Fund­­ur­inn í nefnd­inni kom til vegna mik­illar gagn­rýni á sölu á 22,5 pró­­sent hlut íslenska rík­­is­ins í Íslands­­­banka 22. mars síð­­ast­lið­inn á 52,65 millj­­arða króna. Alls 207 fjár­­­festar fengu þá að kaupa hluti á verði sem var sam­an­lagt 2,25 millj­­örðum króna undir mark­aðsvirði bank­ans í lok­uðu útboði sem fór fram sam­­kvæmt til­­­boðs­­leið.

20 hádeg­is­verðir en ekki til­greint hvað þeir kost­uðu

Í minn­is­blað­inu kemur fram að frá 23. apríl 2021 og til 13. apríl 2022 átti Banka­sýsla rík­is­ins 20 vinnufundi þar sem veit­ingar voru í boði með ýmsum fjár­mála­fyr­ir­tækj­um. Þessa fundi átti stofn­unin með eft­ir­töldum fjár­mála­fyr­ir­tækj­um: ABN AMRO, Arct­ica Fin­ance, Barclays, Fossar mark­að­ir, Íslands­banki, Íslensk verð­bréf, Íslenskir fjár­festar (nú ACRO verð­bréf), Kvika banki og Lands­bank­inn. Í minn­is­blað­inu segir að þessir vinnufundir hafi yfir­leitt átt sér stað í hádeg­inu. Þeir hafi aldrei verið kvöld­verð­ar­fundir og „var um að ræða hóf­legar veit­ingar í sam­ræmi við það“. 

Í minn­is­blað­inu er ekki til­greint hver kostn­að­ur­inn við þessa fundi var en sagt að hann hafi verið „óveru­leg­ur“. Þar segir að efni fund­anna hafi meðal ann­ars verið „kynn­ing á starf­semi við­kom­andi fjár­mála­fyr­ir­tæk­is, fram­kvæmd frumút­boðs, fyr­ir­ætl­anir rík­is­sjóðs sem hlut­hafa um frek­ari sölu (eftir að þær höfðu verið kunn­gjörðar með fram­lagn­ingu fjár­laga­frum­varps), áhugi og bol­magn fjár­festa, þróun á hluta­bréfa­verði og afkomu Íslands­banka, staða og horfur á íslenskum fjár­mála­mark­aði og í íslensku efna­hags­líf­i.“

Tveir kvöld­verðir á sem kost­uðu sam­tals 82 þús­und á mann

Jón Gunn­ar, for­stjóri Banka­sýsl­unn­ar, og starfs­menn hennar þáðu boð í tvo kvöld­verði í tengslum við frumút­boð á hlutum í Íslands­banka sum­arið 2021, þegar íslenska ríkið seldu 35 pró­sent hlut og skráði bank­ann í kjöl­farið á mark­að.

Sá fyrri var hald­inn 24. sept­em­ber 2021 til að fagna frumút­boð­inu. Hann var með fyr­ir­tækja­ráð­gjöf og verð­bréfa­miðlun Íslands­banka. Kostn­aður á hvern þátt­tak­anda var 34 þús­und krónur og reikn­ing­ur­inn var greiddur af Íslands­banka. 

Rúmum tveimur mán­uðum síð­ar, nánar til­tekið 30. nóv­em­ber 2021, fóru for­stjóri og starfs­menn Banka­sýslu rík­is­ins aftur út að borða, nú í boði umsjón­ar­að­ila frumút­boðs­ins, tveggja fjár­mála­ráð­gjafa og þriggja lög­fræði­legra ráð­gjafa. Kostn­aður á hvern þátt­tak­anda í kvöld­verð­inum var 48 þús­und krón­ur. Reikn­ing­ur­inn var greiddur af  þremur umsjón­ar­að­ilum útboðs­ins. Þar er um að ræða Íslands­banka, Citi­bank og JP Morg­an. 

Þennan sama dag, 30. nóv­em­ber, hafði Bjarni Bene­dikts­son fjár­mála­ráð­herra kynnt fjár­laga­frum­varp fyrir árið 2022, þar sem meðal ann­ars voru boðuð áform um að selja eft­ir­stand­andi 65 pró­senta hlut íslenska rík­is­ins í Íslands­banka á árunum 2022 og 2023.

Rauð­vín, kok­teila­sett og flug­eldur

Starfs­menn Banka­sýslu rík­is­ins fengu einnig nokkrar tæki­fær­is­gjafir um jól og ára­mót 2021 til að þakka fyrir gott sam­starf í tengslum við frumút­boðið fyrr á árin­u. 

ACRO verð­bréf gaf starfs­mönnum stofn­un­ar­innar eina vín­flösku sem met­inn er á fjögur þús­und krónur og Íslensk verð­bréf, sem var valið til að vera einn sölu­ráð­gjafa Banka­sýsl­unnar við lok­aða útboðið á hlutum í Íslands­banka í mars 2022, gaf þeim tvær rauð­víns­flöskur sem metnar voru sam­tals á átta þús­und krón­ur. 

Lands­bank­inn gaf þeim konfekt­kassa sem kost­aði 4.067 krónur og lög­manns­stofan BBA/Fjeldco gaf starfs­mönn­unum kok­teila­sett í jóla­gjöf en kostn­aður við hverja gjöf var um 20 þús­und krón­ur. 

