Hluti af við­bragðs­á­ætlun rík­is­stjórn­ar­innar við COVID-19 far­aldr­inum er 750 millj­óna króna sjóður sem á að bregð­ast við þeim áföllum sem menn­ing­ar­starf­semi, list­greinar og íþrótta-og æsku­lýðs­mál verða fyr­ir. Að auki eru 400 milj­ónir ætl­aðar til rann­sókna­tengdra verk­efna.  

Það er ánægju­legt hversu stjórn­völd hafa brugð­ist snar­lega við því ástandi sem skap­að­ist í umhverfi menn­ingar og list­sköp­unar á land­inu með setn­ingu sam­komu­banns. Sam­komu­bann þýðir í raun fjölda­upp­sögn á hinu víð­feðma atvinnu­svæði list- og menn­ing­ar­greina, atvinnu­svæði sem teygir sig út í alla kima sam­fé­lags­ins. Í dag starfar 7,7%  vinnu­afls í land­inu við menn­ingu og list­sköpun og með­vitað eða ómeð­vitað hreyfir starf þess fólks við okkur í hverju skrefi okkar dag­lega lífs. Það er nán­ast ekki til sá mála­flokkur í nútíma­sam­fé­lagi sem list­sköpun “klukk­ar” ekki með beinum eða óbeinum hætti. Listin er grund­vall­ar­verk­færi í mótun hug­mynda­heims­ins og á grunni auð­ugs hug­mynda­heims vaxa tæki­færi til fjöl­breytt­ara atvinnu­lífs, fyrir utan þá mann­legu  þræði sem listin vefur um sam­fé­lagið okkur til gleði og ynd­is­auka.

Það er óvenju­hljótt þessa dag­ana á vinnu­stof­unni minni hér niður við gömlu höfn­ina. Bíll keyrir vestur Geirs­göt­una og maður staldrar ósjálfrátt við, svo hljóðnar allt á ný. Eng­inn á ferli. Það er ein og maður sé skyndi­lega lentur í sögu­sviði und­ar­legrar blöndu af  vís­inda­skáld­sögu og Palli var einn í heim­in­um.

Það sem eykur enn á þessa kúnst­ugu upp­lifun er hin and­lits­lausa ógn. Áföllin sem við geymum í erfða­efni okkar sem þjóð hafa verið áþreif­an­legri, skilj­an­legri. Eld­gos, storm­ar, snjó­flóð og óveður með mann­skaða og felli. En við þekkjum ekki þetta flóð, vitum ekk­ert hvert á að hlaupa. Okkar eina úrræði er að fylgja vit­urra manna ráðum, vís­inda­manna og sér­fræð­inga, sem leið­beina okkur dag frá degi í gegnum storm­inn. Eða á maður að segja logn­ið, þögn­ina. Ofan á þetta skáld­sögu­lega ástand bæt­ist síðan ótti fólks um líf og heilsu ætt­ingja og vina­fólks. 

Ótt­inn er raun­veru­leg ógn einn og sér. Í gegnum sög­una hafa lista­menn mildað höggin og borið ljós og von inn í þung­bærar og erf­iðar kring­um­stæð­ur. Og þó að afleið­ingar veirunnar hafi að þessu sinni hitt lista­menn lóð­beint í haus­inn og svipt þá afkomu og vinnu, leið ekki langur tími þar til margir þeirra voru farnir að leita allra leiða til að finna list­inni far­veg í nýj­um, breyttum heimi. Það er ekki sjálf­gefið en köll­unin verður ekki tam­in, það bara ger­ist með jafn­sjálf­sögðum hætti og lóan mætir að vori. 

Vinnu­stofur lista­manna eru tóm­ar, tón­leika­salir og leik­hús. Tón­leika­ferðum og hátíðum er aflýst, kennsla og nám­skeið falla nið­ur. Allt er þetta unnið af lista­mönn­um, oft­ast ein­yrkjum með veik kjör og skert rétt­indi á vinnu­mark­aði. Að veita fjár­magni inn í list­grein­arnar núna er ekki bara ráð­stöfun til að koma að ein­hverju leiti til móts við tekju­tap lista­manna, heldur er ekki síður mik­il­vægt að þegar við förum að sjá til lands, handan þessa draum­kennda ástands, náum við vopnum okkar fyrr, ef við höldum áfram að sá og yrkja jarð­veg­inn, rækta hug­mynda­heim­inn. Þannig tryggjum við áfram­hald­andi grósku og nýsköpun og getum hlakkað til upp­sker­unnar með hækk­andi sól og von­betri tíð.

Höf­undur er for­seti Banda­lags íslenskra lista­manna.