Á til­tölu­lega skömmum tíma hefur náðst mikil ein­ing um það á alþjóða­vísu, að líta á bar­átt­una gegn mengun og hlýnun jarðar sem stærstu áskorun sam­tím­ans. 

Þó ennþá finn­ist margir sem afneita skað­legum áhrifum meng­unar og hlýn­unar jarðar - meðal ann­ars í Hvíta hús­inu og nú síð­ast hjá nýjum for­seta Bras­ilíu - þá fækkar þeim stöðugt.

Efa­semda­menn­irnir hrópa en fáir hlusta. Til dæmis má nefna að þó Banda­ríkin hafi dregið sig út úr sam­starfi á vett­vangi Sam­ein­uðu þjóð­anna, þá hafa flest borg­ar­sam­fé­lög Banda­ríkj­anna - og ríkin sjálf - skuld­bundið sig til þess að grípa til aðgerða á grund­velli sam­komu­lags­ins.

Sam­komu­lagið í gildi, þrátt fyrir allt

Sumt af því sem nú þegar hefur verið gert er stórt og mikið í snið­um. Til dæmis hefur Kali­forn­ía, fjöl­menn­asta ríki Banda­ríkj­anna með 38 millj­ónir íbúa, ákveðið form­lega með laga­setn­ingu að ríkið skuli knúið end­ur­nýj­an­legri orku innan nokk­urra ára. Öll ný hús þurfa að vera með sól­ar­sellu­þök.

Par­ís­ar­sam­komu­lagið hefur verið lög­fest vítt og breitt um heim­inn. Því fylgja skuld­bind­ingar um að bregð­ast við og vinna gegn mengun og hlýnun jarð­ar.

Þessu fylgja miklar áskor­anir og fyrir lítið eyríki eins og Ísland eru þær svo sann­ar­lega fyrir hend­i. 

Óra­fjarri því að vera ásætt­an­legt

Þvert á það sem margir vilja stundum halda, þá stendur Ísland afar illa þegar kemur að mark­mið­inu um að draga úr mengun um 40 pró­sent, miðað stöð­una árið 1990, fyrir árið 2030. Þetta er stóra skuld­bind­ingin sam­kvæmt Par­ís­ar­sam­komu­lag­in­u. 

Raunar hefur þró­unin verið þver­öfug og losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda hefur færst í aukana, eins og fjallað hefur verið um á vef Kjarn­ans.

Eitt af því sem er mest krefj­andi fyrir þjóðir heims­ins, er að hrinda í fram­kvæmd aðgerðum sem í senn draga úr mengun og auka skil­virkni og verð­mæta­sköpun í sam­fé­lag­inu.

Ísland hefur sögu að segja umheim­in­um, hvað þetta varð­ar. Hún kemur úr sjáv­ar­út­vegi. Tölur Hag­stofu Íslands sýna þetta glögg­lega.

Fram til árs­ins 2003 var losun CO2 frá sjáv­ar­út­vegi mest allra geira, en aukin hag­kvæmni, fjár­fest­ing í tækni og fram­farir í skipa­iðn­aði hafa leitt til mun minni meng­un­ar. Þetta hefur leitt til þess að heild­ar­losun CO2 frá sjáv­ar­út­vegi og mat­væla­iðn­aði var ríf­lega 48% minni árið 2016 en árið 1995.

Lík­lega þurfa margir aðrir geirar að fara í gegnum við­líka breyt­ingar og sjáv­ar­út­veg­ur­inn hefur farið í gegn­um, til að styðja við kröf­una um sjálf­bærni og minni meng­un.

Stóru sigr­arnir

Þó stjórn­völd og sveit­ar­fé­lög vilji vel, og hafi kynnt metn­að­ar­fulla stefnu í lofts­lags­mál­um, þá þarf miklu meira að koma til. Stóru sigr­arnir verða unnir í rann­sókn­ar- og frum­kvöðla­starfi hjá fyr­ir­tækj­um. Þau þurfa að þora að fjár­festa í lausnum sem ýta undir vist­vænni lifn­að­ar- og starfs­hætti. Þetta á við um allar teg­undir fyr­ir­tækja, hvort sem það er í ferða­þjón­ustu, orku­geira, iðn­aði, fjár­mála­þjón­ustu, hug­bún­að­ar­geira eða öðru.

En það er gott að geta horft til sjáv­ar­út­vegs­ins og séð, að það er hægt að draga veru­lega úr mengun og auka verð­mæta­sköpun á sama tíma. Lyk­ill­inn að þessu er að fjár­festa í nýrri tækni og rann­sókn­um, sem leiða til hag­kvæm­ari og betri lausna. Verk­efn­inu lýkur aldrei en það er þessi stefna sem er áhrifa­mik­il: Tæknin og hag­kvæmar og umhverf­is­vænni lausn­ir. 

Ávinn­ing­ur­inn er veru­legur og sam­fé­lags­legur á end­an­um.