Áreitni hefur verið hluti af öllu sem ég tek mér fyrir hendur á sviði skemmtanaiðnaðarins, nema í burlesque-inu þar sem ríkir fullkomin virðing, traust og konu er 100% trúað þegar hún biður um að láta fjarlægja óþægilega nærveru úr partýinu. Í kjölfar #metoo byltingar slá margir sér á jafnréttisbrjóst og segja að nú sé komið nóg og að nú verði sko tekið á áreitni. Mikið var ég glöð, loksins verður mark á mér tekið, og fólkið sem er dónalegt fær ekki að mæta! En þetta er ekki svona einfalt, og hér neðar er glænýtt dæmi um týpíska áreitni.
Áður en lengra er haldið:
„Af hverju pakkaðirðu ekki bara saman og fórst?” Því að ég er ráðin í x mikinn tíma og ég neita að láta einn ógeðskall eyðileggja kvöld allra þó hann eyðileggi mitt kvöld, en eitt kvöldið mun það gerast ef þessu kjaftæði linnir ekki.
„Af hverju kvartarðu ekki í skemmtinefnd/mannauðsstjóra?”
Ég geri það. Og fæ alltaf svör á borð við „Ónei, ekki aftur. Hann er alveg agalegur.”
„If you can’t stand the heat stay out of the kitchen.”
Nei, meira svona það er ekki eðlilegt að áreita manneskjur.
„Af hverju ertu ekki með almennilegt DJ búr og borð og svona til að vernda þig?”
Vitið þið, það er bara eitt sem kemur í veg fyrir áreiti og það er áreitarinn sjálfur, og ef verkferlar eru skýrir þá mun það fá áreitarann til að hugsa sig tvisvar um.
Í byrjun desember á árinu sem leið lenti ég í óþægilegu atviki hjá fyrirtæki sem ég hef oft starfað fyrir áður án alls svona vesens og ákvað því að taka ekki með mér sjapperón í þetta skiptið. Ég sendi mannauðsstjóranum bréf eftir þetta partý vegna manns sem lét mig ekki í friði, og ég veit að með því að tjá mig um þetta á þessum vettvangi verður mér ekki boðið aftur að skemmta fyrir þetta fyrirtæki. Þannig virkar þöggun, ef ég segi frá á ég hættu á að skerða tekjumöguleika mína, en áreitarinn er enn þá í fínni stöðu.
Áreitnin byrjaði sakleysislega en þróaðist út í það að maður nokkur, kallaður S hér fyrir svín, þráspurði mig um hvort hann mætti klípa mig í rassinn og svo almennan dólg og dónalegheit, sem ég margbað hann að hætta og leyfa mér að vinna í friði. Það er ekki fyrr en eftir að hann gerir sér grein fyrir að kona í skemmtinefnd er vitni OG sér mig ræða þetta við hátt setta konu innan fyrirtækisins að hann ætlar að biðjast afsökunar, sem gengur ágætlega, þar til:
S: „En hey, ég spurði um leyfi.”
M: „Hélstu í alvöru að ég myndi segja já?”
S: „Nei.”
M: „Hver var þá tilgangurinn?”
S: „Mér fannst þetta bara fyndið… svona út af þessu #metoo.”
M: „Þetta er ekki fyndið. Þetta er veruleiki kvenna í öllum störfum. Ég lendi í svona ógeðisköllum eins og þér í öðru hvoru giggi og það er sorglegt.”
Það að upplýstum, menntuðum manni, í flottri stöðu hjá rótgrónu fyrirtæki, þyki svona lagað fyndið er banalt. Að halda að #metoo-byltingin sé enn eitt tilefni til að gera lítið úr konum og að gera sexist “grín” er ekki manni í þessari stöðu sæmandi. Að hegða sér svona gagnvart utanaðkomandi aðila í veislu á vegum fyrirtækis er fyrirtækinu öllu til skammar.
Það sem gerir þetta einstaklega asnalegt er að í jafnréttisstefnu þessa fyrirtækis stendur:
„Stefna _______ er að gæta fyllsta jafnréttis milli kvenna og karla og að starfsmenn njóti jafnra tækifæra óháð kyni.” Í þessu finnst mér felast að að fólk geti sinnt vinnu sinni án kynferðislegrar áreitni. Enn fremur: #6 Einelti, fordómar og kynbundin eða kynferðisleg áreitni eru ekki liðin innan ______.
Að eitthvað sé ekki liðið er loðið orðalag. Í þessu fyrirtæki þýðir það að maðurinn var skammaður og mannauðsstjórinn ætlaði svo að segja mér frá því hver næstu skref yrðu. Ég hef ekki heyrt frá honum síðan þarna í byrjun desember. Þess ber að geta að fyrirtækið hefur fengið ýmsar jafnréttisviðurkenningar og leggur sig fram að taka þátt í alls kyns jafnréttisverkefnum. Ég fékk auðvitað símtöl frá fullt af fólki sem var í partýinu og varð vitni að þessu um hvað það væri miður sín, og að hans hegðun er ekki dæmigerð fyrir alla starfsmenn. Það er ekki nóg að svara rétt á jafnréttisspurningalistanum sem þið fáið sendan, þið þurfið að gera eitthvað í því í alvörunni þegar svona mál koma upp.
Þetta atvik og þessi „mjeh" viðbrögð urðu til þess að ég ákvað að skrifa klausu á heimasíðuna mína um áreitni. Ég nenni nefnilega ekki að lenda í henni lengur og að tekjur mínar séu skertar því ég neyðist til að taka með mér „lífvörð.” Klausuna sendi ég svo á alla þá sem höfðu bókað mig næstu vikurnar. Langflestir voru jákvæðir, en ég missti í alvöru tvo viðburði því að fólk gat ekki lofað því að ég yrði ekki fyrir áreitni, eða treysti sér til að taka á henni ef hún ætti sér stað. Svo þar, svart á hvítu, missti ég tekjur upp á 380.000 krónur því að ég mun ekki halda kjafti og láta áreitni yfir mig ganga.
Lögum þetta kjaftæði og skemmtum okkur fallega. Við eigum það öll skilið.
Viðbót: Eftir að pistillinn birtist fyrst hefur umrætt fyrirtæki haft samband við mig og óskað eftir fundi, þar sem farið verður yfir verkferla um mál sem tengjast áreitni. Það ber að þakka og virða, og vona ég að eitthvað komi út úr því svo að betur verði tekið á slíkum málum í framtíðinni.