­un­um. Ful­ham og Crys­tal Palace voru með jafn­mörg stig og nán­ast sömu marka­tölu í sæt­unum þar fyrir ofan. Af þessum fjórum liðum féll ein­ungis eitt, Ful­ham. Sund­er­land varð annað liðið frá upp­hafi úrvals­deild­ar­innar til að vera á botn­inum en bjarga sér samt frá falli. Lengst af voru um tíu lið í fall­bar­átt­unni.

Á sama tíma var Arsenal í efsta sæti og Everton í fjórða sæti. Liver­pool sat þá í fimmta sæt­inu og utan meist­ara­deild­ar­innar þegar tíma­bilið var hálfn­að. Hin fræga aft­ur­för Manchester United var í góðum gír á þessum tíma og liðið sat í sjötta sæti.

Eftir síð­ustu helgi blasti allt önnur staða við. Car­diff og Norwich féllu með Ful­ham, Manchester City varð meist­ari eftir ótrú­lega bar­áttu við Liver­pool, Arsenal lenti í fjórða sæti og Everton í því fimmta með 72 stig. Það hefur ein­ungis gerst þrisvar í sögu úrvals­deild­ar­innar að slíkur stiga­fjöldi dugi ekki til að ná fjórða sæt­inu. Síð­ast þegar Everton náði meist­ara­deild­ar­­­sæti árið 2005 var liðið með 61 stig, ell­efu stigum minna en á þess­ari leik­tíð. Árið áður fékk Liver­pool 60 stig og náði meist­ara­deild­ar­sæti. Árið 1997 vann Manchester United raunar tit­il­inn með 75 stig­um, þremur meira en Everton náði nú.

Sókn­ar­bolti og miklu fleiri mörk

Fyrir þetta tíma­bil höfðu ein­ungis þrjú lið náð að skora yfir 90 mörk á einu tíma­bili. Og ein­ungis eitt þeirra náði að skora yfir 100 mörk. Það var Chel­sea-liðið undir stjórn Carlo Ancelotti árið 2010 sem skor­aði 103 mörk. Í ár náðu tvö efstu lið­in, Manchester City og Liver­pool, bæði að skora yfir 100 mörk. Til að setja breyt­ing­una á Liver­pool í sam­hengi hafði liðið mest skorað 77 mörk á tíma­bili áður síðan úrvals­deildin varð til. Þetta var því mikið marka­tíma­bil, enda sókn­ar­leikur í fyr­ir­rúmi hjá öllum lið­unum í topp fimm utan Chel­sea.

Luiz Suarez náði að verða ein­ungis sjö­undi leik­mað­ur­inn frá upp­hafi til að skora yfir 30 mörk. Hann jafn­aði met Alan She­arer (1995/1996) og Crist­i­ano Ron­aldo (2007/2008) með því að skora 31 mark í 38 leikja deild. Suarez gerði reyndar betur en þeir báðir með því að skora mörkin sín í ein­ungis 33 leikj­um, enda hóf hann tíma­bilið í löngu banni fyrir að bíta and­stæð­ing. Það þarf að spila ansi magnað tíma­bil til að vera val­inn betri en fót­bolta­aflið Yaya Toure. En Suarez tókst það.

Mörg lið komu mjög á óvart

Það er óhætt að segja að þetta hafi verið tíma­bil Merseyside-lið­anna frá Liver­pool þótt bæði hafi kannski lokið keppni vit­andi að þau voru hárs­breidd frá því að gera enn bet­ur. Liver­pool var auð­vitað á kafi í tit­il­bar­áttu fram á síð­asta dag og spil­aði leiftr­andi sókn­ar­bolta sem tætti á stundum í sig sum bestu lið deild­ar­innar með þeim hætti að leik­irnir voru nán­ast búnir í fyrri hálf­leik. Nægir þar að nefna 5-1 sigur á Arsenal í febr­úar þar sem Liver­pool skor­aði fjögur á fyrstu 20 mín­út­un­um. Lið­inu tókst líka að vinna 12 af síð­ustu 14 leikjum sín­um, sem verður að telj­ast rosa­legur árang­ur.

Margir spáðu því að Everton myndi hrynja eins og spila­borg eftir að David Moyes yfir­gaf félagið fyrir Manchester United eftir ell­efu ára starf. Annað kom heldur betur á dag­inn. Liðið náði fleiri stigum en það hefur nokkru sinni áður náð í úrvals­deild­inni og gerði það með því að spila frá­bæran sókn­ar­bolta undir stjórn Roberto Martinez. Há­­punktur tíma­bils­ins var ugg­laust sá að vinna Manchester United, og David Moyes, bæði heima og að heim­an. Liðið hafði þá ekki unnið á Old Traf­ford frá árinu 1992.

En ýmsir komu líka á óvart á hinum enda deild­ar­inn­ar. Sund­er­land tók þá góðu ákvörðun að reka hinn væg­ast sagt van­stillta Paolo Di Canio eftir fimm leiki, enda liðið ein­ungis með eitt stig á þeim tíma­punkti. Gus Poyet tók við, en hans beið það verk­efni að slípa til hóp sem sam­an­stóð af 14 nýjum leik­mönnum og afgangi sem var í sjokki eftir Di Canio tím­ann. Honum tókst að koma lið­inu í úrslit deild­ar­­bik­ars­ins og bjarga því síðan frá falli með ótrú­legum enda­spretti þar sem Sund­er­land vann bæði Chel­sea og Manchester United á úti­velli og náði í 10 stig af 12 mögu­leg­um.

Hinn kjall­ara­stjór­inn sem er vert að minn­ast á er Tony Pul­is. Eftir að hafa verið rek­inn frá Stoke fyrir að spila leið­in­legan fót­bolta, með mikla áherslu á löng inn­köst, mætti mað­ur­inn með bens­ín­stöðv­arder­húf­una í brúna hjá Crys­tal Palace og vann krafta­verk með lið sem ansi margir sér­fræð­ingar voru vissir um að myndi falla beint aft­ur. Pulis náði að skila Palace í ell­efta sætið með 45 stig og vann meðal ann­ars fimm leiki í röð undir lok tíma­bils­ins.

Von­brigði árs­ins

Þótt stuðn­ings­menn Arsenal séu eflaust fúlir með enn eitt árið í fjórða sæti, og nágrannar þeirra í Totten­ham yfir því hvað liðið þeirra var bæði slakt og leið­in­legt þorra tíma­bils­ins, þá er ein­ungis einn hand­hafi von­brigða­tit­ils­ins: Manchester United og David Moyes. „Hinn útvaldi“ var greindur ítar­lega í Kjarn­anum fyrr í vetur og tveimur mán­uðum síðar var búið að reka hann. Manchester United sló enda nán­ast öll óæski­leg met sem hægt var að slá. Fyrir utan að hafa ekki einu sinni náð Evr­ópu­deild­ar­sæti spil­aði liðið ein­fald­lega hræði­lega leið­in­legan fót­bolta þorra tíma­bils­ins. Það voru við­eig­andi enda­lok á þess­ari hel­för að Moyes hafi verið rek­inn eftir að gamla liðið hans Everton sund­ur­spil­aði slakt United lið í apr­íl.

Moyes og United hefðu líka átt verstu kaup árs­ins í Marou­ane Fella­ini ef Totten­ham hefði ekki eytt 30 millj­ónum punda í Erik Lamela.

Hin von­brigðin eru stjóra­skiptin hjá Car­diff, Ful­ham (tvisvar), Norwich og West Bromwich Albion. Þau ákváðu öll að ráða stjóra til að redda sér frá falli sem höfðu enga reynslu af því að stýra liði í enskri deild­ar­keppni. Það reynd­ist ákaf­lega dýr­keyptur afleikur hjá öllum nema West Brom, sem þó náði bara rétt að hanga í deild­inni. Á sama tíma réðu Crys­tal Palace og Sund­er­land bæði stjóra með reynslu af enskum fót­bolta og héldu sér uppi með stæl. Grasið er ekki alltaf grænna hinum meg­in.

Greinin birt­ist fyrst í síð­asta Kjarn­an­um. Lestu hann hér.