Í maí­mán­uði árið 2015 réð norski flug­stjór­inn Mich­ael Ingvard­sen sig til Pri­mera Air. Í ráðn­ing­ar­samn­ingi hans stóð að hann myndi fljúga til og frá Dan­mörku. Ingvard­sen bjóst við að launa­kjör hans fylgdu kjara­samn­ingi sem félagið hafði geng­ist undir við dönsk sam­tök starfs­fólks í flug­rekstri (FPU). Þegar kom að und­ir­ritun samn­ings sá Ingvard­sen að hann var frá ráðn­ing­ar­skrif­stofu, Flight Crew Solutions, á bresku eyj­unni Guernsey á Ermar­sundi, en eyjan er þekkt sem skatta­skjól. Í samn­ingum stóð að Ingvard­sen væri ekki venju­legur launa­mað­ur, sam­kvæmt samn­ingum skyldi hann vera eins­konar verk­taki sem sjálfur skyldi sjá um líf­eyr­is- og orlofs­greiðslur og fengi ein­ungis greidda tíu veik­inda­daga á ári. Ingvard­sen flug­stjóri ímynd­aði sér að þetta væri eins­konar byrj­un­ar­reitur og svona væri þetta í danskri vinnu­lög­gjöf. Fljót­lega rann upp fyrir Ingvard­sen að ýmis­legt væri öðru­vísi en hann hafði búist við. Skömmu eftir að hann hóf störf komst hann að raun um hann væri ekki að vinna sam­kvæmt dönskum samn­ing­um. Vinnu­fé­lag­arnir sögðu honum að þetta væri venjan hjá þessu félagi og eftir eins árs starf yrði gerður samn­ingur um fast­ráðn­ingu. „Þetta hljóm­aði ágæt­lega, þá gæti ég samið um launin og líf­eyr­is­greiðsl­ur,  veik­inda­leyfi, ef til kæmi, yrði greitt og í fast­ráðn­ing­ar­samn­ingi yrði líka kveðið á um sum­ar­leyf­i.“

Nei við dönskum kjara­samn­ingi  

Þegar Mich­ael Ingvard­sen hafði starfað hjá Pri­mera Air í um það bil ár fannst honum tími til kom­inn að ganga nánar frá sínum málum og óskaði eftir starfs­samn­ingi sem væri í sam­ræmi við danska vinnu­lög­gjöf. En það reynd­ist ekki auð­velt. Hjá flug­fé­lag­inu fékk hann alls kyns útskýr­ingar og afsak­an­ir, sem allar gengu út á að hann gæti ekki fengið danskan ráðn­ing­ar­samn­ing, hann ætti að vinna sam­kvæmt upp­haf­lega sam­ingn­um, frá Guerns­ey. „Seinna árið sem ég vann hjá félag­inu hafði ég reyndar engan samn­ing, mætti bara i vinn­una og von­að­ist til að fá útborg­að.“ Í maí á síð­asta ári hætti Ingvard­sen að vinna fyrir Pri­mera Air, hafði þá starfað hjá félag­inu í slétt tvö ár.  

Til­gang­ur­inn er aug­ljós; minni kostn­aður

Í við­tali við danska útvarp­ið, DR, sagði Mich­ael Ingvard­sen að til­gang­ur­inn með því að ráða fólk sem verk­taka væri aug­ljós. Semsé minni kostn­að­ur. Hann sagð­ist sjá eftir að hafa í upp­hafi sam­þykkt að vinna sem verk­taki því að það hefði fljót­lega runnið upp fyrir sér að verk­taka­launin væru mun lak­ari og þannig héldi Pri­mera Air niðri kostn­aði. Hann sagð­ist því miður ekki vera eini mað­ur­inn sem hefur mátt búa við þetta fyr­ir­komu­lag. Margir kollegar hans hefðu miklar áhyggjur af „lausa­mennskunni“ eins og hann orð­aði það. Flestir eru með fjöl­skyldu og því fylgja alls konar skyld­ur.

Mich­ael Ingvard­sen er ekki nýgræð­ingur í flug­inu. Hann hefur mikla reynslu og hefur unnið hjá þekktum flug­fé­lög­um, meðal ann­ars Norweg­i­an. Í áður­nefndu við­tali sagði hann að starfs­um­hverfið hefði á und­an­förnum árum breyst mjög, til hins verra. Sam­keppnin fer sífellt harðn­andi og flug­fé­lögin reyna að spara eins og þau geta og þá bitnar það á starfs­fólk­inu. Ingvard­sen sagð­ist áður hafa unnið sem verk­taki en þá setið við sama borð og þeir sem höfðu fastan samn­ing.

Vill fá nið­ur­stöðu dóm­stóls

Í sam­vinnu við FPU hefur Mich­ael Ingvard­sen nú krafið Pri­mera Air um hálfa milljón danskra króna (8.6 millj­ónir íslenskar) vegna van­gold­inna launa á því tveggja ára tíma­bili sem hann vann hjá félag­inu. Hann hefur jafn­framt ákveðið að stefna Pri­mera Air fyrir Félags­dóm í Dan­mörku (Ar­bejds­retten). Hann seg­ist von­ast til þess að með úrskurði Félags­dóms tak­ist að stöðva und­ir­boð á vinnu­mark­aðn­um. FPU telur að flestir flug­menn sem starfa fyrir Pri­mera Air séu á verk­taka­samn­ingi gegnum Flight Crew Solutions á Guerns­ey.

Pri­mera Air vísar öllu á bug

Pri­mera Air hefur í skrif­legu svari, með milli­göngu Dönsku Atvinnu­rek­enda­sam­tak­anna, vísað öllum kröfum Mich­ael Ingvard­sen á bug. Í bréf­inu segir að flug­stjór­inn hafi með samn­ingi sínum við ráðn­ing­ar­skrif­stof­una á Guernsey sam­þykkt að hann væri ekki starfs­maður flug­fé­lags­ins. Pri­mera Air segir enn­fremur í svar­bréfi sínu að vinna Mich­ael Ingvard­sen á þessu tveggja ára tíma­bili sem um er deilt, einkum flogið fyrir Pri­mera Air Nor­dic, syst­ur­fé­lag Pri­mera Air. Pri­mera Air Nor­dic er skráð í Lett­landi og heyrir þess vegna, að mati Pri­mera Air, ekki undir danska vinnu­lög­gjöf og kjara­samn­inga.

Christ­ian Højer Schøler, aðjúnkt í vinnu­rétti við háskól­ann Sydd­ansk Uni­versitet tel­ur, eftir að hafa skoðað gögn máls­ins, miklar líkur á að FPU og Mich­ael Ingvard­sen vinni málið fyrir dóm­stól­um. Aðjúnkt­inn nefnir tvennt í því sam­bandi. Í fyrsta lagi að Mich­ael Ingvard­sen hafi ein­göngu unnið fyrir Pri­mera Air á umræddu tveggja ára tíma­bili og að í samn­ingum stóð að hann skyldi sjálfur sitja í flug­stjórn­ar­klef­an­um. Sjálf­stæður verk­taki getur falið öðrum verk­efni (til dæmis að fljúga) en það gat Mich­ael Ingvard­sen ekki.

Sam­tök starfs­fólks í flug­rekstri (FPU) búast við að málið gegn Pri­mera Air verði tekið fyrir í Félags­dómi í lok þessa ár, eða snemma á næsta ári.