Síðastliðinn miðvikudag 7. október hélt þingflokkur Radikale Venstre fund. Leiðtogi flokksins Morten Østergaard boðaði til fundarins. Þingflokksfundir teljast sjaldnast til tíðinda en þessi fundur var langt frá því að teljast venjulegur. Þingflokksfundir fara yfirleitt fram í fundarherbergjum í Kristjánsborgarhöll en þannig var það ekki í þetta sinn. Fundur þingflokksins fór fram í Konunglega bókasafninu, skammt frá Kristjánsborg.
Það var ekki það eina sem var óvenjulegt við þennan fund, hann var mjög langur, stóð í rúma sex klukkutíma. Þetta töldu fréttamenn merki um að eitthvað sérstakt væri á seyði. Sem kom á daginn. Og átti sér aðdraganda.
Fjölmiðlakonan Sofie Linde
Sunnudagskvöldið 6. september sendi danska sjónvarpsstöðin TV2 út skemmtiþáttinn Zulu Comedy Galla, árlega uppskeruhátíð danskra grínara. Kynnir og þáttastjórnandi var Sofie Linde. Sofie þessi Linde er þekkt leikkona, og þáttastjórnandi í heimalandinu, Danmörku. Hún greindi frá því í ávarpi sínu í þessum þætti að þegar hún var fyrir skömmu komin til starfa hjá danska útvarpinu, DR, hefði þekktur sjónvarpsmaður,sem hún nafngreindi ekki, komið til hennar á jólafagnaði starfsmanna og sagt orðrétt: „Hvis du ikke går med ud og sutter min pik, så fucking ødelægger jeg din karriere.“
Þessi hótunarorð þarfnast ekki þýðingar. Sofie Linde sagðist strax hafa sagt nei, en hótun þessa þekkta sjóvarpsmanns hafði hinsvegar engin áhrif á starfsframa Sofie Linde. En frásögn hennar vakti mikla athygli. Daginn eftir útsendingu þáttarins skrifuðu konur sem starfa á TV2 bréf til stuðnings Sofie Linde og á næstu dögum skrifuðu rúmlega 1600 konur, fyrrverandi og núverandi starfsmenn á dönskum fjölmiðlum, undir bréfið.
Flóðbylgja
Ekki er ofmælt að frásögn Sofie Linde og stuðningsbréfið hafi hrundið af stað flóðbylgju. Stjórnendur fjölmargra, fjölmiðla, fjármálafyrirtækja, verslanasamsteypa og menntastofnana, svo eitthvað sé nefnt, lýstu yfir að þeir myndu bregðast við, til að „uppræta þetta illgresi“ eins og einn forstjóri komst að orði, áreitni gegn konum. Og stjórnmálamennirnir tóku undir. Mest áberandi í þeim hópi voru þingmenn Radikale Venstre. Þeir beindu einkum spjótum sínum að Jeppe Kofod utanríkisráðherra. Ástæða þess er sú að árið 2008, þegar hann var 34 ára, og sat á þingi, sængaði hann hjá 15 ára gamalli stúlku. Þetta gerðist í gleðskap að lokinni ráðstefnu ungra jafnaðarmanna. Jeppe Kofod sagði að framkoma sín hefði verið óafsakanleg, þarna hefði áfengi og dómgreindarleysi tekið völdin.
Samira Nawa, talsmaður Radikale Venstre í jafnréttismálum á danska þinginu, Folketinget, sagði að maður sem hefði sýnt slíkt dómgreindarleysi og notfært sér stöðu sína gagnvart ungri stúlku, ætti ekki að vera utanríkisráðherra Danmerkur. Samira Nawa sagði að Radikale Venstre myndi beita sér fyrir rannsókn á, og reyna að uppræta kynjamisrétti og úrelt viðhorf í garð kvenna, á þinginu. „Við viljum vera í forystu í þessum efnum.“
Þingkonan Lotte Rod
Þann 16. september greindi Lotte Rod, þingmaður Radikale Venstre opinberlega frá því að áhrifamenn (mænd med magt) í Radikale Venstre og í ungliðahreyfingu flokksins hefðu káfað á sér (taget paa hende) og hún hefði þurft að ýta óvelkominni hönd af lærinu á sér. „Það gerðist árið 2010, ég var þá 25 ára. Og ég gæti nefnt fleiri tilvik.“
Sofie Carsten Nielsen leiðtogi Radikale Venstre sagði frá því að áðurnefndan dag, þann 16. september, hefði Lotte Rod greint sér frá því hvaða maður það væri sem káfaði á lærinu á henni. Hún hefði hinsvegar lofað Lotte Rod að segja ekki frá því hver þessi maður væri.