Þá gaf verð­bréf­miðlun og fyr­ir­tækja­ráð­gjöf Íslands­banka það sem Banka­sýslan kallar staðl­aða jóla­gjöf bank­ans til stærri við­skipta­vina þess­ara deilda, en um er að ræða eina létt­víns­flösku og smá­rétti þar sem kost­aði um 14 þús­und krónur hver. 

Flug­eld­ur­inn sem fengin var að gjöf kost­aði svo 2.500 krón­ur. Hann var, sam­kvæmt minn­is­blað­inu, gjöf frá vini Jóns Gunn­ars sem starfar hjá fjár­mála­fyr­ir­tæki. Ekki er til­greint í minn­is­blað­inu hjá hvaða fjár­mála­fyr­ir­tæki mað­ur­inn starfar né hver hann er en sagt að þessi gjöf hafi „verið stað­fest sem vina­gjöf af við­kom­andi ein­stak­ling­i.“

Í vinnslu í marga mán­uði

Kjarn­inn hefur lengi leitað eftir upp­lýs­ingum um það hvort stjórn­ar- eða starfs­menn Banka­sýslu rík­is­ins hafi þegið gjafir eða boðs­ferð­ir. Fyrsta fyr­ir­spurn þess efnis var send 10. apríl síð­ast­lið­inn eða fyrir hálfu ári síð­an. Í henni var spurt: „Hafa stjórn­­­ar­­menn eða starfs­­menn þegið ein­hverjar gjafir eða boðs­­ferðir frá ein­hverjum þeirra ráð­gjafa sem ráðnir voru til að sinna sölu­­með­­­ferð á hlut í Íslands­­­banka í síð­­asta mán­uð­i?“

Þegar ekk­ert svar hafði borist níu dögum síðar var fyr­ir­­spurnin ítrek­uð. Þegar ekk­ert svar hafði enn borist í lok apr­íl­mán­aðar og í ljósi þess að stofn­unin svar­aði ekki fyr­ir­­spurn frá fjöl­miðli með neinum hætti var ákveðið að vísa henni til fjár­­­mála- og efna­hags­ráðu­­neyt­is­ins, sem Banka­­sýsla rík­­is­ins heyrir und­ir, þann 22. apríl síð­­ast­lið­inn. Ekk­ert svar hefur heldur borist það­­an.

Í byrjun júlí var fyr­ir­spurnin aftur ítrekuð og þá fékkst eft­ir­far­andi svar frá Jóni Gunn­ari: „Þetta er í vinnslu.“ Nú, þremur mán­uðum síð­ar, hefur Banka­sýslan skilað af sér umræddu minn­is­blað­i. 

Hags­mun­ar­á­rekstrar til skoð­unar hjá Fjár­­­mála­eft­ir­lit­inu

Fjár­­­mála­eft­ir­lit Seðla­­banka Íslands er að skoða hátt­­semi ein­hverra þeirra fimm inn­­­lendu sölu­að­ila sem Banka­­sýslan valdi til að vinna að útboð­inu. Heim­ildir Kjarn­ans herma að þar sé verið að skoða mög­u­­lega hags­muna­á­­rekstra, meðal ann­­ars vegna þess að starfs­­menn sumra sölu­ráð­gjafa hafi sjálfir tekið þátt í útboð­in­u og við­skipti sem áttu sér stað með hluta­bréf í aðdrag­anda útboðs­ins. 

Þegar listi yfir kaup­endur á 22,5 pró­­sent hlut rík­­is­ins í Íslands­­­banka var birtur kom  í ljós að alls átta starfs­­menn Íslands­­­banka tóku þátt í útboð­inu og stærsti eig­andi Íslenskra Verð­bréfa, sem er einnig eig­in­­kona for­­stjóra fyr­ir­tæk­is­ins, keypti auk þess hlut. 

Aðrir inn­­­lendir sölu­ráð­gjafar voru Fossar mark­að­ir, sem var aðal inn­­­lendi sölu­ráð­gjafi Banka­­sýsl­unn­­ar, ACRO verð­bréf og Lands­­bank­inn.

Í minn­is­­blaði Banka­­sýsl­unnar til fjár­­laga­­nefnd­­ar, sem birt var seint í apríl 2022, kom fram að það væri stofn­un­inni „mikil von­brigði að strax í kjöl­far útboðs­ins hefðu vaknað spurn­ingar um mög­u­­lega bresti í fram­­kvæmd þess, m.a. hugs­an­­lega hags­muna­á­­rekstra hjá aðilum sem stóðu að fram­­kvæmd söl­unnar og mög­u­­lega ófull­nægj­andi athugun á hæfi fjár­­­festa sem tóku þátt í útboð­in­u.“

Athuga­semd rit­stjórn­ar: Í upp­runa­legri útgáfu stóð að kvöld­verð­irnir sem starfs­menn Banka­sýsl­unnar þáðu hefðu verið með sex daga milli­bili. Það er ekki rétt og hefur verið upp­fært. Þeir áttu sér stað 24. sept­em­ber 2021 og 30. nóv­em­ber 2021.