Rúmlega þriggja milljarða króna greiðsla fer að óbreyttu í ríkissjóð
Útgerðarfélag Reykjavíkur var í vikunni dæmt til að greiða Glitni HoldCo tvo milljarða króna auk dráttarvaxta vegna afleiðusamninga sem gerðir voru í aðdraganda hrunsins. Með dráttarvöxtum nemur upphæðin rúmum þremur milljörðum króna. Hún mun renna í ríkissjóð vegna stöðugleikasamnings sem gerður var við þrotabú Glitnis.
Þegar samkomulag náðist milli íslenska ríkisins og kröfuhafa Glitnis um greiðslu stöðugleikaframlags svo að hægt yrði að ljúka nauðasamningi bankans, var ljóst að stærsti hluti alls stöðugleikaframlagsins sem greiddur yrði í ríkissjóð úr ranni kröfuhafa allra föllnu bankanna myndi koma úr Glitni. Þar munaði mestu um allt hlutafé í Íslandsbanka, sem ákveðið var á lokametrunum að myndi fara til ríkisins, en ekki bara afraksturinn af sölu hans líkt og í tilfelli Arion banka.
Ýmsar aðrar eignir, meðal annars ætlaðar skuldir ákveðinna einstaklinga eða félaga, voru á meðal þeirra sem Glitnir skuldbatt sig að láta ríkinu í té. Á meðal þeirra var allur ávinningur af innheimtu afleiðusamninga sem Útgerðarfélag Reykjavíkur, að mestu í eigu Guðmundar Kristjánssonar, hafði gert við Glitni haustið 2008. Alls var um 31 samning að ræða og heildarskuld félagsins við bankann vegna uppgjörs þeirra var áætluð tveir milljarðar króna. Útgerðarfélagið hefur árum saman neitað að greiða þetta uppgjör og meðal annars borið fyrir sig að Glitnir hafi haft hag af því að fella íslensku krónuna og þar með gert það að verkum að afleiðusamningarnir hefðu endað í tapi.
Glitnir hefur alla tíð hafnað þessu og stefndi Útgerðarfélagi Reykjavíkur til að greiða milljarðana tvo. Málið hefur þvælst í dómskerfinu frá árinu 2012 og niðurstaða fékkst loks í vikunni. Fjölskipaður héraðsdómur Reykjavíkur sagði að Útgerðarfélag Reykjavíkur þyrfti að borga skuldina með dráttarvöxtum frá maímánuði 2016.
Samanlögð upphæð sem Útgerðarfélagið verður að óbreyttu greiða, að meðtöldum dráttarvöxtum, er um 3,1 milljarður króna. Ef niðurstaða héraðsdóms hefði verið á þann veg að félagið ætti að greiða dráttarvexti frá haustinu 2008, þá hefði upphæðin verið á níunda milljarð króna.
Forsvarsmenn Útgerðarfélags Reykjavíkur hafa ekki tekið ákvörðun um hvort að málinu verði áfrýjað eða ekki.
Lykilmenn úr Seðlabankanum báru vitni
Deilurnar hafa staðið yfir meira og minna frá haustinu 2008. Glitnir höfðaði mál sumarið 2012 og krafðist þess að Útgerðarfélagið, sem þá hét enn Brim, myndi greiða milljarðanna tvo auk dráttarvaxta. Því var vísað frá árið 2106 en stefnt á ný í kjölfarið. Þess vegna reiknast dráttarvextir frá maímánuði 2016.
Málið hefur tekið á sig margskonar myndir. Meðal annars kærði Útgerðarfélagið framferði Ólafs Eiríkssonar, lögmanns Glitnis HoldCo, í dómsmálinu til Úrskurðarnefndar lögmanna sem úrskurðaði í málinu þann í lok janúar 2018. Þar var háttsemi hans, sem í fólst að veita lykilvitni rangar upplýsingar um staðreyndir og láta hjá líða að tilkynna Útgerðarfélaginu að til stæði að hafa samband við vitnið, sögð vera aðfinnsluverð.
Þá kærði Útgerðarfélag Reykjavíkur til lögreglu, þann 17. apríl 2018, það sem í ársreikningi fyrirtækisins er kallað þá „háttsemi að rangfæra sönnunargögn“ í dómsmálinu. Sú háttsemi á að hafa falið í sér „að „klippa“ eða fjarlægja með öðrum hætti, 7 cm neðan af öllum samningum svo að þeir myndu líta út á annan veg en þeir gerðu.“
Það vekur athygli að fyrir dóm voru kallaðir bæði Haukur C. Benediktsson, starfsmaður Seðlabanka Íslands sem stýrði Eignasafni Seðlabanka Íslands (ESÍ) um árabil, og Steinar Þór Guðgeirsson, lögmaður Seðlabanka Íslands í tengslum við greiðslu stöðugleikaframlagsins.
Tilgangur þess að láta þá bera vitni var sá að reyna að sýna fram á að Glitnir HoldCo, eignarhaldsfélagið um eftirstandandi eignir Glitnis eftir að nauðasamningur bankans var kláraður í desember 2015, ætti í raun ekki kröfuna sem verið væri að sækja fyrir dómi, heldur íslenska ríkið. Hún hafi verið að meðal þeirra stöðugleikaframlaga sem greidd hefðu verið til að leysa úr deilum ríkisins og kröfuhafa föllnu bankanna sem leiddi af sér að hægt yrði að slíta þrotabúum Kaupþings, Landsbankans og Glitnis og greiða út eftirstandandi eignir þeirra til réttmætra eigenda. Í lok síðasta árs var stöðugleikaframlagið sem greitt var til ríkisins metið á 460 milljarða króna þegar það hefur innheimst að fullu.
Þessi skoðun Útgerðarfélagsins var meðal annars rökstudd með því að kröfuna væri hvergi að finna í ársreikningi Glitnis HoldCo eftir að stöðugleikasamningarnir voru gerðir.
Vildu að stöðugleikasamningurinn yrði gerður opinber
Útgerðarfélag Reykjavíkur óskaði eftir því fyrir dómi að stöðugleikasamningurinn yrði gerður opinber og hélt því fram að félagið hefði undir höndum mat frá ríkisendurskoðanda sem segði að umræddar kröfur væru í eigu ríkissjóðs. Vegna þessa voru Haukur og Steinar kallaðir fyrir sem vitni. Báðir sögðu þeir að kröfur vegna þeirra afleiðusamninga sem málið snýst um hefðu ekki verið framseldar til Seðlabanka Íslands á grundvelli samnings um stöðugleikaframlag í tengslum við nauðasamning Glitnis. Fyrir liggur hins vegar að tækist Glitni HoldCo að innheimta kröfurnar myndi afrakstur þess fara til ríkisins. Það er því ríkissjóður sem mun fá milljarðanna tvo ef Útgerðarfélagið lætur nú staðar numið og borgar.
Í tilkynningu sem Runólfur Viðar Guðmundsson, framkvæmdastjóri Útgerðarfélags Reykjavíkur, sendi á fjölmiðla á þriðjudagskvöld, sagði að Haukur hefði óhlýðnast dómara málsins og neitað að mæta með stöðugleikasamninginn fyrir dóm. „Vitnisburður framkvæmdastjórans hjá Seðlabanka Íslands, stangast á við fullyrðingar í ársreikningum Glitnis 2015 til 2019, ríkisreikningi fyrir 2016 og Ríkisendurskoðanda. ÚR unir illa úrskurði héraðsdóms sérstaklega í ljósi þess að þrotabú Glitnis og fulltrúar hins opinbera komast undan kröfu um að sanna aðild sína að málinu. Það skýtur skökku við þegar gerðar eru auknar kröfur af almenningi og hinu opinbera til einkaaðila um gagnsæi að opinberir aðilar haldi kyrfilega leyndum samningum sem þeir gera við þrotabú í eigu erlendra huldusjóða og hindri þannig framgang eðlilegrar réttvísi hér á landi,“ sagði í tilkynningunni.
Þessum málatilbúnaði var þó, líkt og áður sagði, hafnað af héraðsdómi Reykjavíkur.
Eigið fé Útgerðarfélagsins á þriðja tug milljarða
Útgerðarfélag Reykjavíkur hét um árabil Brim. Nafni félagsins var breytt þegar það keypti ráðandi hlut í HB Granda á árinu 2018. Nafni HB Granda var svo breytt í Brim á hluthafafundi í ágúst 2019. Guðmundur Kristjánsson, sem er endanlegur eigandi að um 75 prósent alls hlutafjár í Útgerðarfélagi Reykjavíkur og tók sjálfur við sem forstjóri HB Granda eftir innkomu sína þar, hefur ávallt verið kenndur við það nafn og kallaður Guðmundur í Brimi. Þar sem fyrirtækið hefur aldrei viðurkennt kröfu Glitnis HoldCo þá hefur hún aldrei verið færð í rekstur eða efnahag þess.
Útgerðarfélag Reykjavíkur er risastórt fyrirtæki. Rekstrartekjur þess á árinu 2018 voru um 22,4 milljarðar króna ef miðað er við gengi evru í lok þess árs. Hagnaður af starfseminni var um 1,5 milljarður króna á því ári.
Eigið fé fyrirtækisins var 27,3 milljarðar króna í árslok 2018 jókst á milli ára og skuldir þess grynnkuðu umtalsvert, eða um 6,5 milljarða króna. Á árinu 2019 á Útgerðarfélag Reykjavíkur að greiða um 7,7 milljarða króna af langtímaskuldum til lánastofnana. Skuldirnar voru þó enn umtalsverðar í árslok, alls um 32,4 milljarðar króna.
Því blasir við að Útgerðarfélagið hefur getu til þess að greiða skuldina við Glitni HoldCo, sem mun að óbreyttu renna í ríkissjóð sem hluti af stöðugleikaframlaginu
Lestu meira:
-
9. janúar 2023Fjármálaeftirlitið telur Íslandsbanka mögulega hafa brotið gegn lögum
-
8. janúar 2023Sautján ár á milli ráðninga á konu í forstjórastóli hjá skráðu félagi
-
7. janúar 2023Dreifing Fréttablaðsins fer úr 80 þúsund í 45 þúsund eintök á dag eftir breytingarnar
-
7. janúar 2023Tæknispá 2023: Tími gervigreindar er kominn og samfélagsmiðlar verða persónulegri
-
6. janúar 2023Tíu stærstu útgerðirnar halda á 56 prósent af öllum kvóta
-
4. janúar 2023Hálfgerð Eurovision-stigagjöf hjá matsnefnd Hörpu sögð óhefðbundin
-
4. janúar 202314 félög lækkuðu í virði en fjöldi einstaklinga sem á hlutabréf þrefaldaðist á þremur árum
-
2. janúar 2023Fréttablaðið hætt að koma inn um lúguna hjá fólki – Lestur hríðfallið og kostnaður aukist
-
1. janúar 2023Þrennt sem eykur forskot Íslands
-
30. desember 2022Verslun í alþjóðlegu umhverfi
