Vilji hluta þing­manna Sjálf­stæð­is­manna hefur staðið til þess að styrkirnir yrðu fremur ákvarð­aðir út frá greiddu trygg­inga­gjaldi. Sá vilji birt­ist meðal ann­ars í frum­varpi sem fjórir þeirra lögðu fram í des­em­ber síð­ast­liðn­um. Með þeim hætti myndi uppi­staða styrkj­anna fara til þriggja stærstu fjöl­miðla­fyr­ir­tækja lands­ins: Árvak­urs, Torgs og Sýn­ar. Með hinni leið­inni dreifast þeir víðar og þak er sett á greiðslur til stærstu fjöl­miðla­fyr­ir­tækj­anna. 

Skorður settar á hvernig ráð­herra megi útdeilda styrkj­unum

Í breyt­ing­ar­til­lögu efna­hags- og við­skipta­nefndar um þann hluta band­orms­ins svo­kall­aða, frum­varps um marg­hátt­aðar laga­breyt­ingar sem þarf að gera til að lög­festa annað aðgerð­ar­pakka stjórn­valda vegna COVID-19, segir að nefndin telji „nauð­syn­legt að tíma­bundin heim­ild ráð­herra til greiðslu sér­staks rekstr­ar­stuðn­ings til einka­rek­inna fjöl­miða verði afmörkuð nán­ar“ en gert var í frum­varp­inu. Það verði gert með bráða­birgða­á­kvæði sem bætt verði í lög um fjöl­miðla. 

Í nefnd­ar­á­lit­inu segir að það ákvæði feli í sér að kveðið verði á um skil­yrði þess að geta notið sér­staks rekstr­ar­stuðn­ings. Þannig megi fjöl­mið­ill til dæmis ekki vera í van­skilum með opin­ber gjöld, skatta eða skatta­sektir og þær upp­lýs­ingar sem lagðar verða fram með umsókn um rekstr­ar­stuðn­ing þurfa að vera stað­festar af lög­giltum end­ur­skoð­anda. „Í sam­ræmi við fram­an­greind skil­yrði skuli ráð­herra í reglu­gerð til­greina sér­stak­lega hvaða upp­lýs­ingar skuli fylgja umsóknum fjöl­miðla um rekstr­ar­stuðn­ing, þ.m.t. að umsóknum fylgi upp­lýs­ingar um greitt trygg­inga­gjald, með­al­fjölda stöðu­gilda, fjölda verk­taka og heild­ar­fjár­hæð greiðslna til starfs­manna og verk­taka vegna miðl­unar á fréttum og frétta­tengdu efni árið 2019.“

Við ákvörðun um fjár­hæð sér­staks rekstr­ar­stuðn­ings skuli meðal ann­ars litið til launa, fjölda starfs­manna og verk­taka­greiðslna vegna miðl­unar á fréttum og frétta­tengdu efni á rit­stjórnum árið 2019, útgáfu­tíðni og fjöl­breyti­leika fjöl­miðla. End­an­legt hlut­fall skuli ráð­ast af fjölda umsókna og að setja skuli hámark á stuðn­ing til ein­stakra fjöl­miðla. Margt í þessum skil­yrðum er sam­hljóma þeim sem sett voru fram í fjöl­miðla­frum­varpi mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, sem legið hefur óaf­greitt í alls­herj­ar- og mennta­mála­nefnd frá því í des­em­ber 2019. 

Í til­kynn­ingu sem mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neytið sendi út eftir kynn­ing­ar­fund­inn um annan aðgerð­ar­pakka rík­is­stjórn­ar­innar þann 21. apr­íl, sagði að gert væri ráð fyrir því að fjöl­miðlar myndu sækja um stuðn­ing með form­legum hætti og stuðn­ing­ur­inn tæki mið af launa­kostn­aði fjöl­miðla vegna frétta­miðl­un­ar. Þak yrði sett á fjár­hæð styrkja til ein­stakra fjöl­miðla, svo stuðn­ing­ur­inn nýt­ist bæði stórum og litlum miðl­um.

Úthlutun sér­staks rekstr­ar­fram­lags á að fara fram eigi síðar en 1. sept­em­ber 2020. 

Sig­mundur Davíð veru­lega ósáttur

Allir nefnd­ar­menn í efna­hags- og við­skipta­nefnd skrifa undir nefnd­ar­á­lit­ið, þótt nefnd­ar­menn úr röðum stjórn­ar­and­stöðu­flokka geri það allir með fyr­ir­vara. Sér­stak­lega er gert grein fyrir þeim fyr­ir­vörum í álit­inu sem birt­ist í kvöld. Þar kemur fram að Einn nefnd­ar­mað­ur, Sig­mundur Davíð Gunn­laugs­son for­maður Mið­flokks­ins, gerir sér­stakar athuga­semdir við fyr­ir­komu­lag greiddra rekstr­ar­styrkja til fjöl­miðla í fyr­ir­vara sín­um.

Sig­mundur segir afgreiðslu þess þáttar frum­varps­ins sem snýr að fjöl­miðlum frá­leita og „veru­legum vafa und­ir­orpið að hún geti talist til eðli­legra stjórn­sýslu­hátta.“

Hann telur mik­il­vægt að veita einka­reknum fjöl­miðlum stuðn­ing og jafna stöðu þeirra gagn­vart rík­is­miðl­inum RÚV en telur það að ráð­herra fjöl­miðla­mála skuli „veitt heim­ild til að útdeila fjár­magni til fjöl­miðla nán­ast að geð­þótta gengur gegn grund­vall­ar­við­miðum um fjár­reiður rík­is­ins og vald­heim­ildir ráð­herra. Ann­markar afgreiðsl­unnar eru slíkir að efast má um að for­svar­an­legt sé að skrifa undir álit­ið.“

Sig­mundur telur við­bæt­urnar sem kynntar eru í áliti efna­hags- og við­skipta­nefndar síður en svo til þess fallnar að lag­færa mál­ið. „Kvöð um hámarks­stuðn­ing gengur gegn mark­mið­inu um að vernda störf og vand­aða „fram­leiðslu“ fjöl­miðla. Heim­ild til ráð­herra um að líta til fjöl­breyti­leika fjöl­miðla er algjör­lega óút­skýrð og getur orðið til þess að ráð­herra telji sér heim­ilt að verð­launa þá fjöl­miðla sem kunna að vera ráð­herra að skapi umfram aðra með vísan til fjöl­breyti­leika.“

Smári McCart­hy, þing­maður Pírata, er á annarri skoð­un. Hann segir að kostn­aður lít­illa fyr­ir­tækja við að sækja fé í opin­bera sjóði sé vit­an­lega hærri sem hlut­fall af heild­ar­veltu en hjá stærri fyr­ir­tækj­um, og því hefði verið gott að koma til móts við minni einka­rekna fjöl­miðla þar. „Þegar efna­hags­á­föll verða bitna þau alltaf mest á smæstu og verst settu aðil­un­um, sem jafn­framt njóta síst góðs af eðli­legu árferði. Það væri því ágætis til­breyt­ing ef aðgerðir rík­is­stjórn­ar­innar end­ur­spegl­uðu áhyggjur af afkomu þeirra, frekar en að leggja alltaf aðal­á­herslu á stærri eða fjár­sterk­ari aðila sem hafa eðli máls­ins sam­kvæmt betri bjarg­ir.“

Kjarn­inn er einn þeirra fjöl­miðla sem upp­­­fyllir þau skil­yrði sem sett eru fyrir stuðn­­ings­greiðslum eins og frum­varpið er í dag.