Leiðtoginn lofar rannsókn
Á landsfundi Radikale Venstre 19. september, þremur dögum eftir frásögn Lotte Rod af áreitninni, sagði Morten Østergaard að þingflokkurinn yrði að sýna ábyrgð og uppræta allt misrétti og kynferðislega áreitni í flokknum. Þetta þótti landsfundarfulltrúum þunnur þrettándi og margir kröfðust þess að komist yrði til botns í málinu. Ef ekki yrði gert opinbert hver það væri sem hefði á sínum tíma strokið lærið á Lotte Rod lægju allir undir grun og slíkt væri óþolandi. 5. október lýsti Morten Østergaard því yfir að utanaðkomandi aðili yrði fenginn til að rannsaka umfang kynjamisréttis (sexisme) innan Radikale Venstre.
Í grein sem birtist í Jótlandspóstinum sama dag krafðist Martin Lidegaard, einn þingmanna flokksins, nánari skýringa. Daginn eftir, 6. október, sagði Morten Østergaard að sá sem strauk lærið á Lotte Rod hefði fengið áminningu (påtale). Í viðtali við Ekstra Bladet þennan sama dag sagði Morten Østergaard að sá sem hefði fengið áminninguna gæti vel orðið ráðherra, ef svo bæri undir. Enn hafði ekki verið upplýst hver það var sem strauk lærið á Lotte Rod árið 2010. Þess var hinsvegar ekki langt að bíða að svo yrði.
Langi fundurinn
Miðvikudaginn 7. október hittist þingflokkur Radikale Venstre á Konunglega bókasafninu, eins og áður var getið. Á fundinum sem stóð í sex klukkustundir gengu þingmenn hart að leiðtoga flokksins, Morten Østergaard, að greina frá því hver það væri sem hefði strokið lærið á Lotte Rod árið 2010 og fengið áminningu. Og gæti, að mati hans, vel orðið ráðherra. Nú átti Morten Østergaard engra kosta völ. Hann greindi þingflokknum frá því að sá sem hefði káfað á læri Lotte Rod væri hann sjálfur. Jafnframt sagði hann af sér sem leiðtogi flokksins. Þegar viðstaddir höfðu náð andanum, eins og einn þingmaðurinn komst að orði, fór fram leiðtogakjör. Sofie Carsten Nielsen fékk 12 atkvæði en Martin Lidegaard, sem einnig bauð sig fram, fékk 4 atkvæði.
Allan tímann sem fundurinn stóð biðu fréttamenn fyrir utan Konunglega bókasafnið. Seint og um síðir birtist svo Morten Østergaard og greindi frá því að hann hefði sagt af sér sem leiðtogi Radikale Venstre, það væri hann sem hefði strokið lærið á Lotte Rod árið 2010. Aðspurður sagðist Morten Østergaard ekki ætla að segja af sér þingmennsku. Örfáum mínútum síðar var fréttin um afsögnina á forsíðum flestra, ef ekki allra, danskra fjölmiðla.
Ekki bara lærið á Lotte Rod
Að morgni föstudagsins 9. október, innan við tveimur sólarhringum eftir afsögnina, birti Morten Østergaard færslu á facebook síðu sinni. Þar greindi hann frá því að auk Lotte Rod hefðu þrjár konur, sem hann nafngreindi ekki, sakað sig um áreitni. Hann tók það fram að hann hefði beðið Lotte Rod afsökunar og hún hefði tekið afsökunarbeiðni hans góða og gilda.
Dette opslag bliver det sidste i lang tid, tror jeg. Mange har undret sig over, at jeg gik så langt og tog så store...
Posted by Morten Østergaard on Friday, October 9, 2020
Skömmu síðar ræddi nýi leiðtoginn Sofie Carsten Nielsen stuttlega við fréttamenn. Hún sagðist í senn vera sorgmædd og reið, hún hefði ekki haft hugmynd um ásakanir þessara þriggja kvenna fyrr en hún sá facebook færsluna frá Morten Østergaard. Þegar einn fréttamannanna spurði hvort honum yrði vært í flokknum og á þingi fyrtist Sofie Carsten Nielsen við og sagði að þetta væri ekki brýnasta viðfangsefnið þessa stundina.
Viðbrögðin
Danskir fjölmiðlar hafa síðustu daga fjallað ítarlega um afsögn Morten Østergaard og ástæður hennar. Hvort hann hefði átt, og þurft, að segja af sér. Þótt margir telji að framkoma Morten Østergaard í garð Lotte Rod hafi ekki verið í lagi séu það miklu fremur viðbrögð hans eftir að málið komst í hámæli sem hafi orðið til þess að hann hafi ekki átt annars úrkosti en segja af sér. Það er að segja að hann skyldi beinlínis ljúga að félögum sínum á þingi, og almenningi í blaðaviðtali. Slíkt gangi ekki.
Um það hversu alvarlegt það sé að strjúka læri óviðkomandi eru skoðanir skiptar. Sumum þykir slíkt alvarlegt en aðrir, ekki síður konur en karlar, segja það ótrúlega viðkvæmni að kippa sér upp við slíkt. Þingmenn hafa, enn sem komið er, lítið viljað tjá sig en einn úr þeirra hópi sagði að það yrði erfitt fyrir Radikale Venstre að reyna að vera í fararbroddi í baráttunni gegn áreitni og kynjamisrétti í þinginu.